«Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν». Οι στίχοι που έγραψε το 1984 ο Μανόλης Ρασούλης και τραγούδησε στον «Υδροχόο» ο Νίκος Παπάζογλου, αποτυπώνουν με απόλυτη ενάργεια την εικόνα του ελληνικού τουρισμού.
Μύθοι, εικόνες, μυθεύματα και αλήθειες ένα ανακατωμένο κουβάρι γύρω από τον τουρισμό. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι που εμπλέκονται στον τομέα -από τους πολιτικούς μέχρι τους θεσμικούς των ξενοδόχων- αποζητούν να δρέψουν τα οφέλη μιας ανόδου, την οποία ποτέ -στην πραγματικότητα- δεν καθόρισαν. Είναι σαφές πως τα αεροπορικά, τραγικά συμβάντα, οι πολιτικές και γεωπολιτικές συγκρούσεις έπαιξαν ρόλο, στην αύξηση του ελληνικού τουρισμού και μάλιστα καθοριστικό. Στην Ελλάδα είθισται «ο βασιλιάς να είναι γυμνός», αλλά δεν το παραδέχεται ποτέ. Αντίθετα ενδύεται μεταξωτά ρετάλια και παριστάνει τον κυρίαρχο και ηγεμόνα, μέχρι να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Και η αποκάλυψη ήρθε τη φετινή τουριστική σεζόν…
Δεν είναι άλλη από το ρεκόρ όλων των εποχών που αναμένεται να σπάσει φέτος ο τουρκικός τουρισμός, καθώς ήδη στο πρώτο εξάμηνο του έτους επισκέφθηκαν τη γειτονική χώρα πάνω από 18 εκατομ. ξένοι τουρίστες, αριθμός που συνιστά μία αύξηση της τάξης του 13,2% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Το εισερχόμενο τουριστικό ρεύμα στη Τουρκία τροφοδοτείται κυρίως εξ αιτίας της πτώσης της λίρας. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας τον Ιούνιο οι αφίξεις ξένων τουριστών αυξήθηκαν κατά 18% υπερβαίνοντας τα 5,3 εκατομ., ενώ και πέρυσι τον ίδιο μήνα είχαν αυξηθεί οι αφίξεις κατά 29,2% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2017.
Σε επίπεδο βασικών αγορών στο εξάμηνο οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 13,9% από τη Ρωσία (2,7 εκατομ.) κατά 15,5% από τη Γερμανία (1,8 εκατομ.), κατά 17% από τη Βρετανία (1 εκατομ.), κατά 14,1% από την Ολλανδία (423.325) και κατά 36,9% από τη Πολωνία. Εντυπωσιακή αύξηση κατά 55,4% παρουσίασαν οι αφίξεις και των Ελλήνων τουριστών στην Τουρκία (383.966).
Η σύγκριση με την Ελλάδα
Δείτε τώρα τα στοιχεία που αποτυπώνονται στη σχετική μελέτη του Ινστιτούτου του ΣΕΤΕ για τις προηγούμενες, αντίστοιχες χρονιές της Ελλάδας όπου εμείς είχαμε τα ρεκόρ και τους πανηγυρισμούς και η τουρκική αγορά ήταν σε ύφεση. Οι επισκέψεις στις 13 Περιφέρειες της Ελλάδας διαμορφώθηκαν στα 35 εκατομ. περίπου το 2018 παρουσιάζοντας αύξηση +12,3% σε σχέση με το 2017. Αυτό σημαίνει πως 12 από τις 13 Περιφέρειες παρουσίασαν αύξηση στον αριθμό των επισκέψεων. Εξαίρεση αποτέλεσε η Περιφέρεια Θεσσαλίας όπου σημειώθηκε μείωση.
Στην πρώτη θέση κατάταξης διατηρήθηκε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας παρουσιάζοντας αύξηση +7,8% την περίοδο 2018-2017 έναντι +13,6% την περίοδο 2017-2016. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου καταγράφοντας αύξηση +13,5% έναντι +11,8% και στην τρίτη η Περιφέρεια Αττικής με αύξηση +10,6% έναντι +13,1%.
Στην τέταρτη θέση διατηρήθηκε η Περιφέρεια Κρήτης με αύξηση +8,8% (+5,9% το 2017-2016) και στην πέμπτη θέση τα Ιόνια Νησιά παρουσιάζοντας ηπιότερη αύξηση +6,6% το 2018 σε σχέση με το 2017 όπου είχε παρουσιαστεί αύξηση +20,7% . Η πρώτη πεντάδα των Περιφερειών την περίοδο 2018-2017 παρέμεινε αμετάβλητη σε σύγκριση με την περίοδο 2017-2016. Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης διατηρήθηκε στην έκτη θέση καταγράφοντας αύξηση +43,0% (έναντι της μείωσης -1,0% το 2017), ενώ στην έβδομη θέση παρέμεινε η Περιφέρεια Πελοποννήσου καταγράφοντας αύξηση +21,9% (-13,8% το 2017). Αμετάβλητη στην όγδοη θέση παρέμεινε και η Περιφέρεια Ηπείρου παρουσιάζοντας αύξηση +15,4% το 2018 (έναντι της οριακής μείωσής -0,4% το 2017).
Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες το ενδιαφέρον είναι μικρό, αλλά αποτυπώνεται για τις προσπάθειες ενίσχυσης που καταβάλουν οι τουριστικοί παράγοντες. Όμως, στα παραπάνω στατιστικά, είναι σαφές πως όσα έχασε η Ελλάδα -περίπου- τα κέρδισε η Τουρκία. Τώρα που ανακάμπτει η Τουρκία κερδίζει και πάλι όσα είχε και η Ελλάδα μπαίνει ξανά σε ένα διαφορετικό κύκλο, με μείωση. Έστω και μικρή, όπως φαίνεται μέχρι τώρα.
Οι συνέπειες σε αριθμούς
Έτσι, η Κρήτη που φέτος παρουσιάζει προς το παρόν μείωση -έστω και μικρή- από τα 4,5 εκατομ. τουρίστες το 2016 έφτασε στα 5,2 εκατομ. τουρίστες το 2018. Εξαιρετικά ποσοστά και πραγματικά υπέρογκη άνοδος. Αν σε αυτή προσθέσει κανείς και τα προηγούμενα χρόνια θα διαπιστώσει πως μετά τα πρώτα «πέτρινα χρόνια» της κρίσης που όλοι στην Ευρώπη έστρεψαν το βλέμμα στην Ελλάδα, η άνοδος που καταγράφηκε ήταν ακόμα μεγαλύτερη αφού από τα 4 περίπου εκατομ. τη σεζόν η τουριστική Κρήτη απογειώθηκε σε αριθμό επισκεπτών αφού αυξήθηκαν με 1,2 εκατομ. περισσότερους τουρίστες. Αντίστοιχη ήταν η εικόνα στο Νότιο Αιγαίο, αλλά και στην Κεντρική Μακεδονία, την Αττική και κυρίως στα Ιόνια Νησιά. 28,5 εκατομ. τουρίστες είχαν αυτές οι πέντε περιφέρειες το 2018. Αν προσθέσει κάποιος και την έκτη που είναι η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη με 2 περίπου εκατομ. θα διαπιστώσει πως πάνω από τα 30 εκατομ. των τουριστών εστιάζουν στις ίδιες κλασικές αγορές της χώρας.
Είναι προφανές δηλαδή πως οι επισκέψεις, όταν αναλυθούν ποιοτικά τα στοιχεία, έχουν ένα βασικό χαρακτηριστικό: Απόβαση στον ήλιο και την θάλασσα. Αυτό είναι το κλασικό μοντέλο που εμείς συζητάμε να εξοβελίσουμε και το οποίο η Τουρκία το προσφέρει με οικονομικό τρόπο.
Έτσι, αντί με επίκεντρο το κλασικό μοντέλο, να αλλάξουμε τις προσφερόμενες υπηρεσίες μας και να παρέχουμε νέες εμπειρίες στον επισκέπτη, συνεχώς καλλιεργούμε μια συζήτηση χωρίς πραγματικό αντικείμενο. Κι αυτό γιατί υπολογίζουμε «χωρίς τον ξενοδόχο» ή καλύτερα χωρίς τους τουριστικούς πράκτορες και τις ανάγκες των τουριστών.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ