Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε τους φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση, υπερψηφίζοντας τις νομοθετικές προτάσεις για τα απόβλητα και την κυκλική οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν τρία βασικά σημεία:
Το πρώτο είναι πως το μερίδιο των αστικών αποβλήτων που ανακυκλώνεται θα αυξηθεί από 44% που είναι σήμερα σε 55% μέχρι το 2025 και 65% ως το 2035. Το δεύτερο ότι ο περιορισμός του μεριδίου των αστικών αποβλήτων που οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής σε 10% μέχρι το 2035 και το τρίτο πως θα υπάρχει ξεχωριστή συλλογή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και επικίνδυνων αποβλήτων.
Μεγάλοι στόχοι
Η βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων μπορεί να αποφέρει μεγάλα οφέλη για το περιβάλλον, το κλίμα και την ανθρώπινη υγεία. Οι τέσσερις νομοθετικές πράξεις αποτελούν μέρος της στροφής της ευρωπαϊκής πολιτικής προς μια κυκλική οικονομία, δηλαδή προς ένα σύστημα όπου η αξία των προϊόντων, των υλικών και των πόρων διατηρείται μέσα στην οικονομία για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Μέχρι το 2025, τουλάχιστον το 55% των αστικών αποβλήτων (από νοικοκυριά και επιχειρήσεις) θα πρέπει να ανακυκλώνεται. Ο στόχος θα ανέλθει στο 60% έως το 2030 και στο 65% μέχρι το 2035.
Το 65% των υλικών συσκευασίας θα πρέπει να ανακυκλώνεται ως το 2025, και το 70% έως το 2030. Θα τεθούν ξεχωριστοί στόχοι για συγκεκριμένα υλικά συσκευασίας, όπως το χαρτί και το χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί, το μέταλλο και το ξύλο.
Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα επικίνδυνα απόβλητα των νοικοκυριών θα πρέπει από το 2025 να συλλέγονται ξεχωριστά. Μέχρι το 2024, τα βιοδιασπώμενα απόβλητα θα πρέπει επίσης να συλλέγονται χωριστά ή να ανακυκλώνονται στο σπίτι μέσω της κομποστοποίησης.
Η Ελλάδα και οι ΧΥΤΑ
Η Ελλάδα και η Κύπρος ανακυκλώνουν λιγότερο από το 20% των αποβλήτων τους. Η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε σε καλή κατάσταση. Η νομοθετική πρόταση περιορίζει το μερίδιο των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής σε 10% μέχρι το 2035, αλλά είναι ζήτημα αν εμείς που θα πάρουμε μια σχετική παράταση μέχρι τότε έχουμε κάνει ουσιαστικά βήματα ως χώρα. Το 2014, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία δεν έστειλαν ουσιαστικά καθόλου αστικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ αντιθέτως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Κροατία, η Λετονία και η Μάλτα εξακολουθούν να οδηγούν στους ΧΥΤΑ περισσότερο από τα τρία τέταρτα των αστικών τους αποβλήτων.
Βέβαια, στην Κρήτη η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά, αλλά τα επόμενα χρόνια θα γίνει μια μεγάλη προσπάθεια ώστε να αλλάξει άρδην η κατάσταση.
Μείωση των αποβλήτων τροφίμων κατά 50%
Σύμφωνα με τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν να μειώσουν τα απόβλητα τροφίμων κατά 30% ως το 2025 και κατά 50% ως το 2030. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να παρέχουν κίνητρα για τη συλλογή των τροφίμων που μένουν απούλητα και για την ασφαλή αναδιανομή τους. Χρειάζεται επίσης να βελτιωθεί η ενημέρωση των καταναλωτών γύρω από τη σημασία των ημερομηνιών λήξης που χρησιμοποιούνται στις διάφορες ετικέτες τροφίμων: «ανάλωση έως» και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από».
Η ιδέα για την κυκλική οικονομία
Μια κυκλική οικονομία συνεπάγεται τη μείωση των αποβλήτων στο ελάχιστο, καθώς και την επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανακαίνιση και ανακύκλωση των υπαρχόντων υλικών και προϊόντων. Η μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία θα μειώσει την άσκηση πιέσεων στο περιβάλλον, θα ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού με πρώτες ύλες, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία και την ανάπτυξη και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Αυτοί είναι οι βασικοί άξονες της αντίληψης για την κυκλική οικονομία που διαμορφώνεται. Στην πράξη βέβαια, δεν έχει αποδειχθεί ακόμα πως μπορεί να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη μέσα από την επανάχρηση και την ανακύκλωση, ωστόσο το σχέδιο υπηρετείται με συνέπεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ως μόνη διέξοδος για να μην καταστραφεί περιβαλλοντικά ο πλανήτης.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ