ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
Για τούτη τη μέρα έχομε να πούμε ότι στις εκκλησίες γίνεται το Ευχέλαιο.
Μετά την τέλεση του Μυστηρίου, οι πιστοί περνούν από τον παπά για να τους μυρώσει στο μέτωπο, σχηματίζοντας το σημείο του Σταυρού με μπαμπάκι βουτηγμένο στο αγιασμένο λάδι.
Μπαμπάκι βουτηγμένο στο μύρο, θα πάρουν και στο σπίτι τους οι πιστοί για να μυρώσουν τους άρρωστους και ανήμπορους που δεν παραβρέθηκαν στην τέλεση του Μεγάλου αυτού Μυστηρίου της Εκκλησίας μας.
ΤΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΓΛΥΚΑ
Από την Μ. Δευτέρα το σπιτικό αλεύρι κοσκινισμένο, περίμενε την επεξεργασία του από την νοικοκυρά.
Το ζυμωτό για τα γλυκά της πασχαλιάς άρχιζε τη Μ. Δευτέρα αν υπήρχε χρόνος μετά το κοσκίνισμα. Αν όχι, η νοικοκυρά άρχιζε το ζυμωτό, το πλάσιμο παναπεί, των γλυκών του σπιτιού της τη Μ. Τρίτη. Τη Μ. Τετάρτη το ζυμωτό ήταν στο φόρτε του. Αν παρ’ ελπίδα και παρά το γεγονός ότι η νοικοκυρά έβαζε τα δυνατά της το ζυμωτό δεν τέλειωνε ούτε τη Μ. Τετάρτη, η συνέχισή του μετετίθετο τη Μ. Πέμπτη και το Μ. Σαββάτο που οπωσδήποτε έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί. Εξέχουσα θέση είχαν τα γαλατερά, τα λαμπροκούλουρα, οι κοπάνες, τα τσουρέκια, τα κουλούρια αλλά και τα καλτσούνια με γλυκειά ή ξυνή μυζήθρα. Αυτά τα αρτοποιήματα προορίζονταν για τις ανάγκες της φαμίλιας μέχρι την Ανάληψη, για τα πεσκέσα που έδιναν οι νοικοκυρές στους συγγενείς ή στη γειτονιά, αλλά και για τα τραταρίσματα των μουσαφίρηδων.
Όλα αυτά τα γλυκίσματα έφεραν την ονομασία καλολοείδια.
Ιδιαίτερη χαρά έδιναν στα παιδιά τότε, τα τσουρέκια που είχαν διάφορα σχήματα.
Άλλο τσουρέκι είχε σχήμα ψαριού που έφερε λέπια, ουρά, κεφάλι, αγκίδες της ράχης. Άλλο πάλι είχε σχήμα πουλιού, λαγού κ.α.
Τα σχήματα αυτά τα έκαναν οι νοικοκυρές, αφού έπλαθαν ανάλογη με το μέγεθός του τσουρεκιού ζύμη. Αφού έδιναν το σχήμα του ψαριού π.χ. έφτιαχναν τα λέπια τσιμπώντας τη ζύμη με τα δάχτυλα ή σκαλίζοντας τη ζύμη με οδοντογλυφίδα. Με την οδοντογλυφίδα επίσης και με περίσσα τέχνη σχημάτιζαν το κεφάλι το στόμα, τα δόντια και τα μάτια του ψαριού. Η ουρά φτιάχνονταν από τα ίδια τα δάχτυλα της νοικοκυράς.
Ανάλογη γλυπτική γίνονταν και στα τσουρέκια που είχαν σχήμα πουλιού, λαγού κ.λ.π. με τη διαφορά βέβαια, ότι όσα τμήματα της κατασκευής εξείχαν του κύριου κορμού, αφού τους έδιναν το κατάλληλο σχήμα χωριστά, τα προσκολλούσαν στο κυρίως σώμα π.χ. τα αυτιά και η ουρά του λαγού πλάθονταν χωριστά.
Έργα περίτεχνα αποτελούσαν τα αρτοποιήματα αυτά της παλιάς νοικοκυράς.
Η σημερινή νοικοκυρά κατά πλειοψηφία, έχει απεμπολήσει το έθιμο αυτό του ζυμωτού στο σπίτι και καταφεύγει στα ζαχαροπλαστεία, τους φούρνους και τα πολυκαταστήματα για την προμήθεια έστω ενός γαλατερού και μερικών τσουρεκιών.
Κανείς όμως σημερινός φούρναρης ή ζαχαροπλάστης δε μπορεί να βάλει το δικό του γαλατερό ή καλτσούνι, δίπλα σ’ εκείνα της παλιάς νοικοκυράς για σύγκριση, τόσο από άποψη μυρουδιάς όσο και από άποψη γεύσης.
Ίσως η διαφορά να οφείλεται στα τόσα και τόσα βελτιωτικά που χρησιμοποιούνται σήμερο, ίσως όμως να οφείλεται και στο αλεύρι που δέχεται από τις διάφορες βιομηχανίες πολλές επεξεργασίες. Ακόμ’ ακόμη μπορεί να συμβάλει στη διαφορά γεύσης και η ποιότητα του σημερινού γάλακτος ένεκα των τροφών που καταναλώνουν τα ζώα. Ίσως όμως να οφείλεται σε όλα αυτά μαζί αλλά και σε άλλα αίτια που δεν τα πιάνει ο νους του συγγραφέα.
ΝΙΣΠΙΤΑΣ