Η αδήλωτη εργασία κυριαρχεί στην Ελλάδα με αποτέλεσμα η χώρα να χάνει το 25% του ΑΕΠ της, είναι δε σαφής η αντίδραση ακόμα και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), που προτείνει τη δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού ανεξάρτητου φορέα για την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής και καταθέτει ολοκληρωμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Το 2013 η αδήλωτη εργασία στην Ελλάδα υπολογίστηκε στο 23,6%, όταν στην Ε.Ε. ήταν στο 18,4%, ενώ -αν και έχει παρατηρηθεί μια σταθερή μείωση- δεν διαπιστώνεται μεγάλη αποκλιμάκωση του φαινομένου. Κι αυτά τα στοιχεία όμως δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα, με αποτέλεσμα η ΓΣΕΕ να επισημαίνει πως η πραγματική διάσταση της αδήλωτης εργασίας «δεν αποτυπώνεται με ακρίβεια στα στατιστικά στοιχεία, όπως δεν αποτυπώνεται και η μερικώς ή ψευδώς δηλωμένη εργασία, η οποία τείνει με την κρατική ανοχή να γίνει ο κανόνας, οδηγώντας σε εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή και φοροδιαφυγή, ενώ παράλληλα προστατεύονται συγκεκριμένα «άβατα» στους ελεγκτικούς μηχανισμούς».
Πολιτική βούληση
«Ας είμαστε ξεκάθαροι, η αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Στην ΓΣΣΕ έχουμε ξεκαθαρίσει πως αυτό είναι το κρίσιμο θέμα και ζητούμε διαρκή διάλογο για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα για το οποίο έχουμε πει χιλιάδες φορές πόσο σοβαρό είναι», τονίζει ο Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λασιθίου Μανόλης Πεπόνης και μέλος του Δ.Σ. της ΓΣΕΕ.
Ο ίδιος έχει πρωτοστατήσει στο παρελθόν σε αρκετές προσπάθειες να αντιμετωπιστεί το ζήτημα και να ενισχυθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί. Είναι χαρακτηριστικές παλαιότερες δεσμεύσεις του Κρητικού Υφυπουργού Εργασίας Βασίλη Κεγκέρογλου, που είχε δημιουργήσει τον ισχύοντα νόμο για τους ελέγχους, πως θα στελεχώσει τις Επιθεωρήσεις Εργασίας. Η στελέχωση δεν υλοποιήθηκε με αποτέλεσμα η εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα οι αρμόδιες υπηρεσίες να είναι δραματική και η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά εργασίας, ειδικά την εποχική που κυριαρχεί στο νησί, να είναι απολύτως άναρχη και να αποβαίνει σε βάρος των ντόπιων εργαζομένων.
Αξίζει να σημειωθεί πως το χειρότερο συμπέρασμα που προκύπτει στα σημερινά δεδομένα είναι πως υπό τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, η κατάσταση της αυθαιρεσίας λαμβάνει πλέον στοιχεία «κανονικότητας», γεγονός εξόχως ανησυχητικό για υγιείς επιχειρήσεις που απειλούνται, για εργαζόμενους που κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός αγοράς, αλλά και για τους ανέργους, για τους οποίους μειώνεται η προοπτική να μπορούν να δουλέψουν με ανθρώπινους και νόμιμους όρους εργασίας κι όχι σε συνθήκες ειλωτίας. Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση που κάνει η ΓΣΕΕ σε σχετική ανακοίνωσή της για «την αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του στελεχιακού τους δυναμικού, να ανταποκριθούν σε ένα δυσχερέστατο ελεγκτικό έργο που παρέχεται σε συνθήκες υποστελέχωσης και έλλειψης της αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής». Δεδομένο που αποτυπώνει την κατάσταση που υπάρχει στην Κρήτη και ειδικά στο νομό Λασιθίου.
Ενίσχυση ελεγκτικών δομών
Ας μην ξεχνάμε πως οι επισημάνσεις, οι οποίες έγιναν από τον κ. Πεπόνη κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Υπουργού Εργασίας σχετικά με τη διάσταση του προβλήματος στο νομό Λασιθίου και στο νησί, οδήγησαν τον Γιώργο Κατρούγκαλο να θέσει σε προτεραιότητα το θέμα της ενίσχυσης των ελεγκτικών δομών. Μάλιστα σε πρωτοσέλιδη συνέντευξή του στην ΑΝΑΤΟΛΗ δεσμεύθηκε για ενίσχυση των δομών αυτών του νησιού με προσωπικό, για να βελτιωθεί η κατάσταση.
«Περιμένουμε να δούμε την ενίσχυση με προσωπικό των ελεγκτικών μηχανισμών, ώστε να υπάρξει ένα καθαρό μήνυμα αντιμετώπισης της κατάστασης. Δυστυχώς, μπροστά μας φαίνεται πως τον επόμενο Σεπτέμβριο, θα έχουμε ακόμα δυσκολότερες συνθήκες για την εργασία με τις ομαδικές απολύσεις και την ενίσχυση των ευέλικτων μορφών εργασίας που, αν εφαρμοστούν, όπως έχουμε πει και στον υπουργό, θα διαλύσουν την κοινωνία», επισημαίνει ο κ. Πεπόνης.
Αξίζει να σημειωθεί πως το θέμα της αδήλωτης εργασίας ήταν στο επίκεντρο τριμερούς συνάντησης, η οποία έγινε προχθές υπό την αιγίδα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Ανάμεσα στα 15 σημεία προτάσεων, που παρουσίασε η ΓΣΕΕ, έχουν υιοθετηθεί προτάσεις που έχουν γίνει από την πλευρά της Κρήτης, των Εργατικών Κέντρων και του κ. Πεπόνη και αφορούν την ενίσχυση των Σωμάτων Επιθεωρητών Ελέγχου Εργασίας. Όπως η στελέχωση του ΣΕΠΕ με επιπλέον διοικητικό προσωπικό, ώστε να αποφορτιστούν οι Κοινωνικοί και Τεχνικοί Επιθεωρητές από τη γραφειοκρατική εργασία και να μπορούν να εκτελούν απερίσπαστοι το ελεγκτικό τους έργο, η ενίσχυση των μεικτών κλιμακίων ελέγχου, η θεσμοθέτηση εργατικής συμμετοχής και στους ελέγχους του ΙΚΑ, η ενίσχυση της εργατικής συμμετοχής κατά τη διάρκεια των ελέγχων του ΣΕΠΕ, με τη δυνατότητα παρουσίας εκπροσώπου και της αντίστοιχης δευτεροβάθμιας Ομοσπονδίας καθώς και η διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας συλλογικών οργάνων επίλυσης εργατικών διαφορών τριμερούς εκπροσώπησης στο ΣΕΠΕ, κατά το πρότυπο των Τοπικών Διοικητικών Επιτροπών του ΙΚΑ.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ