Ακόμα και οι ξυνίδες -ο μπογιάς, όπως λέμε στην Κρήτη- είναι στα καλυτέρα τους φέτος… αν και το ανθεκτικό αυτό φυτό δεν χρειάζεται και πολλά για να κυριεύσει τη γη, ιδίως τα ακάμωτα χωράφια. Η ξυνίδα δεν είναι ιθαγενές φυτό της Μεσογείου. Ήρθε στο νησί μας πριν από 150 χρόνια από τη Νότια Αφρική. Πρόκειται για ένα ζιζάνιο που είναι ευχή και κατάρα! Ευχή καθώς καλύπτει το έδαφος και δεν αφήνει να βγουν άλλα ζιζάνια και κατάρα γιατί, εκτός από τα ζιζάνια, δεν αφήνει και άλλα φυτά να φυτρώσουν και έτσι χάνεται η βιοποικιλότητα στην περιοχή.
Πήρε το όνομα μπογιάς γιατί τα κίτρινα άνθη του παρήγαγαν χρωστική ουσία που χρησιμοποιούταν για τη βαφή νημάτων και μαλλιών. Ετυμολογικά προέρχεται από την τούρκικη λέξη boya που σημαίνει χρώμα (Μ. Κασσωτάκης)
Σε συνέντευξή της η Σοφία Κανά είχε πει: «Όταν μου μίλαγαν στον Κρούστα για τα φυτικά χρώματα, νόμιζα ότι ήταν παραμύθια. Μέχρι που μια μέρα έστειλα ένα παιδί στο δάσος και γύρισε με μια σακούλα γεμάτη κίτρινα ανθάκια. Ξυνίδα ή μπογιάς, όπως λένε οι Κρητικοί το φυτό. Είχαν βάλει ήδη νερό σ’ ένα καζάνι στο τζάκι κι’ έβραζε. Όταν την άδειασαν μέσα, νόμιζα ότι έβλεπα χρυσάφι να διαλύεται μέσα στο νερό. Έμεινα ξερή, ενθουσιάστηκα», σχολίασε.
Λ.Κ.
