Αν ζείτε στον Άγιο Νικόλαο και δεν έχετε επισκεφτεί ποτέ τα τελευταία χρόνια τη συνοικία Σταυρός του Αγίου Νικολάου, θα εκπλαγείτε, αν ο δρόμος σας βγάλει προς τα εκεί. Θα νομίζετε ότι βρίσκεστε σε μιαν άλλη πόλη! Η φυσική βέβαια επέκταση της πόλης.
Ένας… λαβύρινθος δρόμων, όλοι αρκετά καλοφτιαγμένοι με σωστή -αλλά ίσως υπερβολική- σήμανση. Πολλοί είναι και οι χώροι πάρκινγκ με σωστές διαγραμμίσεις, αρκετοί οι ελεύθεροι χώροι για τους πολίτες, υπάρχει ακόμα και ένας υποτυπώδης ποδηλατόδρομος! Όλα αυτά ανάμεσα σε σπίτια, σε πολλά και μεγάλα σπίτια που σχεδόν έχουν καλύψει ολόκληρη τη συνοικία. Ελάχιστα είναι πια τα άδεια οικόπεδα. Πού; Εκεί που πριν λίγα χρόνια όλα ήταν χωράφια με ελιές. Όταν ξεκίνησε να κτίζεται ο ημιτελής ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, έμοιαζε μόνος σε ένα έρημο τοπίο.
- Ορισμένες παρεμβάσεις αποκαταστάσεων, καθαρισμών και βαψιμάτων κρίνονται απαραίτητες. Στο Σταυρό βρίσκεται και το 5ο Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Νικολάου, το οποίο δυστυχώς στεγάζεται ακόμα σε προκατασκευασμένες αίθουσες.
Στη συνοικία Σταυρός του Αγίου Νικολάου θαύμασα έναν παλιό μεταλλικό ανεμόμυλο, που ακόμα βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Μνημείο και αυτός μιας περασμένης εποχής.
Πρόκειται για μια αντλητική μηχανή «του Σικάγου» και ο Γιώργος Μανιαδάκης στο βιβλίο του «Το νερό ενός χωριού του κάμπου» μας ενημερώνει: Οι αναλυτικοί ανεμόμυλοι του Σικάγου ήρθαν στο Λασίθι αρχές της δεκαετίας του 50, βοηθούντος και του σχεδίου Μάρσαλ. Οι αντλητικοί ανεμόμυλοι κατασκευάζονταν στο Σικάγο των ΗΠΑ («The Aermotor Chicago»). Μέχρι την Ιεράπετρα έρχονταν σε εξαρτήματα συσκευασμένα μέσα σε ξύλινα κουτιά. Τη συναρμολόγηση και τοποθέτηση αναλάμβαναν οι μηχανικοί της Ιεράπετρας, αντί του ποσού των 1.500 δρχ. Ανάλογο ήταν και το κόστος αγοράς, το οποίο κυμαινόταν από 8.000- 14.000 δρχ. Τα ποσά αυτά για την εποχή εκείνη (δεκαετία του 50) ήταν σεβαστά, αν σκεφτούμε ότι το μεροκάματο δεν ξεπερνούσε τις 40 δρχ. Οι Αμερικάνικοι αντλητικοί μύλοι έχουν τη δυνατότητα άντλησης νερού από μεγάλα βάθη. Στην περιοχή της Ιεράπετρας, στα πηγάδια, το βάθος άντλησης έφτανε μέχρι και 40 μέτρα».
Σήμερα οι παλιοί αυτοί αμερικάνικοι ανεμόμυλοι, αντλητικά μνημεία μιας χρονικής περιόδου έχουν αφεθεί στην τύχη τους, «βορά» των ανέμων και, χρόνο με το χρόνο, διαλύουν. Ευχής έργο θα ήταν αν μπορέσουμε αυτούς τους λίγους ανεμόμυλους (μεταλλικούς του Σικάγου και πέτρινους) που έχουν απομείνει στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Νικολάου να τους διατηρήσουμε για να θυμίζουν στις επόμενες γενιές την ιστορία του Αγίου Νικολάου.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
