Βρέθηκα στην Κιτροπλατεία του Αγίου Νικολάου και στην παρέα μου ήταν και νεαρά παιδιά της πόλης μας. Τα ρώτησα αν γνωρίζουν γιατί πήρε αυτό το όνομα η παραλία και δεν γνώριζαν.
Επανέρχομαι λοιπόν στην πρόταση που έκανα προ ημερών… να οργανώσουμε «Χαρτοδιαδρομές… στο Δήμο μας», μία ιδέα από αντίστοιχη δράση στο Ηράκλειο, στην οποία συμμετείχα προ ημερών. Να οργανώσουμε και στον Άγιο Νικόλαο ξεναγήσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν επισκέψεις σε ιστορικά σημεία της πόλης, κοντινούς αρχαιολογικούς χώρους και θρησκευτικά μνημεία. Αυτές οι ξεναγήσεις θα μπορούσαν να γίνουν εθελοντικά από αρχαιολόγους, ξεναγούς ή άλλους γνώστες της τοπικής ιστορίας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την ιστορία του τόπου μας.
Η Κιτροπλατεία στον Άγιο Νικόλαο πήρε το όνομά της από το εμπόριο των κίτρων (Citrusmedica), ενός εσπεριδοειδούς με παχιά φλούδα και έντονο άρωμα, που αποτελούσε σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής. Η παραλία αυτή εξυπηρετούσε τη φόρτωση εμπορικών καϊκιών πριν ακόμα η πόλη αποκτήσει λιμάνι. Τα χρησιμοποιούσαν κυρίως στη ζαχαροπλαστική, για απόσταξη ελαίων και αρωμάτων, στη φαρμακευτική, στη διατροφή γενικά.
Στο βιβλίο «Ο Άγιος Νικόλαος και η περιοχή του», διαβάζουμε για την περίοδο «Από το 1912 έως τη Μικρασιατική καταστροφή»: Η Ένωση της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα βρήκε τον Άγιο Νικόλαο σε άνοδο. Η πόλη καθιέρωσε ήδη από την προηγούμενη περίοδο τη φυσιογνωμία της ως διοικητικό κέντρο, αλλά και ως εμπορικός, συγκοινωνιακός και διοικητικός κόμβος. Συνεχίζεται η επεξεργασία των κίτρων που παράγονται στο Καλό Χωριό, στην Κριτσά και στο Πάνω Μεραμπέλλο (Λίμνες και Νεάπολη) σε βαρέλια μέσα σε άλμη στις παρυφές της Λίμνης και της Κιτροπλατείας. Ήταν μια σημαντική εμπορική, καθαρά εξαγωγική δραστηριότητα, η οποία εξασφάλιζε σημαντικά κέρδη στους επιχειρηματίες του είδους αυτού ενώ απέφερε σημαντικό εισόδημα και στους αγρότες των προαναφερθεισών περιοχών. Το 1923 η παραγόμενη ποσότητα κίτρων ήταν 2.000 οκάδες (2.564 κιλά) και όλη ήταν για εξαγωγή.
Το 1929, πέντε νεαρές κοπέλες από την Αγγλία αποφάσισαν να κάνουν κάτι πολύ παράτολμο για την εποχή! Να ταξιδεύσουν με ιστιοφόρο από τη Μασσαλία στην Κρήτη! Το ταξίδι έγινε και τις εμπειρίες τους περιέγραψαν στο περίφημο Αμερικάνικο περιοδικό «National Geographic», στο τεύχος Φεβρουαρίου του 1929. Διαβάζουμε: «Το πρώτο σπίτι στον Άγιο Νικόλαο χτίστηκε το 1870. Σήμερα η πόλη έχει 1.200 κατοίκους και είναι εξαγωγικό λιμάνι. Από τα πιο ενδιαφέροντα αγροτικά προϊόντα της Κρήτης είναι τα κίτρα. Στα περίχωρα πολλών λιμανιών και παραθαλάσσιων περιοχών μπορεί κανείς να δει μεγάλα ανοιχτά βαρέλια γεμάτα θαλασσινό νερό, όπου επιπλέουν κίτρα κομμένα στη μέση».
ΛΕΩΝ.Κ
