Στην προσφορά της Καλλιρρόης Παρρέν- Σιγανού στην προώθηση των δικαιωμάτων της γυναίκας στην Ελλάδα, από τα τέλη του 19ου αιώνα, έχουμε πολλές φορές αναφερθεί. Όμως όσο περισσότερο μελετώ την εποχή που η Καλλιρρόη έζησε, τόσο πιο πολύ καταλαβαίνω το μεγαλείο αυτής της γυναίκας. Ό,τι προσπάθησε ήταν άθλος, δεδομένης της εποχής που έζησε.
* Αυτές τις ημέρες διαβάζω ένα βιβλίο που μπορεί να είναι ένα αισθηματικό μυθιστόρημα, αλλά περιέχει πολλά ιστορικά στοιχεία. Είναι το δεύτερο βιβλίο στη διάρκεια των τελευταίων μηνών που διαβάζω με αναφορές στην Καλλιρρόη Παρρέν και την «Εφημερίδα των Κυριών» που εξέδιδε. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Όταν θα δεις τη θάλασσα». Το έγραψε ο Στέφανος Δάνδολος και σε αυτό γίνεται μεγάλη αναφορά σε γεγονότα που συγκλόνισαν την πολιτική ζωή της Ελλάδας του 1887.
«Κανείς δεν μου είπε ποτέ ότι μπορώ να έχω τα ίδια δικαιώματα με έναν άντρα»
Σας μεταφέρω κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο «Όταν θα δεις τη θάλασσα» με αναφορές στην Καλλιρρόη Παρρέν:
* Η Δωροθέα τον κοιτάζει με γουρλωμένα μάτια. «Μη μου πεις ότι γνώρισες την Καλλιρρόη Παρρέν!».
Εκείνος χαμογελάει. «Την έχεις υπόψη σου;» «Αν την έχω υπόψη μου;» Η Δωροθέα κουνάει το κεφάλι «Η Καλλιρρόη Παρρέν ήταν το ίνδαλμά μου με την Εφημερίδα των Κυριών!» λέει με δέος η Δωροθέα.
«Την τελευταία χρόνια του παρθεναγωγείου, κι αργότερα στη Σχολή, υπήρχε πάντοτε ένα αντίτυπο που περνούσε χέρι με χέρι ανάμεσά μας. Αν μας έπιανε κανείς να το διαβάζουμε, θα είχαμε μεγάλους μπελάδες. Αλλά ήταν το ευαγγέλιό μας, Τσαρλς. Κανείς στο σπίτι δε μου είπε ποτέ ότι μπορώ να έχω περίπου τα ίδια δικαιώματα με έναν άντρα. Ό,τι έμαθα το έμαθα από ‘κει. Ακόμη και την ιδέα να σπουδάσω νοσηλευτική, μου την έβαλε η Καλλιρρόη Παρρέν, με ένα υπέροχο κείμενο που έγραψε κάποτε για τη Σχολή Αδελφών Noσοκόμων του Ευαγγελισμού».
Ξάφνου η Δωροθέα βουβαίνεται. Σκέφτεται τους γονείς της. Ο πατέρας της δεν έδειξε ποτέ ενδιαφέρον για τα αναγνώσματά της. Η μητέρα της όμως είχε μεγάλες αντιρρήσεις για την «Εφημερίδα των Κυριών». Η Δωροθέα είχε μόλις κλείσει τα δεκαοκτώ όταν η μητέρα της βρήκε ένα αντίτυπο κάτω από το στρώμα του κρεβατιού της. «Τί σκουπίδια είναι αυτά!» της είχε φωνάξει. «Με τί ανοησίες μολύνεις το μυαλό σου!». Ήταν η μοναδική φορά που την είχε επιπλήξει τόσο έντονα.
«Η Ελληνίδα βρίσκεται σε πλήρη κοινωνική απαξίωση»
Σε άλλη σελίδα του βιβλίου «Όταν θα δεις τη θάλασσα» διαβάζουμε:
Λέγει η Παρρέν: «Αυτού του είδους τα κείμενα ψάχνω. Να μάθουμε τί συμβαίνει στην Ευρώπη. Η Ελληνίδα βρίσκεται σε πλήρη κοινωνική απαξίωση. Οι άντρες τη θεωρούν ικανή μόνο για να τους υπηρετεί. Αν εξαιρέσουμε τις λίγες εργαζόμενες δασκάλες και τις γυναίκες που έχουν τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα της μάνας, όλες οι άλλες δείχνουν σαν να μην έχουν προορισμό. Δεν πρόκειται να χαριστούμε σε κανέναν. Ευελπιστούμε να γίνουμε μια εφημερίδα-σημαία για κάθε γυναίκα που έχει μείνει στο περιθώριο και που θα ήθελε να αλλάξει τρόπο ζωής».
* Η πνευματική διαθήκη της Καλλιρρόης Παρρέν φανερώνεται στα παρακάτω λόγια της: «Είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από ‘σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον…».
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
