Στην μετατροπή σε τζαμί ενός από τους ιστορικότερους ορθόδοξους ναούς στην παγκόσμια ιστορία, αντιτάχθηκε από την αρχή η Ρωσία.
Την ανησυχία του για την πιθανή μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος εξέφρασε ο Μητροπολίτης Ιλαρίων, επικεφαλής του τμήματος Διεθνών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου της Μόσχας.
Πρόκειται για μια νέα παρέμβαση του, με την πρώτη να γίνεται στις αρχές Ιουνίου, κάνοντας τη Ρωσική Εκκλησία τον πρώτο φορέα παγκοσμίως που αντέδρασε στην τουρκική πρόθεση.
«Παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις, έχοντας σοβαρές ανησυχίες. Περιμένουμε την επίσημη δημοσίευση της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου της Τουρκίας. Ελπίζουμε ότι δεν θα πραγματοποιηθεί η μετατροπή του ναού σε τέμενος» τόνισε, μεταξύ άλλων, ο Ιλαρίων.
Παράλληλα κατέστησε σαφές ότι η Αγία Σοφία είναι «κληροδότημα όλης της ανθρωπότητας», ενώ εξέφρασε την προειδοποίηση ότι οποιαδήποτε αλλαγή επιχειρηθεί στις τρέχουσες ισορροπίες και στο μακροπρόθεσμο status quo ενδέχεται να προκαλέσει «σοβαρή ζημιά» στον δια-θρησκευτικό διάλογο.
Αμέτοχο στο ζήτημα που έχει ξεσπάσει ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, δεν έμεινε ούτε το Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών. Δια της επίσημης εκπροσώπου της Μαρία Ζαχάροβα ζητά από την τουρκική ηγεσία «ισορροπημένη» απόφαση, υπογραμμίζοντας τον «πανανθρώπινο» χαρακτήρα του μνημείου της UNESCO.
«Αναμένουμε ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις για το καθεστώς αυτού του μοναδικού μνημείου θα έχουν ισορροπημένο χαρακτήρα, θα συνυπολογίζουν την υψηλή ευαισθησία του ζητήματος αυτού για τους πιστούς, το γνωστό διαθρησκευτικό πλαίσιο και την καθιερωμένη πρακτική του διεθνούς δικαίου για τον προσδιορισμό της διαχείρισης μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO», καταλήγει η Μαρία Ζαχάροβα.
Εκκλησιαστικοί κύκλοι επισημαίνουν από την πλευρά τους ότι το «ρήγμα» στο ορθόδοξο μέτωπο λειτουργεί ανασταλτικά για την επίτευξη μια παγκόσμιας αντίδρασης απέναντι στην αλλοίωση του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας.
Ειδικότερα αναφέρονται στην απόφαση αναγνώρισης του αυτοκεφάλου της νέας ουκρανικής εκκλησίας κατά την πρόταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και επισημαίνουν ότι οι βλέψεις Ερντογάν θα μπορούσαν να «πολεμηθούν» αποτελεσματικότερα αν η ελληνική εκκλησία δεν είχε αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία μιας εκκλησιαστικης δομής ,που όχι μόνο αναγνωρίζεται από λίγες εκκλησίες παγκοσμίως αλλά προκάλεσε εσωτερικό διχασμό στην Ουκρανία και στην παγκόσμια ορθοδοξία.
