Μια υπόθεση που πηγαίνει πίσω στις απαρχές ανάπτυξης του τουρισμού στην περιοχή Αγίου Νικολάου και Ελούντας, επανέρχεται στην επικαιρότητα ύστερα από μισό αιώνα περίπου(!) και αφορά τη δυνατότητα δόμησης στο νησί της Κολοκύθας, απέναντι από την Ελούντα. Είναι η περιοχή που παραμένει, μέχρι και σήμερα, «παρθένα» από την ανθρώπινη παρέμβαση, σε αντίστιξη με την ακριβώς απέναντι ζώνη της Ελούντας, όπου δοκιμάζονται τα όρια της φερόμενης ικανότητας, για περαιτέρω οικοδόμηση με στόχο τη μεγέθυνση της τουριστικής ανάπτυξής της.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Νίκου Τραντά στην ΑΝΑΤΟΛΗ είναι γνωστό ότι η περιοχή της Ελούντας έχει καθιερωθεί διεθνώς ως ένα αναγνωρισμένο τουριστικό «brand», που βασίζεται ακριβώς στο δραματικής ομορφιάς φυσικό τοπίο και στη μεγάλη συγκέντρωση κλινών πολυτελείας, που συνοδεύονται με παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών. Ως εκ τούτου η αξία της προς εκμετάλλευση γης είναι μεγάλη, η ζήτηση διαρκής και η πίεση για εξασφάλιση επιπλέον εκτάσεων για ανέγερση νέων πολυτελών ξενοδοχειακών μονάδων και κατοικιών, διαρκώς εντεινόμενη.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ΑΝΑΤΟΛΗΣ, την επόμενη Παρασκευή 15 Οκτωβρίου κατεβαίνει στην Ελούντα κλιμάκιο του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, με σκοπό να πραγματοποιήσει αυτοψία στην Κολοκύθα, προκειμένου να διαπιστώσει αν οι αυστηροί περιορισμοί που έχουν θεσπιστεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, με βάση το χαρακτηρισμό ολόκληρου του νησιού ως Α’ Αρχαιολογική Ζώνη ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα…
Η Κολοκύθα έχει κηρυχθεί από το 1976 ως Α’ Αρχαιολογική Ζώνη και παράλληλα είναι ενταγμένη στο καθεστώς προστασίας, ως περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, με όλους τους αυστηρούς περιορισμούς, που συνεπιφέρει το σχετικό νομικό πλαίσιο.
Η κάθοδος του ΚΑΣ δεν γίνεται τυχαία. Αφορά μια υπόθεση που ξεκίνησε το 1973 – 1974, όταν γνωστός επιχειρηματίας, που έχει αφήσει ανεξίτηλα το στίγμα του στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, αγόρασε μια έκταση περίπου 120 στρεμμάτων, στην ανατολική πλευρά της Κολοκύθας, απέναντι από το Γλαρονήσι – που είναι ενδεχομένως και το γραφικότερο σημείο του νησιού.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ΑΝΑΤΟΛΗΣ, η αγορά της έκτασης είχε γίνει πριν την κήρυξή της σε αρχαιολογική ζώνη και μάλιστα ο επιχειρηματίας είχε εξασφαλίσει έγκριση από τον ΕΟΤ για ανέγερση ξενοδοχειακής μονάδας το 1973 – 74 αλλά το ΚΑΣ είχε παρέμβει το 1976 και περιόρισε την άδεια, λόγω του καθεστώτος προστασίας της περιοχής, για μονάδα περί τα 300 δωμάτια, γεγονός που αποθάρρυνε τον επιχειρηματία να προχωρήσει στην επένδυση, μιας και απαιτούνταν και άλλες παρεμβάσεις όπως η διάνοιξη δρόμων πρόσβασης και άλλα παράλληλα έργα υποστήριξης της επένδυσης, για τα οποία επίσης εγείρονταν εμπόδια από το ειδικό καθεστώς στη συγκεκριμένη ζώνη.
Ο επιχειρηματίας είχε διεκδικήσει δικαστικά το δικαίωμα να αξιοποιήσει την ιδιοκτησία του ζητώντας αίρεση των περιορισμών που επιβλήθηκαν, φτάνοντας μάλιστα ως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και καταφέρνοντας να αποζημιωθεί από το ελληνικό δημόσιο με ένα σεβαστό ποσό… Η περίπτωση είναι αρκετά περίπλοκη, γεγονός που επιβεβαιώνει και το γεγονός ότι παραμένει σε εκκρεμότητα πέντε δεκαετίες.
Η ενασχόληση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, του Υπουργείου Πολιτισμού, με την υπόθεση αυτή, σήμερα, δείχνει ότι επανακινείται το όλο ζήτημα σε σχέση με τη διατήρηση του καθεστώτος της διατήρησης ή μη της Α’ Αρχαιολογικής Ζώνης και το αυστηρό καθεστώς που τη συνοδεύει , σε μέρος ή στο σύνολο της Κολοκύθας. Το καθεστώς του νησιού ως περιοχής ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, λογικά, δεν μπορεί να τεθεί υπό αναθεώρηση, γιατί παραμένει ως τέτοια, γιατί ακριβώς η αποτροπή της όποιας ανθρώπινης επέμβασης πάνω εκεί, το διαφύλαξε από την «κακοποίηση». Εξ άλλου, δεν θα πρέπει να διαφεύγει και εκείνων που έχουν επενδύσει ως σήμερα στο μέτωπο της Ελούντας μέχρι και την Πλάκα, ότι η Κολοκύθα βρίσκεται στον οπτικό ορίζοντα της κάθε μιας επένδυσης που έχει θέα προς ανατολάς. Στον οπτικό ορίζοντα όλων βρίσκεται μια λωρίδα θάλασσας και η «ήμερη αγριάδα» της Κολοκύθας, με αλώβητη ως σήμερα τη μορφή της.
Ουδείς γνωρίζει ούτε τον ακριβή σκοπό ούτε και τις προθέσεις των μελών του ΚΑΣ που θα επισκεφθούν το νησί σε λίγες ημέρες. Έρχονται για να επιβεβαιώσουν το αρχαιολογικό ενδιαφέρον της Κολοκύθας άρα και τη διατήρησή της ως Α’ Αρχαιολογικής Ζώνης; Εξ άλλου ακροτελεύτιο της ΒΔ άκρης της Κολοκύθας είναι το δεύτερο σε επισκεψιμότητα μνημείο της Κρήτης, η Σπιναλόγκα, για το οποίο εκκρεμεί η υπόθεση της επαναδιατύπωσης και επανακατάθεσης του φακέλου υποψηφιότητας στην UNESCO! Μπορεί το καθεστώς της Κολοκύθας να αναθεωρηθεί και στο μέλλον, αντί εν τω συνόλω, οι περιορισμοί και απαγορεύσεις να ισχύουν για ένα μέρος του νησιού, που π.χ. δεν θα είναι ορατό από την πλευρά της Ελούντας; Με ποιους όρους, άραγε; Η όποια απόφαση ληφθεί σίγουρα είναι «στρατηγικού» χαρακτήρα και θα έχει επίπτωση για το σύνολο της περιοχής αναφοράς, του «brand Elounda» και πέρα αυτής. Να μη μας διαφεύγει επίσης ότι σε μια άλλη ζώνη, που μέρος της είναι σε θέα και με την Κολοκύθα, θεσμοθετήθηκαν όροι και προϋποθέσεις για μια τεράστια επένδυση με «fast track» διαδικασίες, που θα μεταμορφώσουν την περιοχή, χωρίς ακόμη να μπορεί κανείς να αξιολογήσει ούτε κατά προσέγγιση τις κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές συνέπειες που θα επιφέρει στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Νικολάου.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ