Επιστήμονες της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (NAS) των ΗΠΑ θεωρούν πιθανό κάτι ανησυχητικό: ότι ο νέος κορονοϊός που προκαλεί τη νόσο Covid-19, μπορεί να εξαπλωθεί μέσω του αέρα και της απλής αναπνοής, χωρίς να χρειάζεται να μεταφερθεί από μεγάλα σταγονίδια που εκτινάσσουν οι ασθενείς με το βήχα ή το φτάρνισμα.
Αν και οι έως τώρα επιστημονικές ενδείξεις δεν οδηγούν σε οριστικό συμπέρασμα, ο δρ Χάρβει Φάινμπεργκ, επικεφαλής της επιτροπής νέων λοιμωδών νοσημάτων της NAS ενημέρωσε με επιστολή του τον Κέλβιν Ντρεγκεμάιερ, επικεφαλής του Γραφείου Επιστήμης και Τεχνολογίας του Λευκού Οίκου, σύμφωνα με το “Science”, ότι «τα ευρήματα των διαθέσιμων μελετών συγκλίνουν στην αερόλυση του ιού από τη φυσιολογική αναπνοή».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ και άλλων χωρών, καθώς και άλλοι επιστημονικοί φορείς, επιμένουν ότι η πρωταρχική οδός μετάδοσης του νέου ιού είναι μέσω των μεγάλων σταγονιδίων διαμέτρου έως ενός χιλιοστού, τα οποία εκτοξεύονται με το βήχα και το φτάρνισμα. Η βαρύτητα εμποδίζει αυτά τα μολυσμένα σταγονίδια να ταξιδέψουν πάνω από δύο μέτρα και τελικά πέφτουν στο έδαφος ή σε κάποια επιφάνεια, από όπου μπορεί κάποιος να κολλήσει τον ιό.
Αν όμως ο ιός αιωρείται στον αέρα ως αερόλυμα που παράγεται απλώς με την αναπνοή, τότε η προφύλαξη γίνεται πιο δύσκολη. Αυτό ενισχύει το επιχείρημα όσων επιστημόνων αντιτείνουν ότι πρέπει να γίνεται ευρεία χρήση μασκών, κάτι που έχει συμβεί στην Ασία, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Η επικρατούσα επιστημονική άποψη μέχρι σήμερα -και στην Ελλάδα- είναι ότι δεν είναι αναγκαία η ευρεία χρήση μάσκας από το γενικό πληθυσμό. Εξαιρέσεις αποτελούν μερικές χώρες όπως η Τσεχία και η Σλοβακία, που έχουν καταστήσει υποχρεωτικές τις μάσκες έξω από το σπίτι.
Η επιστημονική διαμάχη ξεκίνησε νωρίτερα φέτος, όταν αμερικανική επιστημονική μελέτη στο έγκριτο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό “The New England Journal of Medicine” υποστήριξε πως ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2 μπορεί να παραμείνει στον αέρα έως τρεις ώρες αιωρούμενος σε μικροσκοπικές σταγόνες αερολύματος διαμέτρου έως πέντε εκατομμυριοστών του μέτρου, μολύνοντας στο μεταξύ όσους τον εισπνέουν.
‘Αλλη πρόσφατη μελέτη του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα -την οποία επικαλείται και η επιτροπή της Εθνικής Ακαδημίας επιστημών των ΗΠΑ- βρήκε εκτεταμένη παρουσία του γενετικού υλικού (RNA) του κορονοϊού στους νοσοκομειακούς χώρους απομόνωσης των ασθενών με Covid-19, τόσο στις σκληρές επιφάνειες, όσο και στα δύο τρίτα των δειγμάτων αέρα σε απόσταση άνω των δύο μέτρων από τους ασθενείς. Αυτό, κατά τους ερευνητές, δείχνει ότι πιθανώς ο ιός εξαπλώνεται μέσω και αερολύματος, αν και δεν βρήκαν τα ίδια τα λοιμογόνα σωματίδια του ιού, παρά μόνο το γενετικό «ίχνος» τους.
Οι ειδικοί του ΠΟΥ θεωρούν ακριβώς ότι «η ανίχνευση RNA σε περιβαλλοντικά δείγματα με βάση το τεστ αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR), δεν είναι ενδεικτική για την ύπαρξη βιώσιμου ιού που μπορεί να μεταδοθεί». Μόνο σε μερικές ιατρικές περιπτώσεις, όπως η διασωλήνωση μολυσμένου ασθενούς θεωρούν ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί αερογενώς.
Η επιτροπή της NAS παραπέμπει όμως και σε μια άλλη επιστημονική προδημοσίευση Κινέζων ερευνητών του Πανεπιστημίου της Γουχάν, σύμφωνα με την οποία ο ιός αιωρείται στον αέρα, όταν οι γιατροί και νοσηλευτές βγάζουν τις ειδικές προστατευτικές στολές τους, πράγμα που σημαίνει ότι ο ίδιος ο εξοπλισμός μπορεί να αποτελέσει πηγή μόλυνσης μέσω του αέρα. Ανάλογος κίνδυνος από τον αέρα θεωρούν οι Κινέζοι ότι μπορεί να υπάρχει για όσους καθαρίζουν πατώματα ή μετακινούνται διαμέσου μολυσμένων περιοχών.
«Η παρουσία RNA του ιού σε σταγονίδια του αέρα και σε αερολύματα δείχνει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού μέσω και αυτών των οδών», συμπεραίνει η επιστημονική επιτροπή της NAS.
«Ανακουφίστηκα που βλέπω πως η αερόλυση του ιού γίνεται αποδεκτή. Αυτή η έξτρα οδός μέσω του αέρα βοηθά να εξηγηθεί γιατί ο ιός εξαπλώνεται τόσο γρήγορα», δήλωσε στο “Science” η ειδική στη χημεία των αερολυμάτων Κίμπερλι Πράδερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο. «Στο μυαλό των επιστημόνων που ασχολούνται με αυτό το θέμα, δεν υπάρχει απολύτως καμία αμφιβολία ότι ο ιός εξαπλώνεται στον αέρα», δήλωσε στο “Nature” η ειδική στα αερολύματα Λίντια Μοράβσκα του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας της Κουίνσλαντ στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας.
Τα αερολύματα μπορούν να παράγονται απλώς μέσω της ομιλίας και της αναπνοής. «Όταν κάποιος βήχει ή φταρνίζεται, στρέφει το πρόσωπο του. Όμως αυτό δεν συμβαίνει, όταν μιλάμε και αναπνέουμε», λέει ο ιολόγος Τζούλιαν Τανγκ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Λέστερ και προειδοποιεί ότι η παραμονή σε κλειστό χώρο με κάποιον ασθενή για πάνω από 45 λεπτά μπορεί να οδηγήσει σε μετάδοση του ιού απλώς μέσω της αναπνοής. Γι’ αυτό, συνιστά καλό αερισμό των κλειστών χώρων.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζει πλέον να συστήσει σε όλους τους ανθρώπους στις ΗΠΑ να φοράνε μάσκες σε δημόσιους χώρους για να μειώσουν την εξάπλωση του ιού.
