Για να μη μετατραπεί ο Κόρφος Ελούντας σε ένα τεράστιο βάλτο, θα πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα διαχείρισης προκειμένου να διατηρηθεί ως οικοσύστημα με τις ιδιαιτερότητες που το χαρακτηρίζουν. Αν υποβαθμιστεί ή «πεθάνει» ο Κόλπος της Ελούντας, θα σημάνει και το τέλος του τουριστικού θαύματος, που έχει επιτύχει η περιοχή της Ελούντας, κερδίζοντας διεθνή προβολή και ελκυστικότητα για το τουριστικό προϊόν που παράγει.
Αυτό τονίστηκε στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε, με πρόσκληση του Αντιπεριφερειάρχη Λασιθίου Γιάννη Γουλιδάκη, στο γραφείο του, στην οποία συμμετείχαν επίσης, ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου Αντώνης Ζερβός, η αντιδήμαρχος Ευαγγελία Φανουράκη, η κύρια ερευνήτρια του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών) Γιολάντα Κουλούρη, ο πρώην ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ Κώστας Ντούνας, η εκπρόσωπος του Τμήματος Περιβάλλοντος της Π.Ε. Λασιθίου Στέλλα Μπαμπούλη, η ιχθυολόγος του Τμήματος Αλιείας της Π.Ε. Λασιθίου Ελένη Ψόχιου, ο προϊστάμενος του Τμήματος Περιβάλλοντος του Δήμου Αγίου Νικολάου Κων. Αγγελάκης και η περιβαλλοντολόγος του Δήμου Μαρία Λαζαράκη.
«Αν όλοι οι χρήστες του Κόλπου της Ελούντας δεν επιδιώξουν να συζητήσουν, να συνεννοηθούν και να συνεργαστούν για μια βιώσιμη διαχείριση του κόρφου της Ελούντας, δεν θα επιτευχθεί θετικό, ουσιαστικό αποτέλεσμα. Οι μελέτες που εκπονούνται, καταλήγουν συνήθως σε ευχολόγια… Στα 30 χρόνια της υπηρεσίας μου, έχω δει τις καλύτερες προθέσεις, οι οποίες αυτοδιαλύονται με το πέρασμα του χρόνου…», δήλωσε χαρακτηριστικά, το πρώην στέλεχος του ΕΛΚΕΘΕ Κώστας Ντούνας, ο οποίος έχει ασχοληθεί και μελετήσει διαχρονικά και γνωρίζει όσο κανείς άλλος τα ζητήματα που αφορούν τον Κόλπο της Ελούντας.
Πρότεινε την ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων, προς αυτή την κατεύθυνση, με σκοπό την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση του κόσμου που δραστηριοποιείται εκεί και επηρεάζει σε μικρό ή μεγάλο βαθμό την ποιότητα του περιβάλλοντος της περιοχής και του Κόρφου, ειδικότερα.
Ανταποκρινόμενος στο ερέθισμα που έδωσε ο κ. Ντούνας, ο Δήμαρχος Αντώνης Ζερβός πρότεινε και έγινε αποδεκτό, να διοργανωθεί ενημερωτική ημερίδα για τα θέματα του Κόλπου της Ελούντας και τα προτεινόμενα μέτρα προστασίας του, προβάλλοντας συγκεκριμένα και στοχευμένα μέτρα. Στην εκδήλωση αυτή θα προσκληθούν εκπρόσωποι απ’ ολόκληρο το φάσμα των επαγγελματιών και επιχειρηματιών και των Υπηρεσιών και λοιπών φορέων που σχετίζονται ή μπορούν να συνεισφέρουν στον σκοπό αυτό. Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί με ευθύνη του Τμήματος Αλιείας της Π.Ε. Λασιθίου και τη συνεργασία του Δήμου, μετά το πέρας της τουριστικής περιόδου, πιθανότατα το Νοέμβριο.
Αυστηρά μέτρα
Η σύσκεψη, έρχεται ουσιαστικά ως συνέχεια της παρουσίασης της μελέτης του ΕΛΚΕΘΕ-ΙΘΑΒΒΥΚ «Διερεύνηση της οικολογικής κατάστασης του Κόλπου της Ελούντας», η οποία έγινε το 2019-2020 και κατέληξε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα, με βασικά και κατά προτεραιότητα, δύο: Την απαγόρευση αλιείας εντός του κόλπου και τη μείωση του βυθίσματος των ημερόπλοιων που μεταφέρουν τουρίστες στη Σπιναλόγκα διασχίζοντας τον κόρφο.
Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη προτείνει:
*Απαγόρευση κάθε μορφής αλιείας στην εσωτερική λεκάνη του Κόλπου της Ελούντας, ως βασική παρέμβαση στο πλαίσιο της οικολογικής και βιολογικής προστασίας του κόλπου. Διευκρινίζει, παράλληλα, ότι ένα τέτοιο μέτρο θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο δημόσιας συζήτησης ώστε να εξασφαλίσει την αποδοχή από την πλειοψηφία των αλιέων – επαγγελματιών και ερασιτεχνών – που θα κληθούν να την εφαρμόσουν και στην πράξη. Ως γεωγραφικό όριο εφαρμογής της απαγόρευσης, προτείνεται η γραμμή που ενώνει τη βόρεια άκρη της Κολοκύθας με την απέναντι δυτική ακτή του κόλπου.
*Το Λιμεναρχείο Αγίου Νικολάου θα πρέπει να λάβει μέτρα αναφορικά με την κίνηση των τουριστικών σκαφών εντός της περιοχής του Κόλπου της Ελούντας. Κύριος άξονας των μέτρων αυτών θα πρέπει να είναι η μείωση στο ελάχιστο του βαθμού ανάδευσης του βυθού, από την περιστροφική κίνηση της προπέλας των σκαφών, ιδίως κατά την προσέγγισή τους στην περιοχή του λιμένα της Ελούντας, κατά τον διάπλου του αβαθούς διαύλου στο ύψος της Σπιναλόγκας, καθώς και στην περιοχή του αγκυροβολίου της Σπιναλόγκας. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα που δημιουργούν τα τουριστικά σκάφη είναι τέτοιας έκτασης ώστε προτείνεται, αν δεν αποδώσουν σε πρώτη φάση ή είναι ανεφάρμοστα στην πράξη τα μέτρα περιορισμού της ταχύτητας προσέγγισης των σκαφών, πλήρης απαγόρευση της εισόδου σκαφών στον Κόλπο της Ελούντας, με μεγαλύτερο από ένα προκαθορισμένο βύθισμα!
Διαρκής παρακολούθηση – καταγραφή
Ο κ. Ντούνας πρότεινε επίσης στη φάση αυτή να γίνει εμβάθυνση των μετρήσεων, ώστε να ενισχυθεί η τεκμηρίωση για τα προβλήματα και τις συνέπειες που επιφέρουν. Πρότεινε την εγκατάσταση παράκτιων σταθμών παρακολούθησης στον Κόλπο της Ελούντας, με πρωταρχικό στόχο τη διαρκή καταγραφή της ποιότητας των νερών του κόλπου, με αυτόματη ενημέρωση και τη δυνατότητα άμεσης εφαρμογής μέτρων μόλις διαπιστωθούν υπερβάσεις των επιστημονικώς αποδεκτών ορίων, αλλιώς, όπως τόνισε, απλά διαιωνίζονται τα προβλήματα… Πρότεινε επίσης να τοποθετηθεί «θολερόμετρο» στο βυθό, σε επίκαιρο σημείο κατά μήκος των θαλασσίων διαδρομών των ημεροπλοίων, που θα μετρά ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε ημερήσια βάση, την θολότητα του νερού συσχετίζοντάς τα με τα φυσικά φαινόμενα (μετεωρολογικά, βροχοπτώσεις κλπ. και την ανθρώπινη δραστηριότητα).
«Αν δε θέλομε να δούμε σε μια δεκαετία, ένα «βούρκο» στον Κόλπο της Ελούντας, τώρα είναι η ευκαιρία να ξεκινήσομε να κάνομε κάτι. Αν δε διατηρηθεί ο κόλπος, η Ελούντα θα πεθάνει», τόνισε ο κ. Ζερβός, σημειώνοντας ότι από την προσωπική εμπειρία του ένα από τα βασικά προβλήματα είναι η ανάδευση του βυθού από τις προπέλες των σκαφών που διασχίζουν τα νερά του κόλπου στα αβαθή σημεία.
Ο Δήμαρχος πρότεινε να γίνει προγραμματική σύμβαση μεταξύ ΕΛΚΕΘΕ και Δήμου με τη συμμετοχή και της Περιφέρειας, για την υλοποίηση των δράσεων και παρεμβάσεων που θα αποφασιστούν, στη συνέχεια. Η τεκμηρίωση με συγκεκριμένα μετρήσιμα στοιχεία θα βοηθήσει στο να γίνουν πιο αποδεκτά τα μέτρα που θα απαιτηθούν, τα οποία θα έχουν και οικονομικό κόστος για τους επαγγελματίες και επιχειρηματίες της περιοχής. Σίγουρα, όπως επισημάνθηκε, η εφαρμογή ενός αποδεκτού διαχειριστικού σχεδίου, θα χρειαστεί εύλογο χρόνο μετάβασης και οικονομικούς πόρους, πιθανόν με τη μορφή κινήτρων ή επιδοτήσεων μέσα από σχετικά προγράμματα (ΕΣΠΑ, Leader κλπ.).
Ο Αντιπεριφερειάρχης Γιάννης Γουλιδάκης επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι αν δεν είναι εύκολη και ταχεία η μετάβαση σε νέο τύπο σκαφών που δεν θα προκαλούν ανάδευση του βυθού, θα χρειαστεί και μείωση των δρομολογίων, άρα περιοριστικός έλεγχος του αριθμού των επισκεπτών που θα μεταφέρονται στη Σπιναλόγκα, ημερησίως… Εξήρε δε τη διάθεση που επιδεικνύει ο Δήμος Αγίου Νικολάου και τη διάθεση συνεργασίας της δημοτικής αρχής, για την εξασφάλιση όρων βιωσιμότητας του πολύτιμου πόρου για την ευρύτερη περιοχή και το Δήμο ολόκληρο, που αποτελεί το συνολικό φυσικό και ιστορικό κεφάλαιο της περιοχής της Ελούντας, αφού αποτελεί τη βάση της τουριστικής – οικονομικής ανάπτυξής της.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ