Πανάρχαια η ιστορία της Κρήτης. Οι ρίζες της χάνονται στα βάθη των αιώνων εκεί όπου η Ιστορία αναμειγνύεται με τον μύθο και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι είναι Ιστορία και τι μύθος.
Η Κρητική Μυθολογία αποτελεί, όπως είναι γνωστό, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα τμήματα της Ελληνικής Μυθολογίας. Μοναδική ομορφιά, αισθητικός πλούτος, πλούσια σε συμβολισμούς και ευφυή ευρήματα την κάνουν από τις πιο αγαπημένες παγκοσμίως.
Η Κρητική Μυθολογία βρίσκεται βαθιά στις ρίζες των αρχαιολογικών θησαυρών που μπορούμε να θαυμάσουμε στους πολλούς αρχαιολογικούς χώρους και τα θαυμάσια μουσεία της μεγαλονήσου και όχι μόνο.
Και επειδή ζούμε ανάμεσα στους χώρους των μύθων, των θρύλων και των ιστορικών ορόσημων, στις σκιές των πρωταγωνιστών, οι μυθικοί ήρωες μας είναι οικείοι. Κυκλοφορούν στο αίμα μας.
Στο πλαίσιο του καθιερωμένου τα τελευταία χρόνια διαγωνισμού μαντινάδας, η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου και το περιοδικό «Αμάλθεια», επιθυμώντας να προσεγγίσουν το θέμα της Κρητικής Μυθολογίας μέσα από τη μαντινάδα προκήρυξαν διαγωνισμό στην Κρητική Μαντινάδα, με θέμα «Κρητική Μυθολογία και Μαντινάδα».
Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε, σύμφωνα με την προκήρυξη, στο διάστημα 1 Σεπτεμβρίου – 4 Οκτωβρίου 2023 με ελεύθερη συμμετοχή και με την προϋπόθεση ότι ο κάθε συμμετέχων θα μπορούσε να στείλει μέχρι επτά μαντινάδες οι οποίες θα έπρεπε υποχρεωτικά να ήταν πρωτότυπες και αδημοσίευτες.
Η Κριτική Επιτροπή, την οποία αποτέλεσαν οι φιλόλογοι Γιάννης Χρονάκης, Μαρίνα Τουτουδάκη και Έλση Ορφανάκη-Λασηθιωτάκη, αφού έλαβε υπόψη τις συμμετοχές και την προκήρυξη, αποφάσισε την βράβευση των παρακάτω μαντινάδων:
Έπαινοι
Σάικα πως εβύζαξες τσ’ Αμάλθιας το γάλα
κι έχεις τα κάλλη τση θεάς και τσ’ αρχοντιάς τα ζάλα.
* * *
Όσο κι αν σε κλειδώνω ’γω θα βρεις τη χαραμάδα
και Πασιφάη θα γενείς να μπεις στην αγελάδα.
* * *
Ο έρωτάς σου μου ’δωκε πτερά για να πετάξω,
μα ήταν Ικάρου τα πτερά κ’ ήπεσα πριν σε φτάξω.
Του Γεώργιου Πλατανάκη από την Κάτω Ζάκρο Λασιθίου, οι οποίες κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Ετεοκρήτης».
◊ ◊ ◊
Σα θες να δεις είντα θα πει αγνή φιλοξενία,
κόπιασε ξένε στο νησί που γέννησε το Δία.
* * *
Με «Κέρας της Αμάλθειας» η ζήση μου ’χει μοιάσει,
που μια βολά δε ν-το ’φηκες από χαρές ν’ αδειάσει.
* * *
Ωσά ν-το Τάλω που κανε σαφί τση Κρήτης γύρα,
Ετσά κι εγώ για σένανε τσι στράτες όλες πήρα.
Του Μιχάλη Πιτυκάκη από την Αθήνα, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Βελχανός».
◊ ◊ ◊
Κάθε ’πού στην Αμάλθεια οι λογισμοί με πηαίνουν
θωρώ σκιανιάδες αετών κι αγρίμια να διαβαίνουν.
Της Αντωνίας Μηλογιαννάκη από τα Χανιά, η οποία
κατατέθηκε με το ψευδώνυμο: «Αελώ».
◊ ◊ ◊
Φτερά στο νου οι Κρητικοί και στο κορμί φορούνε
του Δαίδαλου κληρονομιά κι όπου βρεθούν πετούνε.
* * *
Στους «Λαβυρίνθους» της ζωής κράτα γερά το «μίτο»
κι όντε θα βγεις στο ξέφωτο βροντοφωνάζεις «ζήτω».
* * *
Μινώταυρους θα συναντάς πάντοτε στη ζωή σου
γίνε Θησέας πίστεψε κι η νίκη είναι δική σου.
* * *
Ο Δαίδαλος μας άφησε μια παρακαταθήκη
«φτερά» στο σώμα και στο νου να μη μας φάνε οι «λύκοι».
* * *
Όπου κι αν πάνε οι Κρητικοί «μίτο» πάντα βαστούνε
χρόνοι κι ανε (μ)περάσουνε πίσω ξαναγυρνούνε.
Της Μαρίας Μαρκουλάκη από το Ρέθυμνο, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Δαφνόφυλλο».
◊ ◊ ◊
Σαν τα φτερά του Ίκαρου ο λοϊσμός μου βάνει
και βγαίνει κάθ’ αργαδινή μ’ ένα σεβντά σεργιάνι.
* * *
Παλάτι σαν του Μίνωα και να μου τάξουν άλλοι
μόνο στσ’ αγκάλες σου θα πω τη ζήση μου χαλάλι.
Της Χαρίκλειας Τζιγκουνάκη από τα Χανιά, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Αριάδνη και μίτος».
◊ ◊ ◊
Θαρρώ με το Λαβύρινθο πως η ψυχή σου μοιάζει
κι ήκαμες τη γκαρδούλα μου και βαριαναστενάζει.
Του Ιωάννη Γενειατάκη από την Καλαμαύκα Λασιθίου, η οποία κατατέθηκε με το ψευδώνυμο: «Αλεξανδρινός»
Στον διαγωνισμό υποβλήθηκαν 116 μαντινάδες. Έπαινος απονέμεται σε περισσότερες από δέκα -κατά την προκήρυξη- επειδή προέκυψαν ισοβαθμίες.
Για την Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Ν. Λασιθίου και το περιοδικό «Αμάλθεια»
ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής
Ι. Σταμέλος
