Παρά τη θερμή υποδοχή και τα εγκώμια του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προς τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν – του οποίου δήλωσε θαυμαστής – και την Τουρκία, η μαραθώνια συνάντηση που είχαν στο Λευκό Οίκο, δεν πέτυχε να λύσει το «Γόρδιο Δεσμό» της εγκατάστασης των ρωσικών πυραύλων S-400.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους, μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών, ο Πρόεδρος Τραμπ είπε πως η αγορά από την Τουρκία των S-400 δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις για τις ΗΠΑ.
«Το συζητούμε συνεχώς, το συζητήσαμε σήμερα, θα το συζητήσουμε και στο μέλλον», ανέφερε ο Αμερικανός Πρόεδρος, που σημείωσε ότι δόθηκε εντολή στους δύο Υπουργούς να εργαστούν για να επιλύσουν το πρόβλημα.
Αναφέρθηκε επίσης και στις προοπτικές που ανοίγονται για τις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών και το στόχο να φτάσουν τα 100 δισ. το χρόνο, από τα 25 που είναι σήμερα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν υπενθύμισε τις δηλώσεις του Προέδρου Τραμπ στην Οζάκα, τον περασμένο Ιούλιο, όπου είχε πει ότι η Τουρκία αδικήθηκε στο ζήτημα της προμήθειας αμερικανικών πυραύλων Patriot.
«Είπαμε τότε στον Πρόεδρο Τραμπ ότι θα μπορούσαμε υπό ειδικές περιστάσεις να αγοράσουμε επίσης και Patriot. Επιθυμούμε ως Τουρκία να διατηρήσουμε έναν εποικοδομητικό διάλογο με το αμερικανικό Κογκρέσο».
Πάντως, ο Ερντογάν αποσύνδεσε τις εμπορικές σχέσεις από τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών, προφανώς υπενθυμίζοντας ότι στις κυρώσεις που είχε ανακοινώσει ο Πρόεδρος Τραμπ συμπεριλαμβάνονταν και το πάγωμα των συνομιλιών για τετραπλασιασμό του εμπορίου.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ζητεί για άλλη μια φορά την έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν
Ο πρόεδρος της Τουρκίας δήλωσε ότι ελπίζει πως οι αρχές των ΗΠΑ θα απελάσουν τον ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν στη χώρα του.
Ο Ερντογάν χαρακτήρισε τον Γκιουλέν, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια, «αρχιτρομοκράτη».
Η Άγκυρα ζητεί εδώ και χρόνια την έκδοση του Γκιουλέν, κάτι που δεν έχει εγκρίνει μέχρι σήμερα η Ουάσινγκτον.
«Ελπίζω ότι θα μας παραδώσουν αυτόν τον τρομοκράτη, όπως παραδίδουμε εμείς τρομοκράτες στις ΗΠΑ όταν μας ζητείται», επέμεινε ο τούρκος πρόεδρος κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ μετά τη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο.
Η κυβέρνηση του Ερντογάν διατείνεται ότι Φετουλάχ Γκιουλέν ήταν ο εγκέφαλος της απόπειρας στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016 από μερίδα των τουρκικών ένοπλων δυνάμεων. Ο τούρκος πρόεδρος λέει πως οι τουρκικές αρχές έχουν αποστείλει στην αμερικανική κυβέρνηση «ντοκουμέντα» που κατ’ αυτόν αποδεικνύουν τη σχέση του Γκιουλέν με το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Ο Γκιουλέν – άλλοτε σύμμαχος του Ερντογάν – διαψεύδει ότι είχε οποιαδήποτε εμπλοκή στην απόπειρα ανατροπής του τούρκου ηγέτη.
Συνάντηση με Γερουσιαστές
H αγορά των S-400 οδήγησε ως γνωστόν την αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των μαχητικών F-35 και το πάγωμα διά νόμου από το Κογκρέσο της μεταφοράς των αεροσκαφών που έχει ήδη αγοράσει η Τουρκία.
Ο Πρόεδρος Τραμπ φιλοξένησε στο Οβάλ Γραφείο τους Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές Λίντσεϊ Γκράχαμ, Τεντ Κρουζ, Τζόνι Έρνστ, Ρικ Σκοτ και τον Πρόεδρο της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων, Τζιμ Ρίστς, για να συζητήσουν μαζί με τον Ταγίπ Ερντογάν τους S-400 και άλλα ζητήματα που ενοχλούν το Κογκρέσο.
Αν και η συνάντηση είχε χαρακτηριστεί αρχικά κλειστή, καλέστηκαν κάποια στιγμή λίγο πριν την ολοκλήρωσή τους και δημοσιογράφοι. Ο Πρόεδρος Τραμπ μίλησε για μια πολύ καλή συνάντηση, στην οποία συζητήθηκαν η κατάσταση στη Συρία, η ζώνη ασφαλείας και οι εμπορικές σχέσεις, με τον πρόεδρος Ερντογάν να λέει ότι εστιάστηκαν στην στρατηγική εταιρική σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας.
Ο Τραμπ ανέφερε ότι ο Ταγίπ Ερντογάν απογοητεύθηκε και ενοχλήθηκε πολύ από δηλώσεις του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, σχετικά με τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ έναντι της Τουρκίας, μετά την εισβολή στη Συρία, με τον Τούρκο Πρόεδρο να τις χαρακτηρίζει απαράδεκτες.
Ενώ για το θέμα των S-400 ανέφερε ότι αυτό το θέμα συζητούν μαζί με τους γερουσιαστές.
«Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις. Κάτι θα βρούμε. Προβλέπω ότι κάτι θα βρούμε», πρόσθεσε.
Ο Γερουσιαστής Ρικ Σκοτ είπε πως ο σκοπός της συνάντησης ήταν να διασφαλιστεί πως η Τουρκία οδεύει προς την κατεύθυνση των ΗΠΑ κι όχι της Ρωσίας.
Ο Γερουσιαστής Γκράχαμ είπε πως ο σκοπός της συνάντησης ήταν «να δοθεί ένα μάθημα αμερικανικής πολιτικής στους Τούρκους φίλους μας. Υπάρχει κάπου εδώ ένα αλογάκι, αν μπορούμε να το βρούμε», πρόσθεσε, με τον Πρόεδρο Τραμπ να συμφωνεί ότι όντως θα το βρούμε.
Η Γερουσιαστής Ερνστ ανέφερε ότι επιθυμία των Γερουσιαστών είναι να παραμείνει η Τουρκία στενή σύμμαχος με τις ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και να επιστρέψει, ενώ ευχαρίστησε τον Ερντογάν για το προσφυγικό.
Ο Γερουσιαστής Κρουζ σημείωσε τα κοινά στρατηγικά συμφέροντα των δύο χωρών, αλλά και το ότι οι βασικές ανησυχίες είναι οι S-400 και οι Κούρδοι.
Παρεμβαίνοντας ο Πρόεδρος Ερντογάν είπε πως θα πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ Κούρδων και τρομοκρατών.
«Όμως σας διαβεβαιώνω πως αυτοί τους οποίους αποκαλείτε Κούρδους είναι PYD ή YPG. Κι αυτές είναι τρομοκρατικές οργανώσεις, παρακλάδια του ΡΚΚ».
Κουρδικό – Προσφυγικό
Στη συνέντευξη Τύπου ο Πρόεδρος Ερντογάν ανέφερε πως τον θλίβει το γεγονός ότι ο Τραμπ και η Ρωσία παίρνουν στα σοβαρά τον Μαζλούμ Κομπάνι, ενώ υπενθύμισε ότι το κόμμα του έχει 50 Κούρδους βουλευτές.
«Δεν έχουμε κάποιο θέμα με τους Κούρδους αλλά με τις “τρομοκρατικές οργανώσεις», είπε.
Ο Τραμπ από την πλευρά του εξέφρασε υποστήριξη προς τους Κούρδους συμμάχους και ανέφερε ότι πιστεύει πως και ο Ερντογάν έχει «θαυμάσια σχέση» με τους Κούρδους». Πάντως, απαντώντας σε ερώτηση για τους συλληφθέντες μαχητές του ISIS που είχαν δραπετεύσει, άφησε να εννοηθεί ότι τους άφησαν ελεύθερους οι Κούρδοι, για να προσθέσει ότι «δεν έχει σημασία αφού τους συνέλαβαν και τους κρατούν οι Τούρκοι».
Εγκωμιάζοντας την φιλοξενία από την Τουρκία εκατομμυρίων προσφύγων, ο Πρόεδρος Τραμπ κάλεσε την Ευρώπη να πληρώνει περισσότερα, λέγοντας με νόημα ότι οι τρομοκράτες τους Ισλαμικού Κράτους αν αφεθούν ελεύθεροι θα θέλουν να πάνε στις χώρες της Ευρώπης.
Όταν Τουρκάλα δημοσιογράφος που τον ρώτησε αναφέρθηκε στην πρόσκληση που απηύθυνε ο Τραμπ στον ηγέτη των Κούρδων στρατηγό Μαζλούμ να επισκεφθεί το Λευκό Οίκο και πως αυτό πλήγωσε τους Τούρκους γιατί ο διοικητής των Κούρδων ευθύνεται για επιθέσεις κατά της Τουρκίας, ο Αμερικανός Πρόεδρος την ειρωνεύτηκε, λέγοντας «είσαι σίγουρη πως με τέτοια ερώτηση είσαι δημοσιογράφος και δεν δουλεύεις για την κυβέρνηση;».
Σχόλιο του γερουσιαστή Γκράχαμ, που παρακολουθούσε τη συνέντευξη, πως «δεν θα βρεις πια ελεύθερους δημοσιογράφους στην Τουρκία», έγινε κεντρικό θέμα συζήτησης στα δημοσιογραφικά πηγαδάκια μετά την ολοκλήρωση της δημοσιογραφικής διάσκεψης.
Γενοκτονία Αρμενίων
Ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ενοχλημένος για το νομοσχέδιο που ψήφισε η αμερικανική Βουλή υπέρ της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων και εξέφρασε την πεποίθηση ότι δεν θα κάνει το ίδιο λάθος κι η Γερουσία.
«Είπα στον κ. Πρόεδρο ότι οι αποφάσεις που πήρε η Βουλή των Αντιπροσώπων την 29η Οκτωβρίου υπηρετούσαν αυτόν τον σκοπό, προσέβαλαν τον λαό μας κι επισκίασαν τις σχέσεις μας», είπε ο Ταγίπ Ερντογάν, δίνοντας την τουρκική ερμηνεία των γεγονότων.
«Ένα θέμα που συνέβη πριν από περίπου 104 χρόνια, υπό συνθήκες πολέμου, πρέπει να συζητείται από ιστορικούς, όχι πολιτικούς» και ανέφερε πως έχει προτείνει στην Αρμενία να ανοίξουν και οι δύο πλευρές τα αρχεία τους.
Πάντως, αργά το απόγευμα κι ενώ ο γερουσιαστής Μενέντεζ ζήτησε από τη Γερουσία να προχωρήσει με διαδικασία επείγοντος η συζήτηση του ψηφίσματος για αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, ο γερουσιαστής Γκράχαμ την πάγωσε.
