«Ευλόγησον Κύριε, τον καρπόν τούτον της αμπέλου τον νέον, ον δια της του αέρος ευκρασίας και των σταγόνων της βροχής και της των καιρών γαλήνης εις ταύτην των ωριμωτάτην στάσιν ελθείν ευδόκησας…».
Αυτή την ευχή διάβασε ο Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος πάνω από το πανέρι με τα δροσερά σταφύλια -τον πρώτον καρπό της εποχής, που προσκόμισε ο επίτροπος του ιστορικού, πανηγυρίζοντος ιερού ναού, ανήμερα της εορτής της Μεταμορφώσεως του Χριστού.
Σε άλλες εκκλησίες τηρούν το έθιμο της ευλογίας των απαρχών του Αυγούστου, προσκομίζοντας και άλλα γεννήματα της γης, φρούτα και λαχανικά της εποχής για να ευλογηθούν μαζί με τα σταφύλια.
Παλαιότερα τα σταφύλια και τα άλλα γεννήματα τα προσκόμιζαν στην εκκλησία οι ίδιοι οι παραγωγοί, όταν ακόμη η κοινωνία στο νησί μας ήταν βασικά αγροτική και οι ασχολίες και το εισόδημα της πλειοψηφίας του κόσμου ιδίως στα χωριά, βασίζονταν στο εισόδημα από την παραγωγικότητα της καλλιέργειας της γης. Και διάλεγαν τα καλύτερα ποιοτικά και τα πρόσφεραν γενναιόδωρα πρώτα στο Θεό και μετά στους συγχωριανούς τους, που στο τέλος της λειτουργίας τα έτρωγαν μαζί με το αντίδωρο. Σήμερα η προσκομιδή των πρώτων καρπών της γης γίνεται κυρίως με μέριμνα της ίδιας της Εκκλησίας, των επιτρόπων των ναών και στις περισσότερες των περιπτώσεων περιορίζονται σε μερικά τσαμπιά σταφύλια, αγορασμένα από το κοντινό παντοπωλείο. Στη θέα των χρυσοπράσινων καρπών, ο νους πήγε άμεσα στην τεράστια ζημιά που έχουν υποστεί φέτος τα σταφύλια σε ολόκληρη την Κρήτη, στο δε Λασίθι, τα αμπέλια έχουν υποστεί ολοκληρωτική καταστροφή από περονόσπορο!
«Στο Θεό ανήκει η ευλογία της παραγωγής και η “αμοιβή” του (πρόκειται για έκφραση ευχαριστίας) πρέπει να είναι απλόχερη. Ο αγρότης ήθελε ομοτράπεζό του τον ίδιο το Θεό. Μια και πιστεύει ότι είναι συν-καλλιεργητής στα κτήματά του», γράφει ο Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη».
Σήμερα, μπορεί να τηρείται μεν τύποις το έθιμο, αλλά είναι εν πολλοίς αποκομμένο από την ουσία του, που είναι η καρδιακή ευχαριστία του καλλιεργητή της γης προς την πρόνοια του Θεού που δημιούργησε και ευλογεί τη Φύση και τα γεννήματά της. Και τούτη η πεποίθηση συνδέεται με την αναφορά του κ. Γερασίμου στο χθεσινό, σύντομο αλλά καίριο και επίκαιρο κήρυγμά του:
«Η εορτή της Μεταμορφώσεως μας δείχνει δύο πράγματα: Το ένα ότι ο Κύριός μας σήμερα αποκαλύπτει τη θεότητα στους μαθητές του. Πολλά πράγματα δεν ήξεραν… Πίστευαν ακράδαντα σε δύο: Στον Αφέντη Χριστό, που εορτάζουμε και στην κυρά μας την Παναγιά. Εμείς, σήμερα, οι μορφωμένοι απόγονοί τους μιλάμε για ελευθερίες, για δημοκρατίες, για ισότητες και για πολλά άλλα. Πού είναι το λάθος που κάνουμε σήμερα; Είναι στο ότι αποδεσμεύσαμε απ’ όλα αυτά το πρόσωπο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Θα πρέπει να το αναζητήσουμε λοιπόν γιατί αν βρούμε το πρόσωπό Του, θα βρούμε και όλα τα υπόλοιπα. Διαφορετικά θα μιλάμε μονάχα για θεωρίες και θα φιλοσοφούμε χωρίς αποτέλεσμα», τόνισε.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
