Προ ημερών επισκέφθηκα τη Λάστρο, το «Μικρό Παρίσι» της Σητείας. Θα καλέσω τους προέδρους των Τοπικών Διαμερισμάτων και τους προέδρους των Πολιτιστικών Συλλόγων να επισκεφτούν τη Λάστρο για να δουν και να αντιγράψουν ό,τι δουν!
¡ Η Λάστρος αποτελεί υπόδειγμα του τί πρέπει να κάνει κάθε χωριό… τί σημαντικά, αλλά πολύ απλά μπορεί να προσθέσει και να αλλάξει το κάθε χωριό ώστε να αναδειχτεί. Στη Λάστρο είδαμε παντού να είναι πεντακάθαρα, με πολλές ταμπελίτσες που μας οδηγούν στα αξιοθέατα της περιοχής (στις ελιές της Ευτυχίας και Μαθαίνας, στα μονοπάτια, στα χάνια, στις εκκλησίες, στα στενά με ονομασίες «οδών» κά.).
¡ «Οπ’ έχει θηλυκό παιδί, στη Λάστρο να το δώσει,
γιατί βραδιάζει ενωρίς κι αργεί να ξημερώσει.
Αυτό λέγανε οι Λαστριανοί -και η γιαγιά μου από τη Σφάκα!- για τα πολλά και πολύωρα… γλέντια τους! Στη Λάστρο, λόγω θέσης, η ανατολή του ηλίου αργεί και η δύση του γίνεται πιο γρήγορα από τ’ άλλα χωριά!
Το αιωνόβιο ελαιόδεντρο της «Ευτυχίας»
Κοντά στον οικισμό της Λάστρου υπάρχει ταμπελίτσα που μας οδηγεί σε ένα αιωνόβιο ελαιόδεντρο. Το αποκαλούν «Ευτυχία» καθώς,«η τοπική παράδοση θέλει όποιος το ακουμπήσει να γίνεται ευτυχισμένος», αναφέρει η Ελένη Βασιλάκη (e-storieskritis.gr).
¡ Το συγκεκριμένο ελαιόδεντρο είναι γνωστό στους ντόπιους ως ελιά της Μιχελομαρίας, από το όνομα της ιδιοκτήτριάς του, της οποίας η οικογένεια το δώρισε στο χωριό και έτσι αναδείχθηκε από το 2018. Το όνομα Ευτυχία το πήρε πρόσφατα από την Ευτυχία, τη σύζυγο του Μανώλη Πρατσίνη, νύφη της Ισμήνης Μιχελάκη.
¡ Δίπλα από την ελιά της Ευτυχίας βλέπουμε μια μεγάλη πινακίδα, που τοποθέτησε ο Προοδευτικός Σύλλογος Λάστρου «Η Αναγέννησις», που μας ενημερώνει πως το ελαιόδεντρο έχει ηλικία τουλάχιστον 2.000 ετών. Ανήκει στην ποικιλία της μαστοειδούς ελιάς και η διάμετρος του κορμού του είναι 12 μέτρα. Συνολικά το ύψος της ελιάς φθάνει τα 15 μέτρα, μαζί με τον κορμό.
Το ηλιακό ρολόι της Λάστρου
Στην πρόσφατη επίσκεψή μου στη Λάστρο ανακάλυψα ένα ηλιακό ρολόι, δίπλα από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Μια εγχάρακτη επιγραφή μας ενημερώνει ότι το ρολόι κατασκευάστηκε από τον Ιωάννη Σακά, το 1987, «εις μνήμην των γονέων του Γιώργου και Πιπίνας, κτητόρων του ναού».
Τα ηλιακά ρολόγια στην πραγματικότητα είναι απλά αστρονομικά όργανα, με τα οποία βρίσκουμε την ώρα με τη βοήθεια του ήλιου. Υπολογίζουμε την ώρα από την κατεύθυνση της σκιάς που ρίχνει μια ράβδος που έχει τη διεύθυνση του άξονα περιστροφής της Γης, δηλαδή μιας ράβδου που σκοπεύει τον Πολικό Αστέρα.
¡ Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η ώρα που δείχνει με τη σκιά του ένα ηλιακό ρολόι δεν είναι ίδια με την ώρα που δείχνουν τα συνηθισμένα ρολόγια που έχουμε στα σπίτια μας ή φοράμε στα χέρια μας, αλλά πρέπει να κάνουμε κάποιες απλές διορθώσεις για να έχουμε ακρίβεια στην ώρα. Γι’ αυτό, στο ρολόι της Λάστρου υπάρχει η ενημέρωση, ανάλογα το μήνα, να προσθέσουμε ή να αφαιρέσουμε κάποια λεπτά (+-5 έως 10 λεπτά). Τη στιγμή λήψης της φωτογραφίας το ρολόι έδειχνε στη σωστή ώρα, 11.20 το πρωί.
Μέχρι το 996 π.Χ., που κατασκευάστηκε το πρώτο μηχανικό ρολόι, τα ηλιακά ρολόγια ήταν τα μοναδικά ρολόγια, και έτσι όλοι σχεδόν οι λαοί ενδιαφέρονταν για την κατασκευή μεγάλων ηλιακών ρολογιών.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
