Το δώρο μου ήταν ένας τσούκος μιας νεροκολοκύθας. Στην Κρήτη ο τσούκος υπήρξε ένα από τα πιο χρηστικά φυτικά είδη όλων των εποχών. Άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πολυ-σκεύος! Οι παλιοί άνθρωποι άδειαζαν τους σπόρους από τους τσούκους και τους χρησιμοποιούσαν σαν δοχεία μεταφοράς υγρών (κυρίως κρασιού), ενώ οι παλιοί ψαράδες τους χρησιμοποιούσαν σαν σημαδούρες στα παραγάδια τους. Στα μικρά τσουκάκια έβαζαν ρακή και άλλα τα μετέτρεπαν σε αλατοθήκες.
* Τις μέρες μας η χρήση τους είναι πιο πολύ για διακόσμηση. Έχουμε δει και σαν πορτατίφ, ενώ υπάρχει η πληροφορία ότι φτιάχνονταν μουσικά όργανα από τσούκους. Στο οροπέδιο Καθαρού ο Γιάννης Σιγανός, ο Ζέρβας, επάνω σε τσούκους, με την τέχνη της πυρογραφίας, σχεδιάζει και δημιουργεί πανέμορφα έργα τέχνης.
Αξέχαστη μου έχει μείνει μια τσουκιά που είδα, πριν από χρόνια, σε καφενείο του Βρουχά! Είχε καλύψει όλο τον εξωτερικό χώρο και από πάνω της κρεμόντουσαν 25 θαυμάσιοι τσούκοι!
* Μεταφορικά τσούκος είναι το αδειανό κεφάλι και γι’ αυτό συχνά αποκαλούμε τσούκους τους ανόητους και τους ξεροκέφαλους (από την ιταλική λέξη zucca = κολοκύθα). Υπάρχει η φράση «όλο τσουκιές λέει!» που σημαίνει ότι «όλο ψέματα και σκόπιμα παραμύθια», λέγει κάποιος. Υπάρχει η έκφραση «τσούκου τσούκου» που σημαίνει σιγά-σιγά, ενώ στο οροπέδιο Λασιθίου, αναφέρει ο Μιχάλης Κασσωτάκης υπάρχει η έκφραση «τσούκου μουρούκου» που σημαίνει «όπως- όπως» πρόχειρα.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ