Η διαρκής ανατίμηση τους τελευταίους μήνες σε ευρύ φάσμα υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή ιδιωτικών οικοδομών αλλά και δημοσίων έργων, έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό, τόσο στον τεχνικό κόσμο όσο και στους πολίτες που σχεδίαζαν να εκδώσουν οικοδομικές άδειες ή να χτίσουν μετά την έκδοσή τους, αλλά και μεγάλους «πονοκεφάλους» στους αναδόχους δημοσίων/δημοτικών έργων που διαπιστώνουν ότι ο «λογαριασμός», στον οποίο στήριξαν την προσφορά και το ποσοστό της έκπτωσης που προσέφεραν και πήραν κάποιο έργο, πέφτει πολύ έξω…
Για το θέμα η ΑΝΑΤΟΛΗ απευθύνθηκε στον Πρόεδρο του Τμήματος Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Μιχάλη Χωραφά, ο οποίος επιβεβαίωσε την ένταση του φαινομένου της επιτεινόμενης αύξησης των τιμών στα υλικά αλλά και τον προβληματισμό γύρω από την έκδοση αδειών και την υλοποίησή τους, κυρίως από ημεδαπούς και όχι τόσο από αλλοδαπούς, που σχεδιάζουν να χτίσουν στις εκτάσεις που αγόρασαν.
Μετά την πολύ μεγάλη αύξηση των καυσίμων αυξάνει το μεταφορικό κόστος, που μετακυλύεται στο τελικό κόστος των οικοδομικών υλικών. Ένα κοντέινερ με υλικά από την Κίνα, πριν μερικά χρόνια κόστιζε 1.500 ευρώ και σήμερα 8.000! Από τον Ιούλιο του 2020 μέχρι τον Ιούλιο του 2021, ο γενικός δείκτης για την κατασκευή νέων κτιρίων αυξήθηκε 4,1%, που μπορεί να ακούγεται, αλλά δεν είναι μικρό.
Μεγάλη αύξηση οικοδομικών αδειών
Νέες συνθήκες δημιουργήθηκαν μετά τα πρώτα στάδια της πανδημίας. Μπαίνοντας στο 2021 παρατηρήθηκε αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας. Από τον περασμένο Απρίλιο παρατηρήθηκε η μεγάλη αυξητική τάση στην έκδοση οικοδομικών αδειών που ήταν κατά 124% περισσότερες σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2020. Τους τελευταίους 12 μήνες, πανελλαδικά, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών αυξήθηκε κατά 40% κατά 100% στις επιφάνειες και 122% στον όγκο των σχεδιαζόμενων οικοδομών.
Η οικοδομική δραστηριότητα δεν δείχνει κάμψη… Εντούτοις, διατυπώνεται πολύ μεγάλος προβληματισμός, είπε ο κ. Χωραφάς, ο οποίος και από την επαγγελματική εμπειρία του εξήγησε ότι όσοι είχαν εκφράσει πρόθεση να εκδώσουν οικοδομική άδεια το συζητούν τώρα περισσότερο και πολλοί από εκείνους που έχουν εκδώσει οικοδομικές άδειες διστάζουν, εκφράζοντας προβληματισμό αν θα ξεκινήσουν τις αντίστοιχες οικοδομές, ακούγοντας και διαβάζοντας συνεχώς για αυξήσεις των οικοδομικών υλικών.
Παρ’ όλα αυτά στον τόπο μας υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από αλλοδαπούς, που φάνηκε ιδιαίτερα έντονα φέτος, μέσα στο καλοκαίρι, με αγορές ακινήτων. Αρκετοί είναι οι ξένοι, οι οποίοι παρά την αύξηση των τιμών στα οικοδομικά υλικά, ενδιαφέρονται και προχωρούν χωρίς αναστολές να επενδύσουν. Όπως πιστεύει, αυτό οφείλεται στην πανδημία και την πίεση που υπέστη ο κόσμος με την εφαρμογή περιοριστικών μέτρων στην έξαρση της πανδημίας, γι’ αυτό τώρα ψάχνει να εξασφαλίσει μια διέξοδο, εξασφαλίζοντας ιδιόκτητη παραθεριστική κατοικία. Επιπλέον, έχει επέλθει και αλλαγή στον τρόπο εργασίας, με επέκταση της τηλεργασίας, άρα μπορούν να παραμένουν στην παραθεριστική κατοικία τους και να εργάζονται παράλληλα.
Το ζήτημα της αύξησης των τιμών και την επίδραση που μπορεί να έχει στον κατασκευαστικό τομέα και ειδικότερα στα δημόσια έργα, το ΤΕΕ/ΤΑΚ το εντόπισε νωρίς, είπε ο κ. Χωραφάς, προτείνοντας μάλιστα στο αρμόδιο υπουργείο αναθεώρηση των τιμών μονάδων, οι οποίες ισχύουν από το 2017!
Σε επιστολή που είχε αποστείλει τον περασμένο Μάρτιο ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ στον τότε Γ.Γ. και σημερινό υφυπουργό Υποδομών Γιώργο Καραγιάννη, τόνιζε από τότε τις δυσχερείς συνθήκες, μετά την εκδήλωση της πανδημίας κάτω από τις οποίες εκτελούνται τα έργα. «Οι δυσθεώρητες αυξήσεις προμήθειας δομικών και μη υλικών, η αξία των οποίων αποτελεί και το κύριο κόστος ενός έργου έρχονται να επιδεινώσουν την κατάσταση. Ενδεικτικά, αναφέρονται μόνο για τους τελευταίους 2 μήνες οι ακόλουθες αυξήσεις: Αύξηση της προμήθειας σιδηρού οπλισμού περίπου 45%. Αύξηση της προμήθειας γενικότερα προϊόντων χάλυβα 40%. Αύξηση της τιμής προϊόντων σωλήνων από πολυαιθυλένιο, πολυβυνιλοχλωρίδιο κλπ. 35%. Αύξηση της τιμής πετρελαίου 7%. Τα παραπάνω, που ενδεικτικά αναφέρονται, είναι αποτέλεσμα των δυσχερειών που έχουν προκύψει στην προμήθεια πρώτων υλών, στην παραγωγή υλικών αλλά και στη μεταφορά τους, όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Τα περισσότερα ιδιωτικά έργα εκτελούνται, συνήθως, χωρίς αναθεώρηση τιμών και οι τιμές τους καθορίζονται από τις ισχύουσες τιμές τις αγοράς, ωστόσο αυτό δεν ισχύει για τα δημόσια έργα», επεσήμαινε τότε ο κ. Χωραφάς.
«Σήμερα, η πλειονότητα των δημοσίων έργων εκτελείται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4412/2016 και με τα Ενιαία Τιμολόγια Δημοσίων Έργων με τιμές μονάδας που ισχύουν από το Μάιο 2017. Αν και ο Νόμος 4412/2016 με το άρθρο 153 προβλέπει τη σύνταξη αναθεώρησης τιμών για την εκτέλεση έργου, η παράγραφος 23 του ίδιου άρθρου προβλέπει ότι: «Κατ’ εξαίρεση από το Δ΄ τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν, ο σταθερός συντελεστής σ στον τύπο αναθεώρησης της παραγράφου 6 ορίζεται από τη σχέση s (ή σ) = 1.Η διάταξη εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ανεξάρτητα του χρόνου δημοπράτησης τους, εκτός από τις συμβάσεις με χρόνο δημοπράτησης πριν το Γ΄ τρίμηνο του 2012, για τις οποίες η αναθεώρηση των τιμών υπολογίζεται από το Δ΄ τρίμηνο του 2012 και εντεύθεν με τους ισχύοντες για το Γ΄ τρίμηνο του 2012 συντελεστές αναθεώρησης και με ελάχιστη τιμή εφαρμογής αυτών ίση με τη μονάδα (1). Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών μπορεί να ορίζονται συντελεστές αναθεώρησης αν διαπιστωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών μεγάλη απόκλιση από τις τιμές του Γ΄ τριμήνου του 2012.
Αυτό έχει ως συνέπεια τα τελευταία 5 χρόνια τα έργα να εκτελούνται χωρίς δυνατότητα αναθεώρησης των τιμών. Το γεγονός της μη δυνατότητας αναθεώρησης των τιμών, στις παρούσες συνθήκες, σε συνδυασμό με το φαινόμενο των πολύ μεγάλων εκπτώσεων έχει ήδη αντίκτυπο στον κλάδο των κατασκευών, που μπορεί να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις όπως καθυστερήσεις έως και διακοπές εργασιών, εκπτώσεις εργολάβων, απεντάξεις έργων, διαλύσεις συμβάσεων, βιωσιμότητα εργοληπτικών επιχειρήσεων κλπ. Σημειώνεται πως – ακόμη και στις συνθήκες επιβολής αυστηρών μέτρων για τον έλεγχο της πανδημίας – οι αποκλεισμοί που ισχύουν για τις οικοδομικές εργασίες δεν ισχύουν για τα εκτελούμενα δημόσια έργα, προκειμένου όλα τα παραπάνω να αποφευχθούν. Για τους παραπάνω λόγους προτείνεται: Η αναστολή ισχύος των παρ. 23 και 25 (δηλ.: «Για τα έργα εσωτερικού αναστέλλεται η έκδοση πρακτικών διαπίστωσης βασικών τιμών υλικών, εργατικών και μισθωμάτων μηχανημάτων από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων Ε.Δ.Τ.Δ.Ε..») του αρθ. 153 του Ν. 4412/2016. Η άμεση σύσταση της Επιτροπής Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων. Η σύνταξη Πρακτικού Διαπίστωσης Τιμών για το παρόν τρίμηνο αλλά και για προηγούμενα τρίμηνα ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση τιμών και ιδιαίτερα την εξέλιξη τους κατά την περίοδο της πανδημίας. Η αποζημίωση της αναθεώρησης για όλα τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη με τις παρούσες συνθήκες», κατέληγε στην επιστολή του.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ