Αυτούς τους πολλούς ανεμόμυλους, στο μυλοτόπι που βλέπουμε κάτω και κυρίως πάνω από το Νικηθιανό, μόνο προ ημερών κατάφερα να τους επισκεφτώ. Ξεκίνησα από τον παλιό ΒΟΑΚ, στη διασταύρωση προς Ελούντα και περπάτησα, ανηφορικά, μέσα από τα στενά σοκάκια του χωριού, στα οποία έχει γίνει κάποια ανάπλαση.
Ο πρώτος κάτοικος του χωριού που συνάντησα ήταν… Ελβετός! «Τί κάνεις εδώ;», τον ρώτησα και η απάντησή του ήταν: «Εδώ μένω!» δείχνοντας το σπίτι του. Είναι ένας ακόμα λάτρης της μοναχικής ζωής που αναζητούν αρκετοί Ευρωπαίοι στα μέρη μας. Μετά από λίγο συνάντησα τον πρώτο ανεμόμυλο και χάρηκα γιατί κάποια από τα παλιά στοιχεία του σώζονται ακόμα. Συνέχισα κάτω από το ΒΟΑΚ και ανέβηκα ψηλά μέχρι τον τελευταίο ανεμόμυλο. Δυστυχώς η κατάστασή τους δεν είναι καθόλου καλή. Αξιοσημείωτο είναι ότι, ενώ στην πλευρά του Νικηθιανού υπάρχει μια σειρά από ανεμόμυλους, ακριβώς απέναντι, κάτω από τη Μονή Κρεμαστών, υπάρχει μια σειρά από νερόμυλους, μέχρι τον κάμπο.
Στο μυλοτόπι του Νικηθιανού συναντώνται και οι δύο τύποι ανεμόμυλων που απαντούν στη Κρήτη. Του ξετροχάρη, ο οποίος είναι τελείως κυκλικός και αλλάζει κατεύθυνση με την αλλαγή της φοράς του ανέμου, και του αξετροχάρη (ή μονόμπαντου) με μακρόσχημο σχήμα που είναι στρογγυλός από την μεριά του μύλου. Οι περισσότεροι είναι του τύπου αξετροχάρη. Κάποιοι από τους μύλους καταστράφηκαν για την κατασκευή του ΒΟΑΚ, ο οποίος διασχίζει το μυλοτόπι. Ελπίζουμε με τη νέα χάραξη να μην καταστραφούν άλλοι.
Ο Νικηθιανός είναι κτισμένος σε υψόμετρο 220 μέτρων και στην απογραφή του 2011 είχε 64 κατοίκους. Το χωριό δημιουργήθηκε μετά το 1822 από ένα κάτοικο του χωριού Πλατανιάς, ο οποίος λεγόταν Νικήτας (ή Νικητάκης). Το χωριό Πλατανιάς βρισκόταν κοντά στην μονή Κρεμαστών και καταστράφηκε από τους Οθωμανούς κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821/22. Απογράφεται για πρώτη φορά το 1834 ως Nikithiano και το 1881 ως Νικιθιανώ με 184 κατοίκους.
ΛΕΩΝ.Κ.
