Την αναγκαιότητα να εισαχθεί και να διδάσκεται συστηματικά η Ιστορία της Κρήτης στα δημοτικά σχολεία της Κρήτης, είχε επισημάνει από καιρό ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Λασιθίου Μανόλης Μακράκης, εκφράζοντας μια διαρκή απαίτηση των Κρητών, να διδάσκονται και να μαθαίνουν τα Κρητικόπουλα την μεγάλη και ένδοξη ιστορία του νησιού, όπου γεννιούνται και μεγαλώνουν γενιές και γενιές, χωρίς η πλειοψηφία, ειδικά των νεωτέρων, να έρχονται σε επαφή με την ιστορία του πολιτισμού και τους αγώνες των προγόνων μας για την ελευθερία, που απολαμβάνομε σήμερα, αποτελώντας ένα αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού εθνικού κορμού.
Σε δέκα ημέρες περίπου πρόκειται να κυκλοφορήσει ο τόμος της Ιστορίας της Κρήτης που θα προταθεί για έγκριση, ώστε να εισαχθεί στο πρόγραμμα της Ε’ και Στ’ Τάξεων των Δημοτικών Σχολείων της Κρήτης και να διδάσκεται μία ώρα την εβδομάδα. Κάλλιστα, όμως, μπορεί να αξιοποιηθεί και στις τάξεις του Γυμνασίου.
Ο κ. Μακράκης μίλησε στην ΑΝΑΤΟΛΗ και το δημοσιογράφο Νίκο Τραντά παρουσιάζοντας για πρώτη φορά το δοκίμιο του σχολικού εγχειριδίου, το οποίο βρίσκεται ήδη στο τυπογραφείο προς εκτύπωση. Όπως είπε, το βιβλίο θα τυπωθεί σε 1000 αντίτυπα, με χορηγία της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Αγίου Νικολάου, συνολικού ύψους 8.000 ευρώ. Το εγχειρίδιο είναι ενταγμένο επίσημα στις δράσεις του «Ελλάδα 2021».
«Η μη γνώση της Ιστορίας της Κρήτης από τους ίδιους τους Κρητικούς, είναι δυστυχώς μια πραγματικότητα και αυτή πρέπει κάποτε να αλλάξει. Είναι λυπηρή η διαπίστωση, αλλά δυστυχώς το διδασκόμενο βιβλίο της Εθνικής Ιστορίας έχει ελάχιστες πληροφορίες για την ιστορία της Κρήτης. Χαρακτηριστικά αναφέρει για τη δεκάχρονη επανάσταση της Κρήτης μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 στην άλλη Ελλάδα, ότι κατά την επανάσταση του 1821 επαναστάτησε και η Κρήτη!!!
Όμως, το νησί μας έχει μια πλούσια ιστορία, κυρίως λόγω της γεωγραφικής του θέσης. Δέχθηκε επιρροές από πολλούς πολιτισμούς, τις οποίες, όμως, μετουσίωσε τουλάχιστον στις περιπτώσεις του μινωικού πολιτισμού και της λεγόμενης κρητικής αναγέννησης, επί ενετοκρατίας, με εξαιρετικά σπουδαίο τρόπο, εξωτερικεύοντας πέραν των συνόρων της τον πολιτισμό αυτό και διοχετεύοντάς τον σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Την ιστορία αυτή αγνοούν οι μαθητές, γιατί δεν την διδάσκονται…
Ετσι θεώρησα αναγκαίο τη συγγραφή ενός βιβλίου για να μπει στα σχολεία. Συγκεκριμένα, η ιδέα αυτή ξεκίνησε μετά την πρόσκληση που απηύθυνε η σημερινή δημοτική αρχή, με αφορμή την επίσκεψη στον Αγιο Νικόλαο της προέδρου της επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννας Δασκαλάκη – Αγγελοπούλου, να καταθέσουμε ως φορείς προτάσεις, για να ενταχθούν στις δράσεις εορτασμού των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση και παλιγγενεσία. Εχοντας υπόψιν μου την αναγκαιότητα αυτή, εγώ ως Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης πρότεινα να δημιουργηθεί το αναγκαίο εκπαιδευτικό υλικό, με πρώτο ένα σχολικό εγχειρίδιο, για τη διδασκαλία της Ιστορίας της Κρήτης. Εξ άλλου όλο αυτό το υλικό που συλλέχθηκε για τη δημιουργία του βιβλίου μπορεί, στην ψηφιακή του μορφή να αναρτηθεί σε εκπαιδευτικές πλατφόρμες και με ενσωμάτωση πολυμέσων (ήχο και εικόνα) να λάβει ζωντανή, διαδραστική μορφή στον τρόπο διδασκαλίας του», τόνισε ο κ. Μακράκης.
Το βιβλίο έχει διαστάσεις 21Χ28 σε διαστάσεις του αντίστοιχου σχολικού βιβλίου της εθνικής μας ιστορίας της Ε’ και Στ’ τάξεων, αποτελείται από 288 σελίδες και περιέχει περί τις 440 έγχρωμες φωτογραφίες. «Mε ιδιαίτερο το αίσθημα της ευθύνης αλλά και της αγάπης μου για την Κρήτη και τη νέα γενιά εργάστηκα σκληρά για την ολοκλήρωσή του. Όταν πλέον κοπάσουν οι εθνικοί πανηγυρισμοί, να έχει μείνει κάτι ως παρακαταθήκη για τα Κρητικόπουλα. Ένα βιβλίο γραμμένο γι’ αυτά», τόνισε ο κ. Μακράκης.
«Η ύλη κάνει περιεκτική αναφορά στη μινωική εποχή, στην αρχαϊκή και κλασική περίοδο και στα ελληνιστικά χρόνια. Ουσιαστικά, η ύλη ξεκινά από τη ρωμαϊκή εποχή, όπως ξεκινά και το αντίστοιχο βιβλίο της Ελληνικής Ιστορίας της Ε’ τάξης. Η ύλη διαρθρώνεται με παρόμοιο τρόπο με το εγχειρίδιο της Ιστορίας της Στ’ Τάξης. Αποτελείται από 42 διδακτικές ενότητες και φτάνει μέχρι τη Μάχη της Κρήτης το 1941. Το εγχειρίδιο δομείται όπως ακριβώς το σχολικό εγχειρίδιο της Στ’ τάξης (προοργανωτής, κύρια εικόνα, ιστορική γραμμή, κείμενο μαθήματος, ιστορικές πηγές, με μια ματιά εικόνες, ερωτήματα-προτεινόμενες δράσεις). Προστέθηκαν όμως περισσότερες φωτογραφίες (συνολικά 431), προκειμένου να βοηθηθούν οι μαθητές να αναπαραστήσουν φανταστικά το παρελθόν αλλά και να υπάρξει εκπροσώπηση όλων των περιοχών του νησιού. Στο βιβλίο έχει προστεθεί η στήλη «Η ιστορία μέσα από τη λογοτεχνία ». Πρόκειται για ποίηση ή λογοτεχνικά αναγνώσματα που αφορούν ιστορικά γεγονότα με στόχο οι μαθητές να «δουν» το ιστορικό γεγονός μέσα από τη λογοτεχνική ματιά, μ’ έναν πιο εύληπτο τρόπο.
Με τα νέα προγράμματα προτείνεται η αρχή της διαθεματικότητας και της ομαδοσυνεργατικότητας. Στο βιβλίο αυτό, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, εμπλέκονται σχεδόν όλα τα διδακτικά αντικείμενα όπως: Ελληνική Γλώσσα, Γεωγραφία, Μουσική, Θρησκευτικά, Πολιτική Αγωγή, Μαθηματικά και Αισθητική Αγωγή.
Σύμφωνα με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών το ιστορικό περιεχόμενο οργανώθηκε σε διδακτικές ενότητες, καθεμιά από τις οποίες αντιστοιχεί σε μία διδακτική ώρα. Οι ενότητες ξεκινούν από τα μινωικά χρόνια και φτάνουν ως τη μάχη της Κρήτης. Βασική μεθοδολογική αρχή για τη διδασκαλία των ενοτήτων αυτών είναι η προσπάθεια αύξησης της ενεργού συμμετοχής των μαθητών. Ο στόχος μας οι μαθητές να μαθαίνουν «πώς να μαθαίνουν», μπορεί να επιτευχθεί με ποικίλα διδακτικά μέσα και εργαλεία που καταλήγουν σε δράσεις σχετικές με:
Α. Μελέτη και αξιοποίηση των ιστορικών πηγών που παρατίθενται στο εγχειρίδιο και παρότρυνση για μελέτη και άλλων σε αρχεία κλπ.
Β. Δράσεις – ερευνητικές εργασίες ομαδοσυνεργατικά αλλά και ατομικά. Με τις προτεινόμενες στο βιβλίο δράσεις οι μαθητές μετατρέπονται από παθητικοί δέκτες σε «παραγωγούς» της γνώσης με την ταυτόχρονη ανάπτυξη της ενεργητικότητας και της δημιουργικότητάς τους. Προκρίνεται η συνολική εμπλοκή των μαθητών στις επιμέρους πρακτικές, ως μικρών ερευνητών.
Γ. Παρότρυνση και χρήση τεχνολογιών της Πληροφορίας (συλλογή και επεξεργασία στοιχείων από υπολογιστή-διαδίκτυο, τάμπλετ και έξυπνο κινητό).
Δ. Αξιοποίηση διαφόρων εποπτικών και οπτικοακουστικών μέσων που διεγείρουν τις αισθήσεις των μαθητών, βοηθώντας τους να κατανοήσουν καλύτερα τις ιστορικές έννοιες και τα ιστορικά γεγονότα.
Ε. Αφήγηση, ερωτήσεις, παιχνίδια ρόλων, καλλιέργεια ενσυναίσθησης.
ΣΤ. Πραγματοποίηση διδακτικών επισκέψεων σε χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος (ιστορικοί τόποι, μουσεία) που βρίσκονται κοντά στην κατοικία του μαθητή. Οι επισκέψεις αυτές ενισχύουν το ενδιαφέρον των μαθητών και προάγουν ενεργητικές διδακτικές τεχνικές και βιωματικές δράσεις. Επιπρόσθετα καθιστούν τη μάθηση μοναδική εμπειρία καθώς είναι ερευνητική και πολυαισθηριακή και μπορεί να οργανωθεί από τον εκπαιδευτικό ως έρευνα δράσης. Οι διδακτικές επισκέψεις θα δώσουν τη δυνατότητα στα παιδιά να συσχετίσουν την αρχαία, βυζαντινή και νεότερη ιστορία με την ιστορία της γενέθλιας πατρίδας τους και να συνδέσουν τα μνημεία της κάθε περιόδου, που σώζονται στον τόπο τους με γεγονότα και καταστάσεις της εξεταζόμενης ιστορικής περιόδου» ανέφερε ο κ. Μακράκης.
Πώς θα μπει το βιβλίο στη σχολική τάξη
Σε συντονισμό με τους σχολικούς συμβούλους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου, ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σχεδιάζει να παρουσιάσει επίσημα το βιβλίο σε εκδηλώσεις που θα κάνει στον Αγιο Νικόλαο, στην Ιεράπετρα, στη Σητεία, στο Ηράκλειο, στο Ρέθυμνο και στα Χανιά.
Στην ερώτηση, πως το βιβλίο αυτό και κυρίως το περιεχόμενό του θα γίνει κτήμα των παιδιών, ο κ. Μακράκης εξήγησε ότι διάφοροι φορείς του νησιού με επικεφαλής την Περιφέρεια Κρήτης έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον να υποβάλουν το αίτημα προς το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας για να λάβει την έγκριση να εισαχθεί στα σχολεία προς χρήση στο πρόγραμμα της εκπαιδευτικής ύλης. Η έγκριση θα αφορά την έγκριση του περιεχομένου του βιβλίου και τη διάθεση σχολικού χρόνου για να ενταχθεί η διδασκαλία της Κρητικής Ιστορίας στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων της Κρήτης. Η διδασκαλία του προτείνεται να γίνεται μία ώρα τη βδομάδα, παράλληλα με το μάθημα της Εθνικής Ιστορίας που διδάσκεται δύο ώρες εβδομαδιαίως. Μέσω της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Αγίου Νικολάου, που θα «αγοράσουν» τα αντίτυπα των οποίων την εκτύπωση χρηματοδότησαν και θα τα μοιράσουν στις βιβλιοθήκες των σχολείων.
Ο κ. Μακράκης δηλώνει αισιόδοξος για την απόφαση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και ότι η διδασκαλία της Ιστορίας της Κρήτης θα μπει στα κρητικά σχολεία. Και πιθανόν, όπως τόνισε, να ανοίξει το δρόμο για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας και για άλλες περιοχές της Ελλάδας. Είναι απαραίτητο, κατέληξε.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ