Η προμελέτη που αφορά την αρχιτεκτονική πρόταση για την ανάπλαση του παραλιακού δρόμου (Ακτή Στυλιανού Κουνδούρου) την οποία εκπόνησε η αρχιτέκτων – προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μελετών του Δήμου Αγίου Νικολάου Μαρία Πρατσινάκη μαζί με συνεργάτες, παρουσιάστηκε τη Δευτέρα σε ανοιχτή εκδήλωση που διοργανώνει ο Δήμος Αγίου Νικολάου, στο Επιμελητήριο Λασιθίου.
Αφορά το τμήμα, που πρόσφατα ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες και ελήφθησαν οι εγκρίσεις για τη μονοδρόμησή του – παρέμβαση που αποτέλεσε και προεκλογική εξαγγελία της παρούσας δημοτικής αρχής, η εφαρμογή της οποίας όμως ανεστάλη, λόγω της καθυστέρησης δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της σχετικής έγκρισης του ΥΕΝ.
Η αλλαγή στο εύρος του οδοστρώματος επί του παραλιακού δρόμου, αποδίδει προς αξιοποίηση μεγαλύτερες επιφάνειες και επιτρέπει μια συνολική αναθεώρηση των κοινοχρήστων επιφανειών, δίνοντας παράλληλα το έναυσμα για μια συνολικότερη ανάπλαση του βασικού παραλιακού μετώπου της πόλεως του Αγίου Νικολάου, το οποίο, εντούτοις, παραμένει επί δεκαετίες, αδικαιολόγητα, εγκαταλειμμένο και ασυντήρητο, χωρίς το «δυναμικό» ρόλο που μπορεί να παίξει στη συνολικότερη κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης.
Η κ. Πρατσινάκη, που είναι η βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης της Δευτέρας, αναφέρθηκε στο τμήμα αυτό του παραλιακού μετώπου και στον δρόμο, που κάποτε κατασκευάστηκε για τις ανάγκες 4.000 κατοίκων και λιγοστών αυτοκινήτων και σήμερα καλείται να εξυπηρετήσει 15.000 μόνιμους κατοίκους για τους χειμερινούς μήνες, πολλές χιλιάδες επισκέπτες καθώς και ένα τεράστιο όγκο αυτοκινήτων. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, ανατίθενται οι πρώτες κυκλοφοριακές μελέτες το 2009 με συνεχείς επικαιροποιήσεις μέχρι και σήμερα. Τα προβλήματα εντούτοις παρέμειναν έντονα και εκδηλώνονται με όξυνση τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο χώρος κίνησης των πεζών είναι περιορισμένος για το πλήθος των χρηστών. Παρατηρείται έντονη φθορά των υλικών (πλακοστρώσεις, κάγκελα) ενώ ακόμα και το πράσινο είναι γερασμένο και μη οργανωμένο. Υπάρχουν ελάχιστα παγκάκια, την ίδια στιγμή που ένα μεγάλο μέρος του κοινόχρηστου χώρου εκτός του οδοστρώματος λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης. Θα έλεγε με αφέλεια κανείς ότι αναφερόμαστε σε ένα… τεράστιο πάρκινγκ με υπέροχη θέα, όπως το περιγράφει η μελετήτρια.
Όπως είπε στην ΑΝΑΤΟΛΗ η κ. Πρατσινάκη, τον Ιανουάριο του 2018, αφού έχουν γίνει οι συζητήσεις για τη μονοδρόμηση του παραλιακού και αφού έχει εγκριθεί η κυκλοφοριακή μελέτη και έχει σχηματοποιηθεί το τοπίο για την κυκλοφορία, ξεκίνησε μια ομάδα να επεξεργάζεται μια πρόταση ανάπλασης του παραλιακού. Περιγράφοντας το πώς εργάστηκαν, ανέφερε, μεταξύ άλλων:
«Δουλέψαμε αρχικά με τον μηχανικό του Δήμου Σ. Καρυωτάκη που είναι υπεύθυνος για τα κυκλοφοριακά και στη συνέχεια με την εθελοντική παρουσία τριών νέων αρχιτεκτόνων από την περιοχή μας – Εύα Δημουλά, Θ. Μόσχου και Εμμ. Λιουδάκη και στη συνέχεια οι πρώτες συζητήσεις με ηλεκτρομηχανολόγους και γεωπόνους.
Σημαντική ήταν η εκπαίδευση που είχα στο Υπουργείο Μεταφορών ως αντιπρόσωπος Κρήτης από την αρμόδια Ευρωπαϊκή Αρχή που ασχολείται με το θέμα και τη μετέπειτα συνεργασία εκπόνησης του ΣΒΑΚ (Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας) με την ομάδα Αστικής Κινητικότητας του Μετσόβειου Πολυτεχνείου.
Μπήκαν οι πρώτοι άξονες σχεδιασμού: Η μονοδρόμηση θεωρείται μονόδρομος. Ο χώρος είναι ιδιαίτερα περιορισμένος και ο μοναδικός τρόπος να υπάρξει περισσότερος δημόσιος χώρος ώστε να μπορέσει να είναι και ποιοτικός και να αποδοθεί στους πεζούς, αποτελεί η μείωση του πλάτους του οδοστρώματος. Στη συνέχεια αναζητήθηκε τρόπος να βελτιωθεί η εικόνα με τα σταθμευμένα αυτοκίνητα. Μετά από συζητήσεις και με τους ειδικούς των σχεδίων αστικής κινητικότητας φάνηκε η ανάγκη να υπάρξει διπλή δράση:
- Να βρεθεί χώρος στην αρχή του παραλιακού ώστε να μπορούν να σταθμεύουν οι επισκέπτες. Να σημειωθεί εδώ ότι μια σκέψη είναι η διαμόρφωση κοινόχρηστου χώρου στο Αμμούδι ενώ έγινε και έρευνα αγοράς ή ενοικίασης για κάποιο οικόπεδο στο όριο του Περιφερειακού του Αμμουδίου.
- Να υπάρχει περιορισμένη στάθμευση με κάρτα για τους κατοίκους. Άλλωστε καθ’ όλο το μήκος του παραλιακού υπάρχουν κατά τακτά διαστήματα θέσεις φορτοεκφόρτωσης για τα μαγαζιά και τα ξενοδοχεία, σύμφωνα με την κυκλοφοριακή μελέτη.
- Να επιμεληθούν το παραλιακό μέτωπο οι προσόψεις των κτιρίων και με στέγαστρα που θα προκύπτουν από την αρχιτεκτονική μελέτη.
- Τέλος να διατηρηθεί όσο το δυνατόν η υφιστάμενη φύτευση και να εμπλουτιστεί μέσα από μια φυτοτεχνική μελέτη.
- Να υπάρξει το ποδήλατο με ασφάλεια, μεγάλα πεζοδρόμια για πεζούς και χώροι για τραπεζοκαθίσματα.
- Προσβασιμότητα από ΑΜΕΑ και ΕΜΕΑ με τους βασικούς άξονες κατά νου.
Η πρόταση σε γενικές γραμμές, που θα παρουσιαστεί προβλέπει δύο άξονες τον κάθετο και τον οριζόντιο.
Κατά τον οριζόντιο άξονα προτείνονται διατομές διαφοροποιημένες λειτουργικές ως προς τις τρεις υφές περιπάτου.
Στον πράσινο περίπατο και στον περίπατο διημέρευσης, προτείνεται μετά τη ρυμοτομική γραμμή πεζοδρόμιο από 3-4 μέτρα (το 1,5 θα μένει πάντα ελεύθερο για την κίνηση των πεζών). Στη συνέχεια υπάρχει 2 μ. για στάθμευση ή φορτοεκφόρτωση (2,5) ή θέσεις ΑΜΕΑ 3,5 μ. κατά περίπτωση. Μετά την παράλληλη στάθμευση ακολουθεί το οδόστρωμα με πλάτος 3,75 μ. – 3,50 μ. σύμφωνα με την κυκλοφοριακή μελέτη, ενώ στη συνέχεια εναπομένων κοινόχρηστος χώρος θα δοθεί σε πεζοδρόμιο, φύτευση και καθιστικό χώρο.
Στο τελευταίο τμήμα «τον αστικό περίπατο» θα διατηρηθούν τα παραπάνω με το εσωτερικό πεζοδρόμιο να γίνεται το ελάχιστο δυνατόν σύμφωνα με τις προδιαγραφές 2,05μ, η στάθμευση να είναι μόνο φορτοεκφόρτωση.
Σημαντικό ρόλο σε όλα αυτά έχουν τα υλικά που προτάσσονται.
Η οδός γίνεται ήπιας κυκλοφορίας μετά τις υποδείξεις του ΣΒΑΚ κάτι το οποίο θα προσδιορίζεται με το υλικό, δε χρησιμοποιείται πουθενά άσφαλτος αλλά ορθογωνισμένοι κυβόλιθοι.
Με αυτό τον τρόπο θα είναι δυνατή και ασφαλής η χρήση του ποδηλάτου μιας και δεν υπάρχει ο χώρος για χωριστό ποδηλατόδρομο αλλά θεωρείται ιδανική λύση σε αστικά κέντρα η χρήση του ποδηλάτου μαζί με το αυτοκίνητο σε δρόμους με μικρή ταχύτητα.
Οι χώροι στάθμευσης θα προσδιορίζονται με το ίδιο υλικό αλλά διαφοροποιημένου χρώματος.
Μελετάμε το ενδεχόμενο μιας ευέλικτης αρχιτεκτονικής λύσης, ώστε αν επιλεγεί σε κάποιο σημείο, να μην υπάρξει ή να καταργηθεί η στάθμευση ενδεχομένως γιατί άλλαξαν οι συνθήκες, να μπορεί εύκολα ο χώρος να αποδοθεί στο πεζοδρόμιο.
Στα πεζοδρόμια υπάρχει ο απαραίτητος αστικός εξοπλισμός, φωτισμός και φύτευση.
Στην επόμενη φάση της μελέτης θα σχεδιαστεί στέγαστρο που θα αποτελεί τμήμα της αντιμετώπισης του παραλιακού μετώπου ως αποτέλεσμα συνολικού σχεδιασμού.
Κατά τον κατακόρυφο άξονα:
Όπως φάνηκε από την αρχική ανάλυση ο παραλιακός δρόμος αποτελεί την εκτόνωση της γειτονιάς των Αράπικων προς τη θάλασσα. Αυτό επιτυγχάνεται με κάθετους δρόμους οδούς που κυρίως είναι σκάλες.
Αυτές οι σκάλες αποτελούν τις διαφυγές προς τη θάλασσα. Πρόκειται για το μέσο με το οποίο γίνεται ο διάλογος της γειτονιάς με τη θάλασσα, αφορούν περάσματα διαφυγές που δίνουν την αίσθηση ότι κάπου θα καταλήξουν, κάτι θα συναντήσουν…..
Ακόμα και με τη μονοδρόμηση, ο χώρος δεν επαρκεί για τους πεζούς και έτσι προτείνεται μεταλλική προσθήκη – πρόβολος υπερκείμενη της υφιστάμενης προβλήτας ώστε να διασφαλιστεί η 4μετρη ζώνη κίνησης που εξ αρχής αποτελεί άξονα του σχεδιασμού. Την ίδια στιγμή το εσωτερικό πεζοδρόμιο διαπλατύνεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές προσβασιμότητας.
Τέλος, στην τελευταία στάση στην παραλία του Αμμουδιού εντοπίζεται η δυσκολία που υπάρχει σήμερα στη σύνδεση του πεζοδρομίου με την παραλία.
Αντιμετωπίζεται αυτό αφού χρησιμοποιείται ένα μικρό τμήμα του περίκλειστου κήπου που υπάρχει εκεί.
Έτσι και σε αυτό το σημείο η κίνηση θα συνεχίζεται ως την παραλία με 4 μέτρα πεζοδρόμο.
Ο κήπος, που υπάρχει εκεί, οργανώνεται σε πλατώματα δημιουργείται ακόμα ένα μικρό κατέβασμα στην παραλία και βέβαια οργανώνεται το πράσινο και έτσι προκύπτει ο «Κήπος του Αμμουδιού» ή «κρητικός κήπος». Επιλέγεται να διατηρηθούν οι αρχικές διαμορφώσεις της παραλίας ως διατήρηση της μνήμης.
Τα παραπάνω είναι μερικά βασικά στοιχεία του πνεύματος σχεδιασμού της παρέμβασης αυτής, που παρουσιάστηκαν στο Επιμελητήριο.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ