Μη ανισχνεύσιμη είναι μετά τις 6 Μαΐου η παρουσία του κορονοϊού SARS-CoV-2 στα αστικά λύματα της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των δειγματοληψιών, που ανακοίνωσε η διεπιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που διεξάγει την έρευνα σε συνεργασία με την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ).
Οι ερευνητές της ομάδας από τα τμήματα Ιατρικής, Κτηνιατρικής, Βιολογίας, Φαρμακευτικής, Πολιτικών Μηχανικών και Χημείας του Αριστοτελείου χαρακτηρίζουν τα ευρήματα «ιδιαίτερα αισιόδοξα για την πορεία της πανδημίας», συμπεραίνοντας πως «με ανεξάρτητη αντικειμενική επιστημονική μεθοδολογία, οι μετρήσεις του ΑΠΘ επιβεβαιώνουν την ορθότητα της απόφασης της Ελληνικής Πολιτείας για σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων μετά τις 3 Μαΐου 2020».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις μετρήσεις της ομάδας του ΑΠΘ στα υγρά απόβλητα στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ), η συγκέντρωση του γονιδιώματος του ιού στα λύματα, ύστερα από εξορθολογισμό με βάση παράλληλες μετρήσεις μιας σειράς περιβαλλοντικών αναστολέων, ήταν σταθερά μειούμενη από τις 21 Απριλίου 2020 και έπειτα, ενώ μετά τις 6 Μαΐου 2020 ήταν πρακτικά μη ανιχνεύσιμη.
Η χρονική αυτή εξέλιξη της παρουσίας του ιού στον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης, όπως αποτυπώνεται στις μετρήσεις του ΑΠΘ, είναι σύμφωνη τόσο με την αναμενόμενη μείωση της παρουσίας του ιού λόγω των περιοριστικών μέτρων που ήταν σε ισχύ μέχρι τις 3 Μαΐου 2020 όσο και με τη γενική εικόνα του αριθμού κρουσμάτων στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης την αντίστοιχη περίοδο.
«Το ΑΠΘ θα συνεχίσει, μαζί με την ΕΥΑΘ, να παρακολουθεί συστηματικά την παρουσία του γονιδιώματος του ιού στα λύματα της Θεσσαλονίκης ως δείκτη του επιπέδου διασποράς του ιού στον πληθυσμό της πόλης με στόχο την έγκυρη και έγκαιρη -εντός 24 ωρών- επιστημονική ενημέρωση και υποστήριξη της Ελληνικής Πολιτείας στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας», δήλωσε ο πρύτανης του ΑΠΘ και συντονιστής του έργου από την πλευρά του Αριστοτελείου, καθ. Νίκος Παπαϊωάννου, σημειώνοντας ότι «ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης του γονιδιώματος του ιού στα λύματα υποδεικνύει τη διασπορά του ιού σε όλη την κοινότητα –συμπτωματικούς και ασυμπτωματικούς φορείς, οπότε η έγκαιρη πληροφόρηση έχει ιδιαίτερη αξία, καθώς μπορεί να προλάβει πιθανή έξαρση του ιού πριν ακόμη υπάρξει αύξηση κρουσμάτων».
«Η ΕΥΑΘ, με το ιδιαίτερα καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό της, συνεργάζεται σε σταθερή βάση με τις εταιρείες ύδρευσης- αποχέτευσης μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, αλλά και με ερευνητικούς φορείς. Από το ξέσπασμα της πανδημίας, εντατικοποιήσαμε την επικοινωνία με τους Ευρωπαίους ομολόγους μας με σκοπό την αξιοποίηση των ανεπεξέργαστων λυμάτων ως πολύτιμου “εργαλείου” στην έρευνα για την ανίχνευση του Covid-19. Η σύμπραξή μας με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ήταν, στο πλαίσιο αυτό, αυτονόητη και επιβεβλημένη», δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΥΑΘ, καθ. Άγις Παπαδόπουλος
«Ευρωπαϊκό δίκτυο επιδημιολογικής παρακολούθησης λυμάτων»
Η επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ έχει δηλώσει συμμετοχή σε μεγάλο ευρωπαϊκό δίκτυο επιδημιολογικής παρακολούθησης λυμάτων και σε συνεργασία με ξένους επιστήμονες εργάζεται για τη βελτίωση της μεθοδολογίας ανίχνευσης του ιού. Η ομάδα του ΑΠΘ δεν αποφαίνεται μόνο για την παρουσία ή μη του γενετικού υλικού του ιού στα λύματα, αλλά προχωρεί και στην ποσοτικοποίηση των αποτελεσμάτων. Προσδιορίζει, δηλαδή, με ακρίβεια τη συγκέντρωσή του στα λύματα. Διεθνή καινοτομία αποτελεί η ανάπτυξη μεθοδολογίας εξορθολογισμού (rationalization) των μετρήσεων, η οποία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε λύματα και βασίζεται σε προχωρημένα φυσικοχημικά μοντέλα, που εκτιμούν πιθανές παρεμποδίσεις ή αλλοιώσεις στην ανιχνεύσιμη ποσότητα του ιού από άλλα διαλυμένα ή διεσπαρμένα υλικά στα λύματα.
Η οριζόντια διεπιστημονική προσέγγιση του προβλήματος της επιτήρησης των λυμάτων που εφαρμόζεται από μοριακούς βιολόγους, φαρμακολόγους, ιατρούς λοιμωξιολόγους, μηχανικούς τεχνικής περιβάλλοντος και χημικούς του ΑΠΘ και εκτιμάται πως πέρα από την αξιοποίησή του στην τωρινή πανδημία, δύναται να εξελιχθεί σε ένα διαχρονικό παρατηρητήριο δημόσιας υγείας και ευεξίας του πληθυσμού.
«Στόχος της ομάδας του ΑΠΘ είναι να υπηρετήσει την Ελληνική Πολιτεία και τους πολίτες της χώρας υπό τον θεσμικό ρόλο ενός Εθνικού Κέντρου Αναφοράς για την παρακολούθηση της συγκέντρωσης του ιού SARS-CoV-2 στα υγρά απόβλητα ως έμμεσου δείκτη του βαθμού διασποράς του ιού σε πόλεις και οικιστικά συγκροτήματα, ιδρύματα, δομές φιλοξενίας μεταναστών καθώς και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες κατά τη διάρκεια της θερινής τουριστικής περιόδου. Το εν λόγω Εθνικό Κέντρο Αναφοράς θα μπορέσει να αξιοποιήσει μελλοντικά την υπό δημιουργία τράπεζα δεδομένων και δειγμάτων στο ΑΠΘ για πιθανή επανεμφάνιση της παρούσας επιδημίας, καθώς και για άλλες χρήσιμες μετρήσεις που αφορούν τη δημόσια υγεία», αναφέρουν οι ερευνητές της ομάδας.
