Ο ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόφορος Χαραλαμπάκης μας εξήγησε («Η μαγεία των Λέξων», Open TV) από πού προέρχεται η λέξη μαρμελάδα:
Η λέξη μαρμελάδα είναι ελληνική (αντιδάνειο). Πριν από 100 χρόνια οι Έλληνες τη μαρμελάδα την έλεγαν μαρμελάτα, με επίδραση της ιταλικής λέξης marmellata. Είναι βέβαιο ότι οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχναν ωραιότατες μαρμελάδες, τα περίφημα μελίμηλα… και μελίμηλο είναι το «γλυκό μήλο» που του έβαζαν ζάχαρη, η οποία υπήρχε και τότε. Τώρα βάζουν πηκτίνη που είναι και αυτή μια αρχαία λέξη, από το πηκτός.
Η σημερινή μαρμελάδα έχει τη προέλευσή της από το πορτογαλικό marmelo που σημαίνει κυδώνι και marmelada είναι η κυδωνόπαστα. Όμως τι θα πει κυδώνι; Πού να φανταστεί κανείς ότι τα ωραιότερα «κυδώνια μήλα» -και μετά έμεινε σκέτο κυδώνια-, υπήρχαν στην αρχαία πόλη Κυδωνία των Χανίων. Τα κυδώνια λοιπόν σημαίνει τα μήλα που προέρχονται από τα Χανιά, τα Χανιώτικα μήλα που μας έδωσαν το μελίμηλο, τη μαρμελάδα.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ