Της Μαριανθης Καρακωνσταντη, παιδιατρου
Τα τελευταία χρόνια, η παρουσία αφρικανικής σκόνης στην Ελλάδα έχει γίνει όλο και πιο συχνή.
Οι εικόνες με τον πορτοκαλί ουρανό και την κακή ορατότητα ίσως να φαίνονται εντυπωσιακές, όμως για έναν παιδίατρο και πολύ περισσότερο για ένα παιδί με αλλεργία ή άσθμα, είναι ένα προειδοποιητικό καμπανάκι.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο με πολυδιάστατες επιπτώσεις στην παιδική ηλικία, που δυστυχώς συχνά υποτιμάται.
Τί είναι η αφρικανική σκόνη;
Η αφρικανική ή “σαχαριανή” σκόνη αποτελείται από λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (PM 10 και PM2,5),βαρέα μέταλλα, μικροβιακά υπολείμματα και γύρη, τα οποία προέρχονται από τη Σαχάρα και μεταφέρονται από τους νοτιοδυτικούς ανέμους στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και ειδικά η Κρήτη είναι συχνά εκτεθειμένη.
Οι συγκεντρώσεις αυτών των σωματιδίων μπορούν να φτάσουν και να υπερβούν κατά πολύ τα ασφαλή όρια που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ),καθιστώντας την ατμόσφαιρα δυνητικά επικίνδυνη για ευάλωτους πληθυσμούς (παιδιά και βρέφη, ηλικιωμένα άτομα, άτομα με χρόνιες καρδιοαναπνευστικές παθήσεις).
Γιατί τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα;
Τα παιδιά αναπνέουν περισσότερο αέρα ανά κιλό σωματικού βάρους από τους ενήλικες και οι πνεύμονες τους αναπτύσσονται. Επίσης παίζουν σε εξωτερικούς χώρους, άρα εκτίθενται περισσότερο στην επιβαρυμένη ατμόσφαιρα.
Επιπλέον τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των παιδιών με ατοπία: αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, ατοπική δερματίτιδα. Για τα παιδιά αυτά η αφρικανική σκόνη μπορεί να είναι ο εκλυτικός παράγοντας για έξαρση των συμπτωμάτων.
Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει;
– Ερεθιστικό βήχα και λαρυγγίτιδα κυρίως τις βραδινές ώρες
– Επιδείνωση του άσθματος (βήχας, συριγμός, δύσπνοια)
– Επιδείνωση αλλεργικής ρινίτιδας (καταρροή, φτέρνισμα)
– Κνησμό στα μάτια και γενικότερα στο σώμα.
– Μείωση της αντοχής και κόπωση.
Τι πρέπει να προσέχετε;
Τι πρέπει να κάνετε τις ημέρες με αυξημένη σκόνη.
- Παρακολουθείστε τις προειδοποιήσεις: ενημερώνεστε από επίσημες πηγές (π.χ. ΕΜΥ) για τις ημέρες με αυξημένα επίπεδα σκόνης.
- Περιορίστε τη σωματική δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους, ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής (12:00-18:00). Η γυμναστική στο σχολείο ή το ποδόσφαιρο πρέπει να αποφεύγονται ή να γίνονται αν είναι δυνατόν σε κλειστό χώρο.
- Κρατήστε τα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες κλειστά.
- Χρησιμοποιήστε φίλτρα αέρα ή καθαριστές χώρου ειδικά στο παιδικό δωμάτιο.Προτιμήστε κλιματιστικά με φίλτρα.
- Φροντίστε τη φαρμακευτική αγωγή:Χορηγείστε φάρμακα αλλεργίας και άσθματος συμφωνα με τις οδηγίες του παιδιάτρου σας (αντιισταμινικά, εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά) και φυσικά επικοινωνήστε με τον παιδίατρο σας εφόσον τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται.
Kαι για τα υγιή παιδιά;
Ακόμα και τα παιδιά χωρίς χρόνιο πρόβλημα μπορεί να εμφανίσουν παροδικά αναπνευστικά συμπτώματα. Είναι σημαντικό να προλαμβάνουμε και όχι μόνο να θεραπεύουμε.
Σχολεία και παιδικοί σταθμοί: Πρέπει να ευαισθητοποιηθούν.
Είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές των σχολικών μονάδων να είναι ενημερωμένοι και να τροποποιούν το πρόγραμμα των εξωτερικών δραστηριοτήτων και να υπάρχει ένα πρωτόκολλο αντιμετώπισης.
Συμπερασματικά
Η αφρικανική σκόνη δεν είναι απλά ένα φαινόμενο που «λερώνει τα αυτοκίνητα». Είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας για την υγεία ειδικά των ευαίσθητων ομάδων. Με απλά μέτρα προστασίας και με τη συνεργασία με τον παιδίατρο μπορούμε να περιορίσουμε τις συνέπειές της.
Γιατί η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία.
ΜΑΡΙΑΝΘΗ ΚΑΡΑΚΩΝΣΤΑΝΤΗ
Παιδίατρος
