Η ψυχολόγος Κατερίνα Τζανοπούλου – Καβουσανού συμβουλεύει:
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η σύγκρουση είναι σύμφυτη με την έννοια της οικογένειας, δεδομένου ότι αυτή αποτελείται από μέλη που εθελοντικά προσχώρησαν στο σύστημά της (σύζυγοι), και παιδιά, που αναγκαστικά ανήκουν σε αυτή. Το σύστημα της οικογένειας παρουσιάζει τη συχνότερη και μεγαλύτερη σύγκρουση από όλα τα κοινωνικά συστήματα.
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα συγκρουσιακά σχήματα θεμελιώνονται κατά τα πρώτα χρόνια της συμβίωσης και κατά την απόκτηση παιδιών. Ακριβώς εκείνη την περίοδο εδραιώνονται και τα σχήματα επικοινωνίας, τα οποία, ανάλογα με την αποτελεσματικότητά τους, θα καθορίσουν την ικανοποίηση από την οικογενειακή ζωή.
Οι ερευνητές κατέληξαν ότι συχνότερες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ αδελφών, έπονται οι διαμάχες γονέων-παιδιών, και τέλος, οι διαπληκτισμοί μεταξύ συζύγων.
Τα είδη της σύγκρουσης
Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε πέντε είδη (προβληματικών) συμπεριφορών που χρησιμοποιούμε όταν συγκρουόμαστε:
– Αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε την κάθε έντονη (συναισθηματικά) κατάσταση.
– Δεχόμαστε την επιθετικότητα του άλλου και κατά κάποιο τρόπο υποτασσόμαστε.
– Αναζητάμε ένα «διαιτητή» για να ρυθμίσει τη σύγκρουση.
ΚΥΡΙΩΣ γινόμαστε εμείς επιθετικοί και
ΣΠΑΝΙΑ μπαίνουμε στη διαδικασία να βρούμε τις αιτίες των προβλημάτων και να τις αναλύσουμε.
Αυτό που έχει σημασία για τα μέλη μιας οικογένειας δεν είναι να αποφεύγουν τη σύγκρουση, αλλά να γνωρίζουν τις αιτίες της και τους τρόπους διευθέτησής της.
Για να γνωρίζει κάποιος τις αιτίες μιας σύγκρουσης πρέπει να κάνει αυτό που λέγεται αυτοπαρατήρηση. Σαφώς, οι αιτίες μίας σύγκρουσης μπορεί να είναι οικονομικές, κοινωνικές κτλ, που αποτελούν το πρακτικό πρόβλημα μιας κατάστασης. Όμως αυτό που θα οδηγήσει στη σύγκρουση είναι τα συναισθήματα που υποβόσκουν πίσω από τη κάθε κατάσταση.
Η αναγνώριση των συναισθημάτων είναι το πρώτο και το κυριότερο βήμα για να διευθετηθεί μια σύγκρουση.
Η ρήση του Σωκράτη «γνώθι σαυτόν» εκφράζει αυτόν ακριβώς το θεμέλιο λίθο της συναισθηματικής νοημοσύνης, να αντιλαμβάνεσαι τα συναισθήματα σου μόλις γεννηθούν μέσα σου. Στον κόσμο της ψυχολογίας αυτό λέγεται αυτοεπίγνωση. Ο John Meyer ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του New Hampshire θεωρεί ότι οι άνθρωποι διαμορφώνουν ξεχωριστά στιλ καθώς αναγνωρίζουν και μαθαίνουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους. Τους κατέταξε σε τρείς κατηγορίες
Αυτογνώστες– οι άνθρωποι που έχουν επίγνωση των διαθέσεων τους την ώρα που τις βιώνουν είναι συνήθως αυτόνομοι και σίγουροι για τα όρια τους, βρίσκονται σε καλή ψυχική υγεία και τείνουν να έχουν θετική στάση απέναντι στη ζωή. Όταν βρίσκονται σε κακή διάθεση, δεν την αναμασούν ούτε κατακυριεύονται από αυτήν και ως εκ τούτου είναι σε θέση να απαλλαγούν από αυτήν γρηγορότερα.
Καταπιεσμένοι– είναι οι άνθρωποι που συχνά νιώθουν να πνίγονται από τα συναισθήματα τους λες και οι διαθέσεις τους έχουν το «πάνω χέρι». Είναι ευμετάβλητοι και έχουν τόση λίγη επίγνωση για αυτό που τους συμβαίνει. Το αποτέλεσμα είναι ότι ελάχιστα προσπαθούν να ξεφύγουν από την κακή τους διάθεση.
Δεκτικοί– είναι οι άνθρωποι που τείνουν να αποδέχονται τις διαθέσεις τους αλλά αποδέχονται τα αρνητικά τους συναισθήματα με μια στάση ωχαδελφισμού. Πρόκειται για τον τύπο των καταπιεσμένων ανθρώπων οι οποίοι είναι συμφιλιωμένοι με την απελπισία τους.
Κάνοντας αυτήν την μικρή εισαγωγή θα αναφέρω πόσο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι ο άνθρωπος έχει πολλαπλή νοημοσύνη, και 2 από αυτά τα είδη της προσωπικής νοημοσύνης είναι η διαπροσωπική και η ενδοπροσωπική. Η τελευταία είναι απόλυτα συσχετισμένη με αυτό που ονομάσαμε αυτοεπίγνωση. Η πρώτη περιλαμβάνει την ικανότητα του ατόμου να διακρίνει και να ανταποκρίνεται κατάλληλα στις διαθέσεις, στην ψυχοσύνθεση και στις επιθυμίες των άλλων ανθρώπων. Και αυτή ακριβώς η νοημοσύνη διαθέτει 3 βασικά στοιχεία για να το πετύχουμε. Την αναγνώριση, την αποδοχή και την εκτίμηση.
ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ
Οι βασικές αρχές της καλής γονικής συμπεριφοράς έχουν εξακριβωθεί από πολλές μελέτες σε διάφορα μέρη του κόσμου. Βρέθηκε λοιπόν ένας γενικός ορισμός για το πώς την ορίζουν οι άνθρωποι. Η καλή γονική συμπεριφορά είναι αυτή που ευνοεί την ψυχολογική προσαρμογή-στοιχεία όπως ειλικρίνεια, κατανόηση, αυτάρκεια, καλοσύνη, συνεργασία, αυτοέλεγχος και χαρούμενη διάθεση. Είναι αυτή που θα βοηθήσει το παιδί να πετύχει στο σχολείο, θα του δώσει κίνητρο για μάθηση και θα του κεντρίσει την περιέργεια του. Αυτή που θα το αποτρέψει από την παραβατική συμπεριφορά, από τα ναρκωτικά και την επικίνδυνη συμπεριφορά. Τέλος, αυτή που θα το προστατέψει από την ανάπτυξη άγχους, κατάθλιψης και άλλων ψυχολογικών δυσκολιών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το παιδί σας δεν θα πέσει ποτέ σε τέτοιες συμπεριφορές. Τα παιδιά επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες. Όμως αν τα παιδιά ανατραφούν με κάποιες βασικές αρχές είναι πιθανότερο να αναπτύξουν υγιείς τρόπους αντιμετώπισης και επίλυσης των προβλημάτων τους.
Η αναγνώριση λοιπόν των συναισθημάτων είναι το πρωταρχικό βήμα. Το να μπορείς να ακούσεις, να δεχτείς και να διδάξεις το παιδί σου ότι όλα τα συναισθήματα είναι ευπρόσδεκτα ακόμα και τα αρνητικά όπως ο θυμός, η ζήλια και η μελαγχολία. Για παράδειγμα, σε ένα παιδί του οποίου ο θυμός το οδηγεί να χτυπήσει έναν φίλο του, μπορεί να αποτρέψουμε το ξύλο αν του πούμε ένα «κοφ΄το επιτέλους», όμως ο θυμός υποβόσκει ακόμα γιατί οι σκέψεις του παιδιού είναι ακόμα προσηλωμένες στο αίτιο του θυμού «μα, μου πήρε το παιχνίδι μου!!!». Η αναγνώριση λοιπόν και η αυτεπίγνωση θα του δώσει μεγαλύτερη ελευθερία γιατί θα καταλάβει ότι αυτό που αισθάνεται τώρα λέγεται θυμός.
Η αποδοχή του παιδιού αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα για την ανάπτυξη ενός ψυχικά και σωματικά υγιούς ατόμου. Οι γονείς οι οποίοι αποδέχονται τα παιδιά τους είναι φιλικοί και στοργικοί μαζί τους. Σε σύγκριση με τους απορριπτικούς γονείς, δείχνουν την αγάπη τους προς το παιδί περισσότερο, το ενισχύουν και το επιδοκιμάζουν ψυχολογικά, κάνουν διάφορες δραστηριότητες μαζί και παίρνουν ευχαρίστηση από την συντροφιά του, δείχνουν κατανόηση για τα σφάλματα και τις δυσκολίες του παιδιού. Η αποδοχή του παιδιού από το γονέα αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα για την ανάπτυξη μιας υγιούς προσωπικότητας. Η απόρριψη του παιδιού προκαλεί ανασφάλεια, χαμηλά αυτοεκτίμηση, έλλειψη εμπιστοσύνης και οδηγεί στο να βιώνει το παιδί ματαίωση, θυμό και φόβο.
Βέβαια, οι περισσότεροι γονείς δεν είναι τόσο ακραίοι στη συμπεριφορά τους. Η συναισθηματική φόρτιση είναι συχνά εκείνη που μπορεί να οδηγήσει στην απόρριψη του παιδιού από τον γονέα. Οι γονείς είναι και αυτοί άνθρωποι, άρα έχουν ατέλειες.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να κάνουν λάθη σε διάφορες εκτιμήσεις τους ή μπορεί να μην γνωρίζουν πως να αντιμετωπίσουν μερικές καταστάσεις με τα παιδιά τους. Το πόσο αποδεχόμαστε κάποιες συμπεριφορές των παιδιών μας και πόσο ανεκτικοί είμαστε, έχει να κάνει με διάφορους παράγοντες δικούς μας αλλά και των παιδιών μας. Παρακάτω αναφέρονται κάποιοι ενδεικτικά.
– Έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι που είναι γενικά ανεκτικοί με τους ανθρώπους θα είναι και με τα παιδιά τους. Άρα, η προσωπικότητα του γονέα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αποδοχή ή μη της συμπεριφοράς του παιδιού του.
– Η διάθεση της στιγμής του γονέα. Όταν ο γονέας είναι ξεκούραστος, νιώθει υγιής και είναι ευχαριστημένος από κάτι που συνέβη, τότε έχει μεγαλύτερη ανοχή και αποδέχεται ευκολότερα κάποιες συμπεριφορές του παιδιού του. Αντίθετα, όταν είναι κουρασμένος, εκνευρισμένος ή ασθενής, η ανοχή του για διάφορες συμπεριφορές του παιδιού του μειώνεται.
– Η ανεκτικότητα των γονέων επηρεάζεται και από την εκάστοτε κατάσταση στην οποία εκδηλώνεται η συμπεριφορά του παιδιού του. Συνήθως, είμαστε περισσότερο ανεκτικοί όταν μια συμπεριφορά του παιδιού μας εκδηλώνεται μέσα στο σπίτι μας και λιγότερο ανεκτικοί όταν αυτή εκδηλώνεται σε ένα άλλο κοινωνικό περιβάλλον. Άρα, είμαστε ασυνεπείς στη συμπεριφορά μας.
Η Εκτίμηση και ο σεβασμός είναι κάτι που απασχολεί και ανησυχεί υπερβολικά τους γονείς αν και δεν αναλογίζονται αν οι ίδιο συμπεριφέρονται με σεβασμό στα παιδιά τους. Τα παιδιά έρχονται στο κόσμο με την προδιάθεση να θαυμάζουν τους γονείς τους και να θέλουν να τους μοιάσουν. Όμως όσο μεγαλώνουν καταλαβαίνουν τις ατέλειες των γονιών τους και έτσι έρχονται οι πρώτες συγκρούσεις και αντιδράσεις. Όταν συμβαίνει αυτό είναι καλύτερο να τα απαλλάσσετε λόγω αμφιβολιών. Δηλαδή, όταν η συμπεριφορά τους είναι εριστική ή ανυπάκουη μην θεωρήσετε ότι το κάνουν με εχθρική διάθεση ή για να σας υποτιμήσουν. Εξετάστε την συμπεριφορά τους υπό το πρίσμα του σταδίου ανάπτυξης που βρίσκονται. Μην αναρωτηθείτε «γιατί δεν με σέβεται το παιδί μου;» αλλά «γιατί συμπεριφέρθηκε με αυτόν τον τρόπο το παιδί μου;»
Αναλογιστείτε το εξής. Τι εντύπωση σας κάνει ένας εργοδότης που συμπεριφέρεται στους κατώτερους του με αγένεια και υπεροψία; Κερδίζει το σεβασμό σας; Βελτιώνει την εικόνα του στα μάτια των άλλων ανθρώπων; Πιστεύετε ότι μακροπρόθεσμα αυτοί οι άνθρωποι θα προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες; Νομίζω είναι κοινή λογική ότι βάσει της ανθρώπινης φύσης κάποιος αποδίδει και συνεργάζεται καλύτερα όταν υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Η ίδια βασική αρχή ισχύει και για την σχέση γονέα-παιδιού. Το να συμπεριφέρεστε με σεβασμό δεν είναι μόνο η σωστή τακτική αλλά και η εξυπνότερη αν θέλετε την συνεργασία του. Άρα, μιλήστε τους με ευγένεια, σεβαστείτε την άποψη τους, δώστε προσοχή όταν μιλάνε και φερθείτε τους με καλοσύνη. Με αυτόν τον τρόπο και μόνο θα διατηρήσετε και την εξουσία σας ως γονιού.
ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑ
Στατιστικά, από τις μεγαλύτερες σε συχνότητα συγκρούσεις είναι αυτές ανάμεσα στα αδέρφια.
Οι περισσότεροι γονείς όταν βλέπουν τα παιδιά τους να τσακώνονται προσπαθούν να μπουν ανάμεσα για να δώσουν μια λύση. Όλοι οι γονείς το έχουμε κάνει αυτό για να μπορέσει η διαμάχη να λήξει πιο γρήγορα. Είναι βασικό όμως να θυμόμαστε ότι πρέπει να δείξουμε στα παιδιά εμπιστοσύνη και αυτονομία ότι μπορούν να βρουν μια λύση μόνα τους. Πόσες φόρες δεν έχουμε εκνευριστεί και ανακατευτεί στις υποθέσεις τους και μετά από 2 λεπτά τα παιδιά μας παίζουν ανέμελα σαν να μην συμβαίνει τίποτα; Αυτό που μένει είναι μόνο ο δικός μας πονοκέφαλος!
Από τα βασικότερα συναισθήματα που κυριαρχούν σε αυτήν την σχέση είναι αυτά του θυμού, της ζήλιας και της αδικίας.
Και σε αυτήν την περίπτωση τα τρία βασικά κλειδιά που αναλύσαμε παραπάνω, είναι ο θεμέλιος λίθος για την διευθέτηση μιας σύγκρουσης. Όπως το αυτοκίνητο που χρειάζεται να ξέρουμε ποια είναι τα καλύτερα λάδια και καύσιμα για να έχει την καλύτερη απόδοση, έτσι και εδώ χρειάζεται ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ, ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΧΗ. Αυτά τα 3 είναι σαν την βενζίνη με τα πολλά οκτάνια, που κάνει την μηχανή να λειτουργεί άψογα.
ΘΥΜΟΣ
Τα αδέρφια μεταξύ τους θα προτιμούσαν να αισθάνονται ότι τα συναισθήματα που έχουν αναγνωρίζονται. Υπάρχουν περιπτώσεις που βιώνουν εχθρικά αισθήματα και άλλες που ο έλεγχος ξεφεύγει και παρατηρούμε το φαινόμενο της επιθετικότητας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι καλύτερα να δίνετε την προσοχή σας στο θύμα και όχι στο θύτη. Αν κάποιο από τα παιδιά σας είναι επιθετικό εστιάστε την προσοχή σας στο παιδί που έχει υποστεί το χτύπημα αντί να μαλώσετε και να χτυπήσετε το άλλο παιδί. Επιστρέψτε στο παιδί που χρησιμοποίησε βία και παρακινήστε το να συμπεριφερθεί με έναν πιο ήρεμο τρόπο. Μπορείτε να πείτε κάτι σαν «ξέρω ότι γνωρίζεις πώς να ζητήσεις κάτι με όμορφο τρόπο μιας και πολλές φόρες μας έχεις δείξει ότι μπορείς να είσαι ευγενικός». Προσπαθήστε να του θυμήσετε περιπτώσεις που είχε δείξει καλή συμπεριφορά.
θα μπορούσατε να τους βοηθήσετε με τους εξής τρόπους.
– Να αναγνωρίσετε το συναίσθημά τους.
– Να δηλώσετε ότι καταλαβαίνετε τι είναι αυτό που τους ενοχλεί.
– Να δώσετε στο παιδί σας να καταλάβει ότι η σωματική βία δεν φέρνει αποτελέσματα και να του δείξετε ένα τρόπο που μπορεί να το χειριστεί με τα λόγια.
Είναι σημαντικό να δίνετε προσοχή στις ικανότητες τους και όχι στις αδυναμίες τους. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες δεν πρέπει να τα βλέπουμε σαν προβληματικά παιδιά γιατί τότε απλά θα μας επιβεβαιώσουν τον κανόνα μας. Μπορούμε να τους δείξουμε τρόπους πώς να διευθετήσουν μια σύγκρουση κάτι το οποίο είναι βασικό εργαλείο και για την ενήλικη ζωή τους.
Οι φάσεις της εποικοδομητικής σύγκρουσης
– Αναγνώριση και προσδιορισμός των συγκρούσεων.
– Ενεργητική ακρόαση για να κατανοήσω και να ξεκαθαρίσω τα συναισθήματα του παιδιού.
– Δημιουργία δυνατών εναλλακτικών λύσεων και από τις δύο πλευρές.
– Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων.
– Λήψη απόφασης για την καλύτερη αποδεκτή λύση. Δηλαδή ποιά είναι τα πιθανά αποτελέσματα που θα έχει η απόφαση του, «τι νομίζεις ότι θα συμβεί αν κάνεις αυτό;»
– Εφαρμογή της λύσης. Ζητούμε από το παιδί μια δέσμευση. «Πότε θα ξεκινήσεις την εφαρμογή της απόφασης σου;»
– Παρακολούθηση για αξιολόγηση της λειτουργίας της.
ΖΗΛΙΑ
Πολλοί γονείς κάνουν το λάθος της σύγκρισης. Είτε αυτές είναι προς όφελος τους ή όχι. Αν για παράδειγμα βλέπουν μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά τότε συγκρίνουν με το άλλο παιδί, («είσαι πολύ γκρινιάρης, ούτε το μωρό δε κάνει έτσι», «το δωμάτιο σου είναι σαν αχούρι, γιατί δεν μπορείς να είσαι πιο τακτικός όπως ο αδερφός σου;») ή (μακάρι ο αδερφός σου να διάβαζε τόσο ωραία όπως εσύ»). Και στις δυο περιπτώσεις δημιουργείτε αρνητικό συναίσθημα το οποίο τρέφει τη διαφορά ανάμεσα στα αδέρφια.
Τι θα μπορούσατε να κάνετε:
Να εστιάσετε στο τι βλέπετε (εδώ υπάρχει πολλή ακαταστασία)
Να δείξετε τι αισθάνεστε (αυτό με ενοχλεί)
Να υποδείξετε τι πρέπει να γίνει (περιμένω το δωμάτιο να τακτοποιηθεί στο επόμενο μισάωρο)
Να επιβραβεύσετε την σωστή συμπεριφορά
ΑΔΙΚΙΑ
Η ισότητα ανάμεσα στα αδέρφια είναι επίσης ένας άλλος παράγοντας που φέρνει πονοκέφαλο στους γονείς. Το συναίσθημα που συνήθως υπάρχει σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το αίσθημα της αδικίας.
Ας κάνουμε όμως μια μικρή αναφορά για αυτό. Το συγκεκριμένο συναίσθημα είναι από τα βασικότερα που οι άνθρωποι δεν μπορούν να αποδεχτούν. Αν και συμβαίνει καθημερινά γύρω μας, είναι ελάχιστοι αυτοί που είναι συμβιβασμένοι με την ιδέα του. Και όταν μιλάμε για συμβιβασμό δεν εννοώ την παθητική αποδοχή του, αλλά το γεγονός ότι υπάρχει. Τις περισσότερες φόρες που βιώνουμε την αδικία είναι γιατί κάνουμε την σύγκριση του εαυτού μας με τους άλλους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μικρές ιστορίες και παραμύθια είναι τα καλύτερα εργαλεία για να περάσουμε κάποια μηνύματα στα παιδιά μας. Όπως και η παρακάτω ιστορία που μπορεί να φανεί χρήσιμη.
«Ένας πλούσιος άνθρωπος χρειάστηκε μερικούς εργάτες για να σκάψουν τον κήπο του κι έστειλε έναν άνθρωπό του στην αγορά για να τους βρει. Ήταν πρωί και αρκετοί άνδρες τον ακολούθησαν. Μέχρι αργά το απόγευμα, καθώς διαδόθηκε ότι ο πλούσιος πρόσφερε δουλειά, συνέχισαν να καταφθάνουν κι άλλοι εργάτες στον κήπο. Όταν τέλειωσαν ο πλούσιος τους πλήρωσε όλους παραπάνω από το κανονικό αλλά όλους με το ίδιο ακριβώς ποσό. Οι εργάτες όμως που είχαν δουλέψει από το πρωί θεώρησαν ότι αυτό είναι άδικο. Γέλασε λοιπόν ο πλούσιος και τους ρώτησε: «εσείς που εργαστήκατε από το πρωί είστε ευχαριστημένοι από τα χρήματα που πληρωθήκατε;» «περισσότερο από ευχαριστημένοι, τα χρήματα ήταν στα αλήθεια πολλά» απάντησαν αυτοί. «Τότε γιατί διαμαρτύρεστε;»
«Γιατί είναι άδικο!».
Είπε τότε ο νοικοκύρης: «αν και πληρώθηκες περισσότερο από ότι ήλπιζες, εξακολουθείς να αισθάνεσαι αδικημένος. Μη κοιτάζεις ποτέ τους άλλους και μην συγκρίνεις τον εαυτό σου μαζί τους. Αλλιώς, δεν θα πάψεις ποτέ να νιώθεις αδικημένος, όσα κι αν έχεις εσύ.»
Όπως και η ιστορία παραπάνω έτσι και στα παιδιά πρέπει να εμφυσήσουμε την αξία του να είμαστε ευχαριστημένοι κρίνοντας από τις δικές μας ανάγκες και όχι συγκρίνοντας με τους άλλους.
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο πρέπει και οι γονείς να κρίνουν με βάση αυτά που έχει ανάγκη το κάθε παιδί. Ακόμα και στην πιο απλή ερώτηση που μπορεί να σας κάνει για το ποιόν αγαπάτε περισσότερο είναι καλύτερα να του πείτε για ποια πράγματα αγαπάτε το κάθε παιδί ξεχωριστά.
Να θυμάστε να αντιμετωπίζετε το κάθε παιδί όχι με ισότητα αλλά με μοναδικότητα.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – ΚΑΒΟΥΣΑΝΟΥ
Ψυχολόγος
Ms στη Λογικοθυμική Θεραπεία