Δε σταματά να γράφει και να εκδίδει βιβλία ο Πρόεδρος της Ιστορικής – Λαογραφικής Εταιρείας Νομού Λασιθίου και υπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού «Αμάλθεια», Μαθηματικός Γιάννης Σταμέλος. Την επόμενη εβδομάδα θα έχει στα χέρια του, τυπωμένο, το 14ο βιβλίο του, με τίτλο «Τα Μαθηματικά στη Δικαιοσύνη και οι επιστολές της Αρετής».
Το ερέθισμα και η αφορμή για το ξεδίπλωμα της πλοκής του βιβλίου δίνει ένα περιστατικό ενδοσχολικής βίας, σε βάρος μιας μαθήτριας με ασιατικά χαρακτηριστικά, το οποίο φαίνεται ότι ο διευθυντής του σχολείου δεν το χειρίζεται σωστά, επειδή στην υπόθεση εμπλέκονται μαθητές – τέκνα «επωνύμων» γονέων στην περιοχή. Οι μαθητές του σχολείου αντιλαμβάνονται ότι με το χειρισμό αυτό δεν αποδίδεται δικαιοσύνη και εξοργίζονται. Αυτό οδηγεί σε αναστάτωση τη μαθητική κοινότητα και καταλήψεις. Η έφηβη μαθήτρια – ηρωίδα του βιβλίου επιστρέφει στο σπίτι της και βγάζει θυμό… Δεν εμπλέκεται άμεσα στο περιστατικό «μπούλινγκ» αλλά ως έφηβη εξωτερικεύει την αίσθηση της αδικίας που νιώθει, με θυμό έναντι των γονέων της.
Όπως επισημαίνει ο Γιάννης Σταμέλος, «τα σχολεία μας πλέον είναι πολυπολιτισμικά. Μια από τις αιτίες ενδοσχολικής βίας που παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια είναι και η μορφή αυτή, η σύσταση δηλαδή, των μαθητών με διαφορετικά χαρακτηριστικά ή πολιτισμικές καταβολές. Το βιβλίο παίρνει για αφορμή ένα φαινόμενο ενδοσχολικής βίας σε βάρος μιας μαθήτριας με ασιατικά χαρακτηριστικά, το οποίο αντιμετωπίζεται άδικα από τον διευθυντή του σχολείου. Η ηρωίδα είναι έφηβη. Έχει στη συμπεριφορά της όλα τα χαρακτηριστικά του ψυχισμού που συνήθως δημιουργεί η εφηβεία. Οι γονείς της θέλουν να της μιλήσουν για τη Δικαιοσύνη, αλλά ξέρουν ότι θα αντιδράσει σε κάθε προσπάθεια τους να ανοίξουν κάποιον σχετικό διάλογο και δεν θα τον δεχτεί αντιδρώντας στο ”δασκαλίκι”. Εφευρίσκουν έτσι τη μέθοδο του “τρίτου γονιού”. Καταφεύγουν δηλαδή στην αποστολή ανώνυμων επιστολών»…
Έτσι εξελίσσεται η πλοκή του βιβλίου, των 150 περίπου σελίδων, με την ηρωίδα να προσπαθεί να διερμηνεύσει το περιεχόμενο κάθε φορά της επιστολής που λαμβάνει, προσπαθώντας παράλληλα να ανακαλύψει τον αποστολέα και το σκοπό του. Έτσι χωρίς να το συνειδητοποιεί, ανοίγει διάλογο με τους γονείς της για το θέμα. Όχι μόνο μέσα από τις επιστολές αλλά και δια ζώσης, σχολιάζοντας μαζί τους τις επιστολές. Αποκαθίσταται με τον τρόπο αυτό μια ουσιαστική επικοινωνία παιδιού και γονέων, που ήταν και η πρωταρχική επιδίωξη των γονέων.
Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, «το πράγμα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο γιατί την ίδια περίοδο στο σχολείο ο μαθηματικός συζητά σε ένα κύκλο ελεύθερων μαθημάτων που διοργανώνει θέματα δικαιοσύνης και Μαθηματικών».
Μέσα στο βιβλίο θίγονται μια σειρά από θέματα και ζητήματα που αφορούν το σημερινό σχολείο και τους μαθητές της εποχής μας. Αυτά είναι: Η αργκό των μαθητών, πώς δημιουργείται και γιατί; Tι συμβαίνει όταν προκαλείται το περί δικαίου αίσθημα των ανθρώπων. Κάνει αναφορά στην ανάγκη δημιουργίας κανόνων δικαίου. Επεξηγεί ότι δεν διαιρούνται όλα τα πράγματα των ανθρώπων και οι πράξεις σε δύο μεγάλες κατηγορίες: δίκαιες και άδικες. Και διερμηνεύεται το γεγονός ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις μιλάμε μεταφορικά για αδικίες εκφράζοντας τις προσωπικές μας επιθυμίες. Για παράδειγμα: «Ο Μάρκος ακούει μόνο ροκ μουσική».
«Συχνά μιλούμε επίσης για “άδικο”, περιγράφοντας κάτι που δεν μας αρέσει. “Δεν αρρωσταίνω ποτέ όταν έχουμε σχολείο”. Θίγεται το θέμα της “αμεροληψίας” και τα μαθηματικά της πίτας [το τυχαίο ως πράξη αμερόληπτης δηλαδή δίκαιης συμπεριφοράς]. Η μεροληψία και η απάτη. Το σύμβολο της δικαιοσύνης και η σημασία του. Το ποια είναι η αίσθηση που μας δημιουργείται από την καθημερινή πραγματικότητα σχετικά με την εφαρμογή της δικαιοσύνης στην κοινωνία. Τι κοινό υπάρχει μεταξύ της δικαιοσύνης, του έρωτα και του πλούτου ως μυθικές προσωπικότητες. Ποιος είναι ο λόγος. Τι είναι τα παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος και γιατί είναι δίκαια. Ποια πραγματικά είναι η έννοια του δικαίου στη διεθνή πολιτική και πώς μπορούμε γνωρίζοντας να σχεδιάσουμε άδικες στρατηγικές στη διεθνή πολιτική. Τι είναι τα παγκόσμια δικαιώματα του ανθρώπου και πώς η ανθρωπότητα προχώρησε στη σύνταξη ενός σχετικού χάρτη δικαιωμάτων. Πώς η ανάγκη για περισσότερη δικαιοσύνη στις ανθρώπινες κοινότητες δημιούργησε τα μαθηματικά των κλασμάτων και των δεκαδικών. Πώς σχετίζονται οι έννοιες των αρνητικών αριθμών με τις πράξεις δικαιοσύνης. Πώς η ισότητα επιβάλει δικαιοσύνη και πώς αυτή επιβάλει άδικες πράξεις. Τι είναι η αναλογικότητα και γιατί είναι δίκαιη πράξη. Γιατί η ισότητα που αποκλείει τις επιλογές δεν είναι δίκαιη πράξη. Τι σημαίνει άριστη λύση και τι βέλτιστη. Πώς επιβάλλεται το δίκαιο στις δυο περιπτώσεις. Πώς αξιοποιείται στη λύση πραγματικών προβλημάτων. Όπως είναι η επιλογή χώρου για αεροδρόμιο, γέφυρα, σκουπιδότοπου, στον αναδασμό κ.α. Πώς ένας υποθετικός αριθμός, ο μέσος όρος, μας οδηγεί σε πολλές περιπτώσεις σε δίκαιες επιλογές.
Η ζωή επιβραβεύει τον κόπο και τον μόχθο. Αποδίδει δικαιοσύνη όταν κάποιοι ευνοούνται από το φυσικό τους ταλέντο σε σχέση με κάποιους που αποδεδειγμένα προσφέρουν πολύ σημαντικό έργο στην κοινωνία και τον πολιτισμό; [π.χ. ένας ποδοσφαιριστής ή ένας δεξιοτέχνης ενός μουσικού οργάνου σε σχέση με έναν γιατρό ή μια δασκάλα]» τονίζει ο κ. Σταμέλος και καταλήγει ότι στο ερώτημα, για το βιβλίο, αν θα ανακαλύψει η ηρωίδα τον αποστολέα και το σκοπό του και αν τελικά θα της αποκαλύψουν από μόνοι τους οι γονείς της ότι εκείνοι της έστελναν τις επιστολές, δεν είναι η ουσία. Είναι εύρημα, που φέρει όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Λειτουργεί και για την πλοκή του βιβλίου αλλά και για την αποκατάσταση της επικοινωνίας των γονέων με το παιδί τους στη δύσκολη περίοδο της εφηβείας.
Εν τέλει, τα Μαθηματικά προσφέρουν την άριστη «λύση», προσφέροντας στους ανθρώπους το μέσον για να ανακαλύψουν την βέλτιστη επιλογή, λύση, απάντηση, στα προβλήματα, τις περισσότερες φορές (αν όχι πάντα) και την πιο δίκαιη, πιστεύει ο συγγραφέας.
Το βιβλίο απευθύνεται στους έφηβους, στους μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού και στους μαθητές του Γυμνασίου μέχρι και των πρώτων τάξεων του Λυκείου. Απευθύνεται σε ένα βαθμό και σε γονείς.
Είναι ένα βιβλίο – συμβολή στην ελληνική «Μαθηματική Λογοτεχνία», η οποία είναι πολύ φτωχή στην Ελλάδα, υποστηρίζει ο κ. Σταμέλος.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
