Του Τάσου Αναστασάκη, Παιδιάτρου
Ο Αριστοτέλης τον 4ο π.Χ. αιώνα έγραφε για τους εφήβους. Οι έφηβοι παρασύρονται από την ορμή της νιότης τους, είναι γεμάτοι πάθος, οξύθυμοι, είναι άστατοι, έχουν έντονες επιθυμίες, αλλάζουν εύκολα, κάνουν λάθη, είναι υπερβολικοί, νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, αγαπούν και μισούν, φθάνουν στα άκρα.
Ο έφηβος σταδιακά αποκτά δική του ταυτότητα. Τα χαρακτηριστικά του φύλου του εμφανίζονται, stress και άγχος κυριαρχούν, η διάθεση, ο ύπνος, ο ψυχισμός του αλλάζουν. Επιθετικότητα και παραβατικότητα κυριαρχούν, η αισιοδοξία του εναλλάσσεται με θλίψη και αίσθηση ματαιότητας. Η συναισθηματική ένταση αυξάνει. Οι σχέσεις φιλίας και έρωτα, η σχολική του επίδοση, του προκαλούν ένταση και τον καθιστούν ευάλωτο.
Η κατάθλιψη στην εφηβεία δεν είναι δείγμα αδυναμίας ή κάτι που μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες και χρειάζεται σοβαρή αντιμετώπιση. Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανίζεται σε οικογένειες, υποτροπιάζει αλλά συνήθως ανταποκρίνεται καλά σε θεραπεία.
Συμπτώματα που πρέπει να τραβήξουν την προσοχή των γονιών.
Εάν ο έφηβος είναι μοναχικός, χωρίς παρέες, απομονωμένος, δεν έχει hobbies, δεν συμμετέχει σε δραστηριότητες, δεν ενδιαφέρεται για την εμφάνισή του ή παραπονείται για σωματικά ενοχλήματα όπως πονοκεφάλους και κοιλιακά άλγη.
Εάν η όρεξή του έχει εμφανίσει μεταβολή, τρώει περισσότερο ή συνήθως λιγότερο. Ο ύπνος του έχει αλλάξει. Ξυπνάει πολύ πρωί, έχει υπνηλία, αισθάνεται κουρασμένος, δεν έχει ενδιαφέροντα, εμφανίζει παραβατική συμπεριφορά και πτώση των επιδόσεών του.
Εάν εκφράζει μη ρεαλιστικές ιδέες και σχέδια, είναι θλιμμένος, κλαίει, εκφράζει σκέψεις ματαιότητας της ζωής ή και επιθυμία τερματισμού της.
Αντιμετώπιση
Οι γονείς και η σχολική κοινότητα πρώτοι απ’ όλους θα στηρίξουν τον έφηβο. Οι γονείς θα εκφράσουν τις δικές τους σκέψεις και τα συναισθήματα πριν προσπαθήσουν να υποδείξουν τον τρόπο διαχείρισης προβλημάτων στον έφηβο. Θα τον ενθαρρύνουν να δημιουργήσει σχέσεις με συνομήλικους. Το σχολείο θα τον εντάξει σε σχολικές δραστηριότητες αθλητισμό – θέατρο.
Εάν έχει συμβεί κάποιο δυσάρεστο γεγονός στην οικογένεια όπως διαζύγιο – θάνατος θα τον στηρίξουν να καταλάβει και να προσαρμοστεί στην νέα κατάσταση. Εάν πάσχει από κάποιο χρόνιο νόσημα θα πρέπει να συμμετέχει στις συζητήσεις και στις αποφάσεις για τη ρύθμιση και τη θεραπεία της ασθένειάς του.
Ας μη ξεχνούμε η έγκαιρη αναγνώριση της κατάστασης, η ιατρική (φαρμακευτική ή και ψυχοθεραπευτική) αντιμετώπιση που απαιτείται θα έχει άριστα αποτελέσματα.
Ενημέρωσε τον παιδίατρό σου και ζήτησε να αξιολογήσει την κατάσταση άμεσα εάν ο έφηβος κάνει υπαινιγμούς και εκφράσει επιθυμία να τερματίσει τη ζωή του. Απαιτείται άμεση παραπομπή σε ειδικό.