Προς κατάργηση οδεύει σε βάθος διετίας ο τεκμαρτός τρόπος φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, αφού η ολοκλήρωση των ηλεκτρονικών παρεμβάσεων θα δώσει τη δυνατότητα στη φορολογική διοίκηση να έχει πλήρη εικόνα για το πραγματικό εισόδημα των επαγγελματιών.
Παρά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που τάχθηκε κατά πλειοψηφία υπέρ της συνταγματικότητας του συστήματος του τεκμαρτού προσδιορισμού των εισοδημάτων των αυτοαπασχολουμένων, στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι το ηλεκτρονικό δίχτυ που έχει απλώσει γύρω από 700.000 επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ατομικές επιχειρήσεις θα επιτρέψει ενδεχομένως και από το 2027 την αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος.
Τα ηλεκτρονικά βιβλία, οι προσυμπληρωμένες και «κλειδωμένες» δηλώσεις, το ψηφιακό δελτίο αποστολής, το ψηφιακό πελατολόγιο, η υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση, η αυτόματη βεβαίωση και είσπραξη των φόρων αλλά κυρίως η μείωση του κενού ΦΠΑ αναμένεται να σβήσουν από τον φορολογικό χάρτη τα τεκμήρια για πάνω από 700.000 ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.
Ωστόσο, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει να προχωρήσει νωρίτερα σε στοχευμένες παρεμβάσεις, ώστε να περιοριστούν κάποιες επιβαρύνσεις που θα προκύψουν από την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, από 830 ευρώ σε 880 ευρώ, και την αύξηση του τεκμαρτού εισοδήματος, από 11.620 ευρώ το 2024 σε 12.320 ευρώ το 2025.
Το εύρος των παρεμβάσεων θα αποφασιστεί μετά το τέλος υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων. Εφόσον από τις δηλώσεις υπάρξουν σαφή δείγματα ότι έχουν δηλωθεί υψηλότερα εισοδήματα ακόμα και από το τεκμαρτό και προκύψει σαφής εικόνα συμμόρφωσης, θα αποφασιστεί ένα μίνι λίφτινγκ στα τεκμήρια.
Οι αποφάσεις θα οριστικοποιηθούν εντός του Αυγούστου σε συνάρτηση με τις ελαφρύνσεις που θα προκύψουν για τους ελεύθερους επαγγελματίες από τις αλλαγές στη φορολογική κλίμακα για τα φυσικά πρόσωπα, με επίκεντρο τα εισοδήματα μεταξύ 10.000-20.000 ευρώ, στις οποίες σχεδιάζει να προχωρήσει η κυβέρνηση.
Σενάρια
Δύο είναι οι βασικές παρεμβάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι, χωρίς ακόμα να έχει «κλειδώσει» καμία απόφαση.
- Η αύξηση του ποσοστού έκπτωσης για επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις χωρίς υπαλλήλους που μέσα στο 2025 συμπλήρωσαν 4 έτη λειτουργίας.
- Η αναπροσαρμογή του μέσου τζίρου του Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας, ο οποίος θα οδηγήσει αυτόματα σε περιορισμό της προσαύξησης του ελάχιστου εισοδήματος για τους επαγγελματίες που ο τζίρος τους ξεπερνά τον μέσο όρο του αντίστοιχου ΚΑΔ.
Στην πρώτη περίπτωση, σύμφωνα με το υφιστάμενο καθεστώς, για 4 έτη λειτουργίας το ελάχιστο εισόδημα μειώνεται κατά 67% και για 5 έτη η μείωση ανέρχεται σε 33%, ενώ οι επαγγελματίες και οι ατομικές επιχειρήσεις που ασκούν το επάγγελμα για λιγότερα από 4 έτη απαλλάσσονται πλήρως από τα τεκμήρια.
Οσον αφορά την αναπροσαρμογή λόγω ΚΑΔ, σήμερα σε περίπτωση που ο τζίρος του ελεύθερου επαγγελματία υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο τζίρο του Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας του κλάδου που ανήκει επί της διαφοράς επιβάλλεται προσαύξηση 5% στην ελάχιστη τεκμαρτή αμοιβή.
Τα εργαλεία
Η πλήρης ανάπτυξη των e-εργαλείων για την τεκμαρτή φορολόγηση δεν θα αφήνει περιθώρια για φοροδιαφυγή. Με την έκδοση και τη διαβίβαση στο myDATA δεδομένων από τα ηλεκτρονικά τιμολόγια που στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα συναλλαγών, θα κλείσουν τα παράθυρα για φοροδιαφυγή, ενώ θα σταματήσουν και οι διαμαρτυρίες από τους επαγγελματίες ότι επιβαρύνονται για εισοδήματα που δεν αποκτούν στην πραγματικότητα. Τα e-εργαλεία που θα οδηγήσουν στην κατάργηση του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης είναι:
1. Ο προσδιορισμός των εσόδων, των δαπανών, των καθαρών κερδών των ελεύθερων επαγγελματιών -και συνεπώς του φόρου εισοδήματος- με βάση τα δεδομένα που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα myDATA.
2. Το ψηφιακό πελατολόγιο γίνεται υποχρεωτικό από 1η Ιουλίου 2025 για τις επιχειρήσεις του κλάδου των αυτοκινήτων, στις οποίες καταγράφεται υψηλή φοροδιαφυγή, και θα επεκταθεί τους επόμενους μήνες σε όλους τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας.
3. Η διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, με επέκταση του IRIS σε όλες τις επιχειρήσεις και τη διασύνδεσή του με τις ταμειακές μηχανές, από την 1η Νοεμβρίου 2025. Ολοι οι συναλλασσόμενοι, επιχειρήσεις και επαγγελματίες, θα είναι υποχρεωμένοι να δέχονται πληρωμές με αυτό το σύστημα.
4. Το ψηφιακό δελτίο αποστολής, που αναμένεται να ενεργοποιηθεί από τις 2 Ιουνίου 2025 για όσες επιχειρήσεις έχουν τζίρο άνω των 200.000 ευρώ. Η εφαρμογή του ψηφιακού δελτίου αποστολής στη διακίνηση των αγαθών στην αγορά θα γίνει σε δύο περιόδους. Στη δεύτερη, από την 1η Δεκεμβρίου 2025 εντάσσονται όλες οι επιχειρήσεις και, εκτός από την ψηφιακή έκδοση των παραστατικών και τη διαβίβαση των δεδομένων στα myDATA, θα υπάρχει δυνατότητα ψηφιακής παρακολούθησης φορτώσεων – μεταφορτώσεων, παραλαβή παραστατικών και αγαθών με τη σάρωση QR Code των παραστατικών διακίνησης, καθώς και ποσοτικός και ποιοτικός έλεγχος από τον λήπτη.
5. Η υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση από το φθινόπωρο στις συναλλαγές των επιχειρήσεων. Στην πρώτη φάση αναμένεται να ενταχθούν οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις και στη δεύτερη φάση οι μικρότερες. Επίσης, εξετάζεται στην πρώτη φάση να ενταχθούν συγκεκριμένοι κλάδοι και στα μέσα του έτους να ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι. Το μοντέλο που θα ακολουθηθεί θα το εισηγηθεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και θα ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις.
