Ο καρκίνος αποτελεί το κύριο πρόβλημα υγείας που συνδέεται με την εργασία στην Ε.Ε. των 28, καθώς προκαλεί σχεδόν το ίδιο επίπεδο βλάβης στη ζωή και την υγεία των εργαζομένων, όσο και οι δύο επόμενες παθήσεις μαζί (μυοσκελετικές διαταραχές και νόσοι του κυκλοφορικού συστήματος).
Στην Ελλάδα, όπως δείχνει η σχετική πίτα περίπου ένας στους τέσσερις (23,10%) που αρρωσταίνουν στην εργασία έχει καρκίνο, ένας στους τέσσερις έχει άλλη αιτία (24,72%), οι μυοσκελετικές ασθένειες καλύπτουν το 24,33%, από κυκλοφορικό το ποσοστό είναι στο 16,40% ενώ οι τραυματισμοί περιορίζονται στο 12% περίπου.
Στην Ευρώπη των 28 ο μέσος όρος των καρκίνων είναι στο 25%, ενώ υπάρχουν χώρες όπως η Κροατία, η Ρουμανία και η Λιθουανία που φτάνει το 36%, η Σλοβακία στο 35%, η Βουλγαρία στο 33% και η Πολωνία στο 32%.
Εντούτοις, οι αρνητικές συνέπειες της υψηλής έκθεσης σε καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες στον χώρο εργασίας είναι πολύ πιο εκτεταμένες. Πέρα από τις διάφορες μορφές καρκίνου, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ευρύ φάσμα άλλων σημαντικών προβλημάτων υγείας, όπως ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος και νευρολογικές διαταραχές. Όλα αυτά συνεπάγονται ταλαιπωρία των εργαζομένων και των οικείων τους, υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής, υπονόμευση της ευημερίας και, στη χειρότερη περίπτωση, θάνατο.
Νέα οδηγία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών, εκδίδοντας δύο νομοθετικές προτάσεις για την επικαιροποίηση της οδηγίας 2004/37/ΕΚ σχετικά με την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία (η «οδηγία»).
Η πρώτη πρόταση του Μαΐου 2016 κάλυψε 13 χημικούς παράγοντες προτεραιότητας, η δεύτερη τον Ιανουάριο του 2017, επτά ακόμη. Η τρέχουσα τρίτη πρόταση αφορά επιπλέον πέντε. Η πρωτοβουλία προχωρά σε βήματα. Σε αυτή την μεγάλης αξίας και σημαντική οδηγία για τους ανθρώπους της εργασίας έχει γίνει ευρύτατος διάλογος στην Ευρώπη τόσο με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, όσο και με τους εργοδότες.
Το τελευταίο σχέδιο έκθεσης της εισηγήτριας της 29ης Ιουνίου 2018 προτείνει, μεταξύ άλλων, να παρασχεθούν κίνητρα σε επιχειρήσεις που συμμορφώνονται με τη νέα οδηγία. Επιπλέον, επιλέγει να συμπεριλάβει, εντός του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας, την προστασία των εργαζομένων από την έκθεση σε επικίνδυνα ή επιβλαβή φάρμακα (συμπεριλαμβανομένων των κυτταροτοξικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου).
Νέες ουσίες
Οι κοινωνικοί εταίροι, οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών, επιβεβαίωσαν ότι πέντε νέοι καρκινογόνοι παράγοντες που επελέγησαν στο πλαίσιο της τρίτης τροποποίησης της οδηγίας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την προστασία των εργαζομένων. Αλλά και ενθάρρυναν την Επιτροπή να συνεχίσει το προπαρασκευαστικό της έργο για την καθιέρωση οριακών τιμών επαγγελματικής έκθεσης για το κάδμιο και τις ανόργανες ενώσεις του στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, το βηρύλλιο και τις ανόργανες ενώσεις βηρυλλίου στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, το αρσενικικό οξύ και τα άλατα αυτού, καθώς και τις ανόργανες ενώσεις αρσενικού στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, τη φορμαλδεΰδη και τη (2-χλωροανιλίνη), γνωστή ως «MOCA».
Τα όρια
Έτσι πλέον θεωρείται πως μπορούν ν’ αλλάξουν τα όρια έκθεσης σε καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες στην εργασία, όπως φαίνεται κι από την τρίτη πρόταση που κατατέθηκε χθες στο Ευρωκοινοβούλιο στο πλαίσιο της νέας οδηγίας που ετοιμάζεται από την Ε.Ε. Στο πλαίσιο της οδηγίας προβλέπεται πως οι εργοδότες πρέπει να προσδιορίζουν και να αξιολογούν τους κινδύνους, για τους εργαζομένους, που συνδέονται με την έκθεση σε συγκεκριμένους καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες στον χώρο εργασίας και πρέπει να προλαμβάνουν την έκθεση όταν υφίστανται κίνδυνοι.
Απομένει να φανεί πώς θα εξελιχθεί μέχρι τέλους και πώς θα περάσει στο στάδιο εφαρμογής.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ