Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη προστασίας του φοινικοδάσους Βάι, λόγω της μοναδικότητάς του ως μνημείου της δύσης και των προβλημάτων και απειλών που αντιμετωπίζει και τα οποία, παρά τις προσπάθειες και παρεμβάσεις που γίνονται, δεν μπορεί να ανταποκριθεί η Δασική Υπηρεσία, λόγω των περιορισμών του θεσμικού πλαισίου, της γραφειοκρατίας και κυρίως της υποστελέχωσης που αντιμετωπίζει. Επικουρικά θα πρέπει να ενεργοποιηθούν για την προστασία του Βάι, η Περιφέρεια και ο Δήμος Σητείας. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ έχει την ευελιξία και τους χρηματικούς πόρους να ανταποκριθεί στις ανάγκες ολοκληρωμένης προστασίας του φοινικοδάσους.
Τη θέση αυτή εξέφρασε ο Διευθυντής Δασών Λασιθίου Μανόλης Κουδουμάς, μιλώντας στην ΑΝΑΤΟΛΗ, περιγράφοντας τα προβλήματα και τους κινδύνους που απειλούν το φοικνικόδασος.
Η «ταπείνωση» του υδροφόρου ορίζοντα που προκλήθηκε από την παρατεταμένη ανομβρία στην περιοχή της ανατολικότερης άκρης του Ν. Λασιθίου συνιστά διπλή απειλή για το φοινικόδασος Βάι. Άλλες χρονιές, τέτοια εποχή το φοινικόδασος ήταν ολοπράσινο. Ο υδροφόρος ορίζοντας την άνοιξη είχε υποχωρήσει στη σωστή στάθμη για το ριζικό σύστημα των φοινίκων και εμφανίζονταν θαλεροί με ζωντανό πράσινο χρώμα. Ο φοίνικας για να ευδοκιμήσει χρειάζεται επαφή με την επιφάνεια του υδροφόρου ορίζοντα και ήλιο, για να ευδοκιμήσει. Σήμερα εμφανίζονται κιτρινισμένοι, γεγονός που αποδίδεται στο στρες από την έλλειψη νερού. Ακόμη και η υδροχαρής χαμηλή βλάστηση μέσα στο φοινικόδασος (βούρλα κλπ.) έχουν ξηρανθεί σε πολλά σημεία. Αυτό διαμορφώνει συνθήκες απειλής πρόκλησης πυρκαϊάς.
Εξ άλλου περιφερειακά του φοικικόδασους υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με θερμοκήπια και υπαίθριες καλλιέργειες τα οποία αρδεύονται από γεωτρήσεις στην περιοχή. Θα πρέπει να εξεταστεί αν γίνεται εντατική άντληση για την άρδευση αυτών των καλλιεργειών και αν οι γεωτρήσεις αυτές απορροφούν νερό από τον ίδιο υδροφόρο ορίζοντα του φοινικοδάσους. Αν η άντληση αυτή συμβάλει επιπρόσθετα στην ταπείνωση του υδροφόρου ορίζοντα του δάσους, αυτό συνιστά πρόσθετο πρόβλημα στον ήδη υποβαθμισμένο εμπλουτισμό του λόγω της ανομβρίας.
Αυτά δήλωσε στην ΑΝΑΤΟΛΗ, ο Διευθυντής Δασών Λασιθίου Μανόλης Κουδουμάς, επισημαίνοντας ότι από σήμερα θα μπει στο δάσος ένα μικρό μηχάνημα για να καθαρίσει τα μονοπάτια που έχουν καλυφθεί από βλάστηση ώστε να ανοιχτεί δίοδος σε περίπτωση που χρειαστεί να εισέλθει πυροσβεστικό μηχάνημα για κατάσβεση φωτιάς!
Το δίκτυο με βάνες που είχε κατασκευαστεί περί το 2020 εντός του φοικικόδασους, δεν λειτουργεί αλλά και στην ουσία είναι άχρηστο, γιατί, κατ’ αρχήν, υποτίθεται υδροδοτείται από πηγάδι που βρίσκεται στο δάσος. Είναι παράλογο όμως ακόμη και αν λειτουργούσε, να μπει ένα πυροσβεστικό όχημα μέσα στο καιόμενο δάσος για να εφοδιαστεί νερό, τόνισε ο κ. Κουδουμάς. Το πρόβλημα είναι ότι ούτε την απαιτούμενη ποσότητα προσφέρει για να πληρωθεί το δίκτυο αυτό ούτε και την απαιτούμενη πίεση για να λειτουργήσει, πόσο μάλλον υπό τις επικρατούσες σήμερα συνθήκες υποβάθμισης του υδροφόρου ορίζοντα, άρα και της στάθμης του πηγαδιού.
Στην περιοχή είχαν τοποθετηθεί πριν μερικά χρόνια δύο 10τονες δεξαμενές για τον εφοδιασμό πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση ανάγκης κατάσβεσης. Μέσα στο καλοκαίρι θα τοποθετηθούν σε επίκαιρα σημεία γύρω από το φοινικόδασος, επιπλέον δέκα 10τονες δεξαμενές, οι οποίες θα αγοραστούν μέσω του προγράμματος «Λάιφ Φοίνιξ», για τον ίδιο σκοπό. Νερό θα χορηγηθεί από το υφιστάμενο δίκτυο της Κοινότητας Παλαικάστρου.
Άλλος ένας παράγοντας που επί χρόνια έχει επισημανθεί, είναι η απειλή του υβριδισμού από υπάρχον φυτώριο στην περιοχή, με άλλα είδη φοινίκων, είπε ο δασάρχης.
Η Διεύθυνση Δασών στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της που περιορίζονται αυστηρά στα όρια του φοινικοδάσους, λαμβάνει όλα εκείνα τα μέτρα που απαιτούνται για να το προστατεύσει από τους ποικίλους παράγοντες που το απειλούν, αλλά θα πρέπει να ενεργοποιηθούν και άλλοι φορείς ώστε να υπάρχει συντονισμός στο πλαίσιο των μέτρων που απαιτούνται για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Το Βάι αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο της φύσης, που υπάρχει στη θέση αυτή επί αιώνες και πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει, δεδομένου ότι είναι συνδεδεμένο άρρηκτα με την ταυτότητα και την ιστορία της περιοχής αυτής και της Κρήτης ολόκληρης.
Το σκαθάρι
Το κόκκινο σκαθάρι συνιστά άλλη μια πολύ σοβαρή απειλή για το φοινικόδασος, για το οποίο είναι σε εξέλιξη ορισμένα μέτρα, όπως η τοποθέτηση δικτύου 300 παγίδων σύλληψης, που από τους συλληφθέντες αριθμούς το 7μηνο που λειτούργησαν, φαίνεται ότι κυκλοφορεί πολύ μεγάλος πληθυσμός σκαθαριών – κατά χιλιάδες μετρούνται ήδη. Στο χρονικό αυτό διάστημα που λειτούργησαν οι παγίδες οι συλλήψεις ήταν 200 σκαθάρια την εβδομάδα… Σε περίπτωση που οι συνθήκες συμβάλουν στην εξασθένηση των δέντρων, ελλοχεύει ο κίνδυνος εκτεταμένης προσβολής με απρόβλεπτες συνέπειες, στη συνέχεια, κατέληξε ο δασάρχης.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
