26.100 θάνατοι σημειώθηκαν στην Ε.Ε. το 2015 από θανατηφόρα τροχαία συμβάντα. Ο αριθμός είναι τρομακτικός. Κι αυτό επιβεβαιώνεται και στην τελευταία απόφαση που έλαβαν οι αρμόδιοι Υπουργοί Συγκοινωνιών της Ένωσης.
«Έχει καταγραφεί μια σταθερή και ελπιδοφόρα τάση για μείωση στο μισό του αριθμού των θανάτων από τροχαία μεταξύ του 2010 και του 2020, όπως εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2010, αλλά τα ποσοστά μείωσης των θανατηφόρων τα τελευταία έτη έχουν παραμείνει στάσιμα. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί ο αριθμός των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών πεζών και ποδηλατών. Ο στόχος έχει, ως εκ τούτου, καταστεί εξαιρετικά δύσκολος και, εάν δεν καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες, ενδέχεται να μην επιτευχθεί», αναφέρει το κοινό κείμενο που υπογράφουν οι υπουργοί και προκαλεί παραπάνω ανησυχία.
Τεράστιο οικονομικό κόστος
Προφανώς και η απώλεια της ανθρώπινης ζωής δεν αποτιμάται πρωτίστως με οικονομικούς όρους. Συνεπώς, πρώτα απ’ όλα, ο υψηλός αριθμός των θανατηφόρων τροχαίων και των σοβαρών τραυματισμών αποτελεί μείζον κοινωνικό πρόβλημα που προκαλεί ανθρώπινο πόνο. Όμως παράλληλα, προκαλεί και μη αποδεκτό οικονομικό κόστος, ακόμα και στους οικείους των θυμάτων, όπως δείχνουν οι έρευνες, το οποίο εκτιμάται ότι είναι της τάξης των 50 δισ. ευρώ ετησίως για τα θανατηφόρα συμβάντα, ενώ υπερβαίνει τα 100 δισ. ευρώ στην περίπτωση των σοβαρών ατυχημάτων.
Χρειαζόμαστε καλύτερους δρόμους
Στο εγκεκριμένο κείμενο των υπουργών, καταγράφεται μια πολύ ενδιαφέρουσα θέση. «Οι εργασίες σχετικά με τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας δεν θα πρέπει να εκτιμώνται μόνο σε σχέση με τον αριθμό των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, αλλά και των σοβαρών τραυματισμών, αφού είναι εξίσου ανησυχητικός δεδομένου ότι είναι πέντε φορές μεγαλύτερος από τον αριθμό των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα».
Η Ελλάδα, λοιπόν, που έχει ακόμα κακό οδικό δίκτυο, θα πρέπει να ποντάρει αρκετά στη διεκδίκηση πόρων για την οδική ασφάλεια. Είναι μια σημαντική παράμετρος που μέχρι τώρα δεν έχει αξιοποιηθεί.
Δεν αλλάζουν οι αιτίες των τροχαίων
Υπέρβαση ταχύτητας, οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνευματωδών ή ναρκωτικών καθώς και απώλεια συγκέντρωσης ή κούραση κατά την οδήγηση εξακολουθούν να συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικότερων αιτίων των τροχαίων συγκρούσεων. Η μη χρήση προστατευτικού εξοπλισμού επιτείνει τη σοβαρότητα των τραυματισμών. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της συμπεριφοράς των χρηστών του οδικού δικτύου, όπως καταγράφονται απ’ όλες τις μελέτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνεπώς, τα αίτια είναι γνωστά και δεν αλλάζουν. Δεν αλλάζει, όμως, και η συμπεριφορά των οδηγών στο δρόμο.
Αυτόματη οδήγηση
Σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας, τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. καλούν τη βιομηχανία, σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών για να προχωρήσει σε ευφυή συστήματα μεταφορών, να αναπτύξει και να προωθήσει τις νέες τεχνολογίες και ιδίως τις τεχνολογίες με «λειτουργία αυτόματης οδήγησης και συστήματα υποβοήθησης οδηγού», τα οποία θα περιορίσουν τις επιπτώσεις του ανθρώπινου λάθους και της απώλειας συγκέντρωσης, όπως «το προηγμένο ευφυές σύστημα ρύθμισης ταχύτητας ή το αυτόνομο φρένο έκτακτης ανάγκης», για την προστασία ιδίως των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου και να συνδέσει την λειτουργία αυτοματοποιημένων οχημάτων.
Είναι προφανές, πως τα παραπάνω, αλλάζουν τελείως την ιδέα που έχουμε για το αυτοκίνητο και την χρήση που κάνουμε σήμερα. Μπορεί να γίνει αυτή η αλλαγή; Σίγουρα, σταδιακά θα προχωρήσει, ξεκινώντας από τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπου θα προωθηθεί γρήγορα. Αλλά για να απλωθεί σε όλους τους δρόμους, θα απαιτηθεί τουλάχιστον μια δεκαπενταετία.
Αλλάζουν τα προσόντα
επαγγελματιών οδηγών
Στο μεταξύ, η Ε.Ε. θέλει να αποκτήσουν οι επαγγελματίες οδηγοί νέα εκπαίδευση και ειδικά οι οδηγοί φορτηγών και λεωφορείων.
Στο πλαίσιο της κατάρτισης θα δοθεί έμφαση σε τρόπους οδήγησης για την εξοικονόμηση καυσίμων. Για παράδειγμα, θα διδαχθούν πώς να προβλέπουν την κυκλοφοριακή ροή, να υιοθετούν έναν ομαλό τρόπο οδήγησης και να ελέγχουν την κατάλληλη πίεση των ελαστικών.
Θα καταρτίζονται για 35 ώρες κάθε πενταετία για να επικαιροποιούν τις δεξιότητές τους. Στο σχέδιο κανόνων ορίζεται πως θα έχουν ξεχωριστό δελτίο επιμόρφωσης οδηγού, με τον εναρμονισμένο κωδικό 95 της ΕΕ, που αποδεικνύει ότι ο οδηγός πληροί τις σχετικές απαιτήσεις. Έτσι, όλα τα κράτη μέλη θα αναγνωρίζουν τα προσόντα του. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής, περίπου 46.700 οδηγοί είχαν δυσκολίες το 2016 γιατί δεν αναγνωριζόταν η κατάρτιση που έλαβαν σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Από τεχνική άποψη, με το σχέδιο οδηγίας θα αλλάξουν οι απαιτήσεις για αυτούς που κατέχουν άδεια οδήγησης κατηγορίας Γ ή Δ. Θα εισαχθούν επίσης σχετικές αλλαγές της οδηγίας για τις άδειες οδήγησης, που αφορούν ειδικότερα διευκρινίσεις σχετικά με τις απαιτήσεις για τα κατώτατα όρια ηλικίας.
Τα παραπάνω αποτελούν κομμάτι της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου για τις συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και τα δύο θεσμικά όργανα θα πρέπει να συμφωνήσουν επί του τελικού κειμένου που θα γίνει οδηγία για να καταλήξει να εφαρμοστεί μέσω νόμου και στην Ελλάδα.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ