Μια μοναδική και αλησμόνητη εμπειρία αποκόμισαν όσοι συμμετείχαν στην εξόρμηση του ΕΟΣ Λασιθίου στη Λακωνία.
Η ομάδα μας, μετά την άφιξη στον Πειραιά με το καράβι στις 3 Ιουλίου επιβιβάστηκε στο λεωφορείο, που μας περίμενε και ξεκίνησε τη διαδρομή για τη Σπάρτη, διασχίζοντας ουσιαστικά την Πελοπόννησο. Κόρινθος, Νεμέα, Τρίπολη, Σπάρτη… Ωραίες εικόνες, συνεχής εναλλαγή τοπίων και ο νους αναπόφευκτα ανάτρεχε σε διάφορα ιστορικά και μυθικά γεγονότα, με τα οποία συνδέονταν οι περιοχές .
Προς το μεσημεράκι και αφού διασχίσαμε πανέμορφα, γραφικά χωριά, τερματίσαμε στις πηγές Μαγγανιάρη, σε υψόμετρο 980 μέτρα, σε ένα τοπίο ολοπράσινο, δροσερό, μέσα στα πλατάνια, απ’ όπου και ξεκίνησε η ανάβαση μας.
Από τις πρώτες στιγμές το τοπίο μας άφησε άφωνους, καθώς όλο το μονοπάτι ήταν μέσα σε ένα πανέμορφο, συμπαγές δάσος, με πανύψηλα δένδρα μαύρης πεύκης και ελάτης. Ίσιοι κορμοί, αγέρωχοι, αυτοφυή λίλιουμ, γαρύφαλλα κλπ, με πανέμορφα χρώματα, εικόνες άλλες από το Κρητικό τοπίο, που έχουμε συνηθίσει.
Το απόγευμα, στα 1.550 μέτρα υψόμετρο, μέσα στο δάσος ξεπρόβαλε μπροστά μας το καταφύγιο του ΕΟΣ Σπάρτης, όπου απολαύσαμε τη φιλοξενία και τη φροντίδα του Βαγγέλη και της Δήμητρας, εξερευνώντας τη γύρω περιοχή με θέα τις κορυφές του Ταΰγετου και τις κατάφυτες πλαγιές.
Στις 4 Ιουλίου 3 η ώρα , μέσα στη νύχτα, η ομάδα ξεκίνησε με τους φακούς στο μέτωπο την ανάβαση για την υψηλότερη κορυφή του Ταΰγετου, τον Προφήτη Ηλία. Η πεζοπορία μέσα στη νύχτα ήταν μια ιδιαίτερη εμπειρία από μόνη της, με το δικό της χρώμα, τους δικούς της ήχους και μυρωδιές, που γεννά ιδιαίτερα συναισθήματα. Η προσοχή τεταμένη, καθώς δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη.
Η κατάκτηση της κορυφής συνοδεύονταν από μοναδικές εικόνες, καθώς άρχιζε να ανατέλλει ο ήλιος, να φωτίζονται διαδοχικά οι κορυφές, παίρνοντας υπέροχα χρώματα και τελικά ……. η κορυφή του Προφήτη Ηλία, να ρίχνει τη σκιά της στη Λακωνική θάλασσα, σχηματίζοντας μια τέλεια πυραμίδα, γεγονός που αποτέλεσε και την αιτία της νυχτερινής μας ανάβασης. Υψόμετρο 2.407 μέτρα, κρύο, να βλέπεις τα τρία πόδια της Πελοποννήσου όλη τη Λακωνία και την Μεσσηνία από ψηλά, αλλά και τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα, το πέλαγος μέχρι νότια, προκαλώντας δέος και νιώθοντας, έστω και για λίγο, την απεραντοσύνη του σύμπαντος και τη μικρότητα της καθημερινότητας μας.
Μετά από περίπου μισής ώρας περπάτημα πάνω σε τραχύ τοπίο, βρεθήκαμε στην «σπηλιά Λιαντίνη» όπου ο πανεπιστημιακός φιλόσοφος και στοχαστής Δημήτρης Λιαντίνης επέλεξε να τερματίσει τη ζωή του.
Αντίστροφη πορεία, κάθοδος στο καταφύγιο, σύντομη ξεκούραση και επιστροφή στις πηγές Μαγγανιάρη, όπου με το λεωφορείο μας διασχίσαμε το Λακωνικό κάμπο, μέσα σε εύφορα τοπία με καλλιέργειες ελιάς και εσπεριδοειδών και προσεγμένα χωριά, με κατάληξη το ξενοδοχείο μας στην όμορφη Νεάπολη Βοιών και μπάνιο στην ωραία παραλία της. Το βράδυ περπάτημα στην προκυμαία της πόλης και δείπνο σε ταβέρνα της περιοχής .
Την επόμενη μέρα 5 Ιουλίου περπατήσαμε στο πανέμορφο μονοπάτι στο νότιο μέρος της χερσονήσου Μαλέα, μια καταπληκτική διαδρομή, σε τοπίο που έμοιαζε πολύ με Κρητικό. Από τη μια όρθιο σχεδόν το βουνό και από την άλλη, μια μεγάλη κλίση προς τη θάλασσα, σου έδινε την αίσθηση ότι ίπτασαι πάνω από αυτήν.
Τερματίσαμε στο Μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης. Ένας τόπος κατάνυξης, με ερείπια παλιότερων ναών. Οι πολλές σπηλιές στο βουνό χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν σαν σκήτες. Ιδιαίτερη αίσθηση η ενδιαφέρουσα, μοναδική παρουσία στο Μοναστήρι, της Βαγγελιώς, μιας σύγχρονης αναχωρήτριας, με την οποία η συζήτηση είχε πολύ ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η ατμόσφαιρα και η ενέργεια του χώρου καταπληκτική, η θέα στα κοντινά Κύθηρα πεντακάθαρη, αλλά και η πιο μακρινή Κρήτη να διαγράφεται με τον όγκο των Λευκών Ορέων και του Ψηλορείτη. Όλη η διαδρομή ήταν γεμάτη από το μπλε της θάλασσας.
Ένα πλήθος καραβιών, ιστιοπλοϊκών, εμπορικών, κρουαζιερόπλοιων, που περνούσε από το στενό της θάλασσας ανάμεσα στο Μαλέα και τα Κύθηρα, έδινε μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα στο τελείως απομακρυσμένο και απομονωμένο τοπίο, μιας και αποτελεί διεθνές πέρασμα.
Πήραμε την επιστροφή με καυτό ήλιο, καταλήγοντας στο σημείο εκκίνησης, όπου βρίσκεται και το Γεωπάρκο Αγίου Νικολάου με το απολιθωμένο Φοινικόδασος. Εντυπωσιακοί σχηματισμοί στην παράλια ζώνη με πλήθος απολιθωμένους κορμούς, αλλά και άλλα απολιθώματα, ακόμη και μέχρι το σημείο που σκάει το κύμα στην καταπληκτική παραλία, που μας δρόσισε και μας χαλάρωσε.
Επίσκεψη στην Ελαφόνησο περιελάμβανε το πρόγραμμα της επόμενης μέρας, στις 6 Ιουλίου και μπάνιο στην πράγματι καταπληκτική παραλία του Σίμου με τα διαμαντένια νερά.
Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε τη Μονεμβασιά, περιηγηθήκαμε στα στενά της, θαυμάσαμε τη γραφικότητα και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της, δροσιστήκαμε στα καφενεδάκια της, φωτογραφίσαμε την ομορφιά της και όποιοι δεν αποθαρρύνθηκαν από τη ζέστη ανηφόρησαν ως την κορυφή του κάστρου.
Στην επιστροφή, μέσα στο λεωφορείο και στο καράβι, παρά την κούραση, περίσσευε η ικανοποίηση από το πλήθος των υπέροχων εντυπώσεων των τεσσάρων αυτών ημερών. Πατήσαμε τις ψηλότερες κορυφές της Λακωνίας, περπατήσαμε στα πανέμορφα δάση της, δροσιστήκαμε στα νερά των πηγών της, κολυμπήσαμε στις παραλίες της, όπου η μία ήταν καλύτερη από την άλλη, οσμιστήκαμε κάτι από την ιστορία της, αλλά κυρίως σφυρηλατήθηκε ακόμη περισσότερο η ομάδα μας και παρά τις όποιες ατυχίες συνέβησαν, η ομάδα με τους καθόλα άξιους αρχηγούς της στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.
Η επίγευση: ικανοποίηση και προσδοκία για την επόμενη εξόρμηση μας.
Εδώ να κάνουμε μια παρένθεση και να αναφέρουμε μια σχεδόν άγνωστη πτυχή που συνδέει το Οροπέδιο Λασιθίου με την Μονεμβασιά ,το Ναύπλιο και την Μάνη . Αντιγράφουμε από ένα άρθρο του φιλολόγου Εμμανουήλ Συμιανάκη (Περισσότερα στοιχεία στην ιστορία της Κρήτης του Στέργιου Σπανάκη),γράφει ο κύριος Συμιανάκης.
«Από το 1293 μέχρι το 1514, με εξαίρεση μικρές χρονικές περιόδους, οι Ενετοί παρέδωσαν το Λασίθι στα αγρίμια των βουνών, εκδιώξαντες με τη βία από τον τόπο τους και τους ανθρώπους και τα κοπάδια τους. Όσοι τολμούσαν να αγνοήσουν τις απαγορευτικές διατάξεις των κατακτητών περί μη επιστροφής στο Λασίθι τιμωρούνταν με αυστηρότατες ποινές: αποκοπή ποδιού, θάνατος, δήμευση ποιμνίου κ.λπ. Οι καταγγέλλοντες τους απείθαρχους αμείβονταν με μεγάλα χρηματικά ποσά. Για να καταστήσουν εντελώς αφιλόξενο για ανθρώπους τον Λασιθιώτικο κάμπο, κατακρήμνισαν τα σπίτια και ξερίζωσαν όλα τα καρποφόρα δέντρα. Όλα αυτά βέβαια συνέβησαν, γιατί το Λασίθι ως ισχυρότατο – σχεδόν απόρθητο και δυσπρόσιτο – φυσικό οχυρό με αυτονομία στην παραγωγή τροφίμων, προσέλκυε όλες τις επαναστατικές φυσιογνωμίες της κεντρικής, ανατολικής και όχι μόνο Κρήτης, που με επαναστάσεις απειλούσαν την ενετική κυριαρχία. Στο Λασίθι, έγιναν οι επαναστάσεις των Καλλεργών, των Χορτάτζηδων, των Αγιοστεφανιτών, των Ψαρομηλίγκων κ.α. ενάντια στους Βενετσιάνους. Γι’ αυτό οι τελευταίοι το βάφτισαν “αγκάθι στην καρδιά της Βενετίας – Spina nel cuore di Venezia” και το κατέστρεψαν μαζί με τον Μυλοπόταμο και την Ανώπολη των Σφακίων, πολλές φορές.
Η μακρόχρονη εξορία των Λασιθιωτών από τον τόπο τους (περίπου 200 χρόνια) ήταν φυσικό να αποξενώσει εντελώς τις νεώτερες γενιές από τη γη των πατέρων τους. Ίσως να έμειναν μόνο κάποιες ασαφείς μνήμες από τη ζωή των παλαιότερων στο Λασίθι. Γι’ αυτό όταν το 1514 μ.Χ. οι Ενετοί διακηρύσσουν στα κάτω μέρη ότι ενοικιάζουν, “παχτώνουν” το Λασιθιώτικο κάμπο, προκειμένου να χρησιμοποιήσουν το σιτάρι που θα παραγόταν για να θρέψουν τις συμμαχικές τους δυνάμεις στο διαφαινόμενο Βενετοτουρκικό πόλεμο, ελάχιστοι απόγονοι των εξορισμένων Λασιθιωτών από το 1293 ενθυμούνται την καταγωγή τους και ενθουσιάζονται με την ιδέα της επιστροφής στα πάτρια μεν αλλά παγερά μέρη. Οι Ενετοί όμως παρακάμπτουν τη γενική απροθυμία υποσχόμενοι στους υποψήφιους ενοικιαστές δύο σημαντικά πράγματα: απαλλαγή τους από τις εξουθενωτικές αγγαρείες οικοδόμησης των τειχών του Χάνδακα και εξαίρεσή τους από την φρικτή υπηρεσία ως κωπηλατών στις γαλέρες τις Ενετικές.
Τα κίνητρα αυτά υπήρξαν ισχυρά να διαλύσουν τις όποιες αμφιβολίες των υποψηφίων νέων κατοίκων του Λασιθίου. Έτσι πολύ γρήγορα συνέρρευσαν στο Οροπέδιο του Λασιθίου εκατοντάδες ενοικιαστών από την Ιεράπετρα, το Μεραμπέλλο, την Πεδιάδα, το Μονοφάτσι, τη Βιάννο και το Χάνδακα. Οι κατάλογοι των οφειλετών – ενοικιαστών που – ευτυχώς – διεσώθησαν στα αρχεία της Βενετίας και δημοσίευσε ο μέγας μελετητής της Κρητικής Ιστορίας Στέργιος Σπανάκης, παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την προέλευση αυτών των ανθρώπων. Έτσι βλέπομε ότι τα ονόματα, παρατσούκλια και επώνυμα πολλών από αυτούς διατηρούνται μέχρι σήμερα στο Λασίθι, όπως: Πλεύρης, Τσαμάνδουρας, Μαυρομάτης, Ρούσος, Ταμιόλης κ.λπ., απαράλλακτα ή ελαφρώς μεταλλαγμένα με την προσθήκη της κατάληξης – άκης κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στους νέους κατοίκους συμπεριλαμβάνονται αρκετοί Ενετοί από την περιοχή της Μονεμβασιάς, της Μάνης και του Ναυπλίου που, μετά την επικράτηση των Τούρκων στην Πελοπόννησο το 1540, εγκατέστησαν οι Βενετοί άρχοντες και στο Λασίθι, παραχωρώντας τους την ιδιοκτησία των καλύτερων μεριδίων της περιοχής, όπως: Ντανασή (Δανασής), Κόντε (χωριό Αβρακόντε), Σανούδο, Μουδάτσιο (Μουδάτσος) κ.α. Μαζί με τους Ενετούς ευγενείς της Πελοποννήσου ήλθαν και κατοίκησαν στο Λασίθι πολλοί Αλβανοί, πρώην μισθοφόροι των Ενετών. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν Λασιθιώτες με το παρωνύμιο Αρναούτης που στα τουρκικά είναι Arnavut και σημαίνει ο Αλβανός.»
Ευχαριστούμε τον χορηγό μας την εταιρεία φυσικών βιολογικών καλλυντικών BIOAROMA στον Άγιο Νικόλαο για τα δώρα της εξόρμησης πλήρες σετ προστασίας και περιποίησης για κάθε μέλος .
ΕΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ
