Συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι αντιδράσεις για το Προεδρικό Διάταγμα 194/15.04.2025, που αφορά την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Δύο εβδομάδες μετά το αρχικό ρεπορτάζ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ (2/5), στο οποίο ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ Γιώργος Ταβερναράκης εξέπεμψε κραυγή αγωνίας για τις καταστροφικές συνέπειες των νέων ρυθμίσεων, η Διοικούσα Επιτροπή του Τμήματος Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας επανέρχεται με επίσημο αίτημα προς τον Πρωθυπουργό, ζητώντας την άμεση απόσυρση του Π.Δ.
Σε αυστηρό τόνο, η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ/ΤΑΚ εκφράζει την «έντονη ανησυχία και αντίθεσή της» με το νέο πλαίσιο, χαρακτηρίζοντας το διάταγμα «θεσμικά προβληματικό» και «άδικα οριζόντιο». Το Π.Δ. ακυρώνει με μία κίνηση όλες τις επεκτάσεις ορίων οικισμών που έγιναν μετά το 1983 με αποφάσεις Νομαρχών, παραγνωρίζοντας τα κτίσματα που ανεγέρθηκαν έκτοτε με νόμιμες άδειες και αφήνοντας χιλιάδες ακίνητα εκτός σχεδίου.
«Δεν μπορεί το κράτος να ακυρώνει τετελεσμένα γεγονότα, χωρίς μεταβατικές ρυθμίσεις, χωρίς αποζημιώσεις, χωρίς πρόβλεψη προστασίας των πολιτών που έδρασαν καλόπιστα επί δεκαετίες», τονίζουν, υπογραμμίζοντας πως το Π.Δ. παραβιάζει το άρθρο 17 του Συντάγματος περί προστασίας της ιδιοκτησίας.
Οικονομική καταστροφή για χιλιάδες πολίτες
Όπως επισημαίνει η αποτίμηση του προέδρου του ΤΕΕ/ΤΑΚ, οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Πάνω από 80% των οικοδομήσιμων εκτάσεων στους μικρούς οικισμούς κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν «εκτός σχεδίου». Η Κρήτη, που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό τέτοιων οικισμών, αναμένεται να δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα, αφού η συνολική απώλεια εμπορικής αξίας για τους ιδιοκτήτες εκτιμάται πανελλαδικά σε πάνω από 100 δισ. ευρώ.
Μόνο το 2024 εκδόθηκαν 8.500 οικοδομικές άδειες σε τέτοιους οικισμούς, αριθμός που αντιστοιχεί στο 18% της συνολικής δραστηριότητας. Σύμφωνα και με τις δηλώσεις του κ. Ταβερναράκη στην ΑΝΑΤΟΛΗ, η οικοδομική δυνατότητα ουσιαστικά περιορίζεται σε ακτίνα 150-300 μέτρων από την υφιστάμενη δόμηση. Εκτός σχεδίου περνούν περιοχές που μέχρι σήμερα θεωρούνταν «εντός» με βάση διοικητικές πράξεις ή άτυπες ρυθμίσεις. «Ένα ακίνητο που σήμερα κοστίζει 30.000 ευρώ, θα αξίζει μερικές εκατοντάδες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Απουσία σχεδιασμού και συμμετοχικότητας
Το ΤΕΕ/ΤΑΚ κατηγορεί την Πολιτεία ότι ακολουθεί μια αυθαίρετη και συγκεντρωτική προσέγγιση, που όχι μόνο αγνοεί τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, αλλά αποκλείει πλήρως την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κοινωνία από τη λήψη αποφάσεων. Παρά τις επικλήσεις για σχεδιασμό μέσω Τοπικών (ΤΠΣ) και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ), ο ρόλος τους περιορίζεται στην επικύρωση προειλημμένων αποφάσεων.
Οι επιπτώσεις για τους πολίτες είναι πολλαπλές και οδηγούν στην αύξηση ελάχιστης αρτιότητας στα 4 στρέμματα. Στη μείωση του συντελεστή δόμησης στο 0,2. Αλλά και στην απαξίωση της ακίνητης περιουσίας, χωρίς να μειώνεται η φορολόγηση (ΕΝΦΙΑ). Ενώ τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι τεράστιες καθυστερήσεις στην έκδοση νέων αδειών παραμένουν.
Καμπανάκι κινδύνου για την ύπαιθρο
Το Π.Δ. 194/2025, σύμφωνα με το ΤΕΕ/ΤΑΚ, αποτελεί μία καθολική «επαναφορά» στα όρια του 1923 ή του 1983, με βάση αεροφωτογραφίες προηγούμενων δεκαετιών, αγνοώντας τις πολεοδομικές εξελίξεις 40 ετών. Πρόκειται για μια ρύθμιση που οδηγεί σε αποσύνδεση των ανθρώπων από την ύπαιθρο, όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ: «Αντί να ενισχύουμε την ύπαιθρο και να αποτρέπουμε την αστυφιλία, την καταδικάζουμε στην απαξίωση».
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζεται για την πλήρη απουσία θεσμικής μέριμνας υπέρ των ιδιοκτητών. Ούτε μεταβατικές διατάξεις υπάρχουν, ούτε πρόβλεψη για αποζημιώσεις, ούτε κάποια μορφή αντιστάθμισης. Η εφαρμογή της λογικής των «τριών ζωνών» (Α, Β, Β1) χαρακτηρίζεται αναποτελεσματική και αποκομμένη από τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Τι ζητά το ΤΕΕ/ΤΑΚ
Με επίσημο αίτημά της, η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ/ΤΑΚ καλεί την κυβέρνηση να προχωρήσει:
– Σε άμεση απόσυρση του Π.Δ. 194/2025.
– Σε θεσμοθέτηση συμμετοχικής διαδικασίας επανακαθορισμού ορίων με ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
– Στην απλοποίηση των διαδικασιών πολεοδόμησης με κρατική χρηματοδότηση.
– Σε νομοθετική πρόβλεψη προστασίας της υφιστάμενης κατάστασης, με ρητή μη αναδρομικότητα.
Δεδομένο είναι πως πυκνώνουν οι νέες παρεμβάσεις και απόψεις από τους πολίτες, τους Δήμους και τους επιστημονικούς φορείς της Κρήτης. Όπως φαίνεται το θέμα θα έχει και συνέχεια αφού κλιμακώνονται οι αντιδράσεις και οι τοπικές κοινωνίες απαιτούν ξεκάθαρες απαντήσεις.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
