Το φετινό μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2022 που γιορτάζεται στις 10 Οκτωβρίου είναι: «Κάνοντας την Ψυχική Υγεία και την Ευεξία για όλους προτεραιότητα παγκοσμίως. (Making Mental Health & Well-Being for All a Global Priority.)
Η Ψυχική Υγεία σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δεν είναι απλά η απουσία ενός προβλήματος ή μιας διαταραχής. Ορίζεται ως η κατάσταση ευεξίας, όπου κάθε άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητες του, αντιμετωπίζει με επιτυχία τα προβλήματα της ζωής, μπορεί να εργαστεί παραγωγικά και να συμμετέχει ενεργά στο κοινωνικό του περιβάλλον.
Η ψυχική υγεία είναι μέρος της γενικής υγείας του ατόμου και αποτελεί συνάρτηση πολλών παραγόντων που αφορούν τη φυσική, την ψυχολογική καθώς και την κοινωνική του κατάσταση. Δυστυχώς σήμερα ο κόσμος μας βρίσκεται αντιμέτωπος ταυτόχρονα με πολλές σοβαρές κρίσεις που είναι απειλητικές για την ψυχική υγεία και ευημερία του ατόμου: οικονομική κρίση, μεταναστευτική κρίση, βία, φυσικές καταστροφές, υγειονομική κρίση, ενεργειακή κρίση, πόλεμος και απειλές πολέμου….Η συσσώρευση τέτοιων ψυχοπιεστικών γεγονότων συμβάλει στην ευαλωτότητα της ψυχικής υγείας, στην αύξηση των ψυχικών διαταραχών και αισθημάτων ανεπάρκειας.
Ψυχική διαταραχή είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να εκφράσει μια μεγάλη ομάδα διαταραχών που προκαλούν προβλήματα στη σκέψη, στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά του ανθρώπου αλλά και στην επικοινωνία του με τον συνάνθρωπο. Μπορεί να αναφέρεται σε καταστάσεις πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, από την κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές ή τις φοβίες, μέχρι την πιο σοβαρή διαταραχή, που είναι η σχιζοφρένεια.
Οι διάφορες ψυχικές διαταραχές εκδηλώνονται με μια ποικιλία συμπτωμάτων όπως είναι η ψυχική ένταση, η συναισθηματική αστάθεια, η διαταραγμένη συμπεριφορά, η έκπτωση της μνήμης, η μειωμένη επίγνωση της πραγματικότητας, οι ψευδαισθήσεις ή οι παραληρητικές ιδέες. Είναι δυνατόν να εμφανισθούν σε κάθε ηλικία (παιδιά, εφήβους, ενήλικες, ηλικιωμένους). Επηρεάζουν τη ζωή σημαντικότατου αριθμού συνανθρώπων μας επιδρώντας αρνητικά στην ποιότητα ζωής και στην κοινωνική δραστηριότητά τους. Παρεμβαίνουν στην εργασιακή, κοινωνική και διαπροσωπική ζωή, στην παραγωγικότητα των ατόμων στο σχολείο, στην εργασία και το σπίτι και επηρεάζουν τις διαπροσωπικές σχέσεις. Βέβαια πρέπει να τονίσουμε ότι οι περισσότερες ψυχικές διαταραχές δεν προκαλούν σοβαρή ψυχοκοινωνική ανικανότητα, ιδιαίτερα όταν υπάρχει έγκαιρη και κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Σήμερα οι ψυχικές διαταραχές αντιμετωπίζονται, επιτρέποντας στα άτομα να λειτουργούν με επάρκεια στην κοινωνία. Υπάρχουν πλέον, αποτελεσματικοί τρόποι θεραπείας, οι οποίες περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, θεραπείες μέσω συζήτησης (ψυχοθεραπείες) και υποστήριξη στην καθημερινή ζωή και εργασία. Η ενεργητική συμμετοχή της οικογένειας και του κοινωνικού δικτύου παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών. Η θωράκιση της ψυχικής μας υγείας ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας είναι πολύ σημαντική.
Γιόμελου Κατερίνα
Ψυχολόγος, MSc στην Κλινική Ψυχολογία
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Αγ. Νικολάου