Άλλο έψαχνα στο αρχείο μου και άλλο ήρθε μπροστά μου. Τα παρακάτω στοιχεία τα δημοσίευσα πριν από 3 χρόνια, αλλά αξίζει να τα επαναφέρω, προσθέτοντας κι’ άλλα που έχουν ενδιαφέρον. Είναι από έναν Συλλεκτικό Οδηγό Κρήτης, έκδοση Ελευθερουδάκη, του 1930 και διαβάστε πώς ήταν ο τόπος μας 89 μόλις χρόνια πριν:
▪ Υπάρχει από Ηράκλειο για Άγιο Νικόλαο τακτική ακτοπλοϊκή συγκοινωνία άπαξ τουλάχιστον της εβδομάδας. Προτιμητέα η δι’ αυτοκινήτου μετάβασις μέχρι Αγίου Νικολάου. Το ατμόπλοιο, προτού παρακάμψει το κατά την έξοδο του κόλπου του Μεραμπέλλου ακρωτήριο Αφορεσμένος διέρχεται προ της υπό των Βενετών οχυρωμένης νησίδας Σπιναλόγκας, όπου σήμερα λειτουργεί λεπροκομείο (κάτοικοι 264).
▪ Πέρα των Μαλίων η αμαξιτή οδός εισέρχεται εις την χαράδρα Σεληνάρι εν τω μέσω της οποίας ο εις όλην την νήσον γνωστός ως θαυματουργός ναός του Αγίου Γεωργίου.
▪ Μετά από 16 χιλιόμετρα η δροσερά και ωραία ως θερινή διαμονή Νεάπολις (κάτοικοι 2391). Από Νεαπόλεως η αμαξιτή οδός διέρχεται δια των χωρίων Χουμεριάκος (κάτοικοι 687) και Λίμνες (κάτοικοι 880) και καταλήγει εις την πρωτεύουσα του Νομού Λασιθίου Άγιο Νικόλαο (κάτοικοι 1543) παραθαλάσσια κωμόπολη. Διακρίνονται λείψανα του ενετικού φρουρίου Μιραμπέλου.
▪ Υπάρχει καθημερινή συγκοινωνία αυτοκινήτων εις την εκ των πλουσιότερων και μεγαλύτερων της Κρήτης κωμόπολη Κρητσάν (κάτοικοι 2476). Από εκεί ο ταξιδιώτης δύναται να μεταβεί εντός τριών ωρών δια ζώου, μέσω δάσους, εις το οροπέδιο Καθαρό.
▪ Εις τρίωρον από του Αγίου Νικολάου απόστασιν βρίσκεται το Καλό Χωριό (κάτοικοι 520). Εκείθεν εις Παχείαν Άμμον (κάτοικοι 162) όπου υπάρχει υποφερτόν πανδοχείον. Ο βουλόμενος δύναται να μεταβεί εις Παχείαν Άμμον και κατευθείαν εξ Αγίου Νικολάου δια λέμβου ή ατμοπλοίου.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ