Η κοινοποίηση μιας φωτογραφίας ενός σακιέ(ς) μας έδωσε την ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα στοιχεία γι’ αυτόν τον παλιό μηχανισμό άντλησης νερού από τα πηγάδια. Η σχετική φωτογραφία δείχνει ένα σακιέ, πάνω από πηγάδι κοντά στην είσοδο του φαραγγιού της Κριτσάς.
* Ο Μανώλης Πιτυκάκης αναφέρει ότι η λέξη σακιές προέρχεται από την τούρκικη saka ή την αραβική sakia που σημαίνει υδροφόρος (νεροκουβαλητής). Ο σακιές ονομάζεται και μαγγανοπήγαδο (νεότερη λέξη), ενώ στην Κύπρο έχει το όνομα αλακάτι, από το αρχαιοελληνικό ηλακάτη. Μεταφορικά, η λέξη σακιές αναφέρεται και στον… ζυγό του γάμου: «Να μπει θέλει και τούτος στο σακιέ και δα στρώσει!».
* Πρόκειται για μια αντλητική μηχανή, μεταγενέστερη από το «γεράνι», με ένα σύστημα γραναζιών και μικρών κουβάδων και για να λειτουργήσει χρειαζόταν ένα δυνατό ζώο με μεγάλη δύναμη. Ο Γεώργιος Μανιαδάκης («Το νερό ενός χωριού του κάμπου») αναφέρει ότι η ελκτική ενέργεια του ζώου, μέσω των γραναζιών, κινούσε τον κύλινδρο περιστροφής, ο οποίος γύριζε μια σειρά από μικρά κουβαδάκια. Τα κουβαδάκια, από τη μια μεριά κατέβαιναν αδειανά και, αφού βουτούσαν μέσα στο νερό του πηγαδιού, ανέβαιναν γεμάτα. Όταν έρχονταν στο πάνω μέρος του κυλίνδρου περιστροφής, άδειαζαν και συνέχιζαν το ταξίδι τους μέσα στο πηγάδι.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ