Το φαινόμενο της ηλεκτρονικής απάτης δεν αφορά μόνο συγκεκριμένους τομείς. Είναι δυστυχώς γενικευμένο και μπορεί να καταστρέψει τα σχέδια ενός ταξιδιώτη που το μόνο που θα δει να… πετάει είναι τα χρήματά του και μάλιστα προς άγνωστο προορισμό.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι χρήστες οδηγούνται σε μη ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον, νομίζοντας ότι κάνουν πληρωμές σε επίσημες σελίδες και καταλήγουν να πέφτουν θύματα. Ωστόσο, στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης δεν μπορεί ο καταναλωτής να μη χρησιμοποιεί όλα αυτά τα πρωτοπόρα εργαλεία που τον διευκολύνουν και τον βοηθούν να οργανώσει τη ζωή του, όπως λένε οι ειδικοί αλλά καλό είναι να είναι υποψιασμένος όταν βλέπει ύποπτα σημάδια ή κραυγαλέες προσφορές.
Όπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Μαντές, ηλεκτρολόγος-μηχανικός, μηχανικός υπολογιστών και εμπειρογνώμονας ηλεκτρονικού εγκλήματος, “όπως συμβαίνει σε όλους τους τομείς του επιχειρείν έτσι και στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες είναι έντονο το φαινόμενο και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου και όπως συμβαίνει σε όλα τα ψηφιακά μέσα, έτσι και στις πλατφόρμες κράτησης καταλυμάτων δημιουργούνται απάτες. Τα ψηφιακά εργαλεία είναι πρωτοπόρα και οι χρήστες πρέπει να συνεχίσουν να τα εμπιστεύονται και να τα χρησιμοποιούν”. Τι πρέπει όμως να προσέχουν οι καταναλωτές; «Όταν βάζουν τα στοιχεία της κάρτας τους για να κάνουν μια κράτηση, θα πρέπει να προσέχουν την πιστοποίηση που υπάρχει στην ιστοσελίδα. Η πιστοποίηση διακρίνεται με κάποιες σφραγίδες που υπάρχουν πάνω στην ιστοσελίδα, όπου υπάρχουν διαπιστεύσεις από ευρωπαϊκούς οργανισμούς ασφάλειας και προστασίας δεδομένων αλλά και ασφάλειας συναλλαγών. Θα πρέπει να προσέχουν λοιπόν, όταν κάνουν καταχώρηση των στοιχείων των πιστωτικών και χρεωστικών τους καρτών να είναι σε ασφαλές περιβάλλον και να έχουν παρατηρήσει τα διακριτικά ασφάλειας ιστοσελίδας και ασφαλές περιβάλλον συναλλαγών», σημειώνει ο κ.Μαντές και προσθέτει: «Υπάρχουν επιτήδειοι που έχουν δημιουργήσει κλώνους της πρώτης σελίδας από τουριστικές πλατφόρμες προκειμένου να τους οδηγήσουν στο δικό τους περιβάλλον για την υλοποίηση της χρέωσης και της απάτης που έχουν σχεδιάσει να διενεργήσουν. Για να καταλάβει κάποιος ότι πρόκειται για την επίσημη σελίδα της πλατφόρμας θα πρέπει να κάνει μια δοκιμή με κάποια στοιχεία που δεν είναι τα πραγματικά στοιχεία της κάρτας του, έστω και αλλαγή κάποιου ψηφίου, έτσι ώστε να δουν αν γίνεται κάποια επικοινωνία με το συγκεκριμένο ασφαλές περιβάλλον, να δουν δηλαδή πού είναι το επόμενο βήμα που τους πηγαίνει η συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Σε περίπτωση απάτης, θα βγει ένα μήνυμα ότι η συναλλαγή δεν εγκρίνεται κι ότι δεν είναι έγκυρα τα στοιχεία αλλά δεν θα κάνει ανακατεύθυνση στην ίδια σελίδα, την επίσημη».
Μια ακόμη απλή διαδικασία, όπως αναφέρει ο ίδιος, είναι να χρησιμοποιείται προπληρωμένη κάρτα η οποία δεν έχει μεγάλο ποσό και είναι με συγκεκριμένο όριο, όπου θα δίνεται έγκριση με κωδικό από το κινητό του χρήστη. Εκείνο που θα πρέπει να προσέχουν είναι να δουν ότι το αίτημα έγκρισης προέρχεται από τη συγκεκριμένη πλατφόρμα και αν όχι, να μην προχωρούν τη διαδικασία.
«Πρέπει γενικότερα να είμαστε υποψιασμένοι και να έχουμε ενεργοποιημένη δικλείδα ασφαλείας μέσα από το κινητό μας τηλέφωνο ή το email μας για τις συναλλαγές μας. Να προσέχουμε ότι η ανακατεύθυνση της σελίδας γίνεται σε ασφαλές περιβάλλον συναλλαγών. Συνήθως “γυρίζουν” κάποιες μπάρες που σου λένε ότι κατευθύνεσαι σε ασφαλές περιβάλλον τραπεζικών συναλλαγών ενώ στις σελίδες των απατεώνων αυτό δεν το βλέπουμε να συμβαίνει. Καλό είναι επίσης, στις επίσημες πλατφόρμες να μην μπαίνουμε ως επισκέπτες αλλά να έχουμε δημιουργήσει ένα προφίλ για να βλέπουμε τις κινήσεις και έτσι σε περίπτωση απάτης να έχουμε ένα “προβάδισμα” στο να διαπιστωθεί ότι είναι αποτέλεσμα κακόβουλης ενέργειας. Και φυσικά υπάρχει πάντα η επιλογή για πληρωμή στο κατάλυμα”, εξηγεί ο κ.Μαντές.
Αν ωστόσο, κάποιος πέσει θύμα απάτης, τότε η διαδικασία σύμφωνα με τον κ.Μαντέ είναι να στείλει email στην επίσημη πλατφόρμα ενημερώνοντας τους για το συμβάν, να απευθυνθεί στη Διεύθυνση ηλεκτρονικού εγκλήματος και στη συνέχεια στην τράπεζα που έχει τον τραπεζικό του λογαριασμό για να διεκδικήσει τα χρήματά του.
Σύμφωνα με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος οι καταγγελίες για απάτες σε περιπτώσεις που αφορούν ηλεκτρονικές πλατφόρμες κράτησης αφορούν συνήθως περιπτώσεις που οι επιτήδειοι προσομοιάζουν μια σελίδα ενός καταλύματος και τα χρήματα πηγαίνουν σε απατεώνες. «Δεν έχουμε πάρα πολλές καταγγελίες που αφορούν σε τουριστικά σάιτ αλλά υπάρχουν. Ωστόσο δεν καταγγέλλονται όλες σε εμάς αλλά και αλλού. Εμείς δεν διαχωρίζουμε τις απάτες. Τα εντάσσουμε γενικότερα στις απάτες με ψευδεπίγραφα σάιτ και αυτές είναι αρκετές», αναφέρει στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Βασίλης Παπακώστας Διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. «Εκείνο που ως Δίωξη λέμε στον κόσμο είναι να επιλέγει τις επίσημες σελίδες και όπου αυτό είναι εφικτό να το επιβεβαιώνει και με ένα τηλεφώνημα, να κάνει δηλαδή μια έρευνα αγοράς και να επαληθεύει και με άλλο τρόπο. Αν δεν μπορεί δηλαδή να καταλάβει, ένας καλός τρόπος είναι και η άμεση επικοινωνία», επισημαίνει ο κ.Παπακώστας. Όπως μάλιστα τονίζει, υπάρχουν περιπτώσεις που «είναι τόσο “καλοφτιαγμένα” όλα αυτά και μπορεί να την πατήσει και ο γνώστης». Σημαντικό επίσης είναι, όπως εξηγεί ο ίδιος «να βλέπουμε πού είναι ο λογαριασμός που καταθέτουμε τα χρήματα, την προέλευση, και να επαληθεύουμε με τα ξενοδοχεία αν ο λογαριασμός είναι ο σωστός προτού προχωρήσουμε στην κατάθεση».
Από την πλευρά του, ο Λύσανδρος Τσιλίδης Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων (FedHATTA) αναφέρει πως «είναι γεγονός ότι με το διαδίκτυο παρατηρούμε πολλά “παρατράγουδα”, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα ζούμε με το φόβο. Καλό είναι ο κάθε ταξιδιώτης να φροντίζει να βρίσκει τον καλύτερο τρόπο για να μην τύχει τέτοιας κακοδαιμονίας. Ότι υπάρχουν φαινόμενα εξαπάτησης και hacking το ξέρουμε, και το ζούμε κάθε μέρα. Εμείς λέμε ότι αν το ταξιδιώτης έχει την επιθυμία και θέλει να ταξιδέψει και να πάει σε οργανωμένες επιχειρήσεις αδειοδοτημένες που είναι πιστοποιημένες και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και από τους φορείς μας και παρέχουν ασφαλιστές καλύψεις για τη συνέπεια και τη φερεγγυότητά τους, να το πράξει. Εμείς προστατεύουμε το έργο μας μέσα από τη δουλειά μας με συνέπεια και συνέχεια», υπογραμμίζει ο κ.Τσιλίδης και επισημαίνει: «Έχουν έρθει καταγγελίες στην Ομοσπονδία ότι κάποιοι πουλάνε υπηρεσίες για να υφαρπάξουν λεφτά και το επισημάναμε σε όλα τα γραφεία ταξιδίων για να προσέχουν. Διότι κάποιοι κακόβουλοι, που δεν επιτρέπεται στους εμπορικούς κανόνες του 21ου αιώνα, λειτουργούν σε βάρος των ταξιδιωτών αλλά και των επαγγελματιών, καθώς έχει συμβεί να το κάνουν αυτό και σε επαγγελματίες και όχι μόνο σε μεμονωμένους. Ο καταναλωτής, όπως εξηγεί ο κ.Τσιλίδης, πρέπει να προσέχει τις ανακοινώσεις με ύποπτες προσφορές που προτρέπουν το άτομο να την κλείσει εκείνη τη στιγμή για να κερδίσει την ευκαιρία. «Ο καταναλωτής να προσέχει τι αγοράζει, να είναι υποψιασμένος. Υπάρχουν κακόβουλοι που δεν ανήκουν στον χώρο. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται, σημειώνει ο κ.Τσιλίδης και τονίζει ότι ο καταναλωτής πρέπει να προσέχει και να μην είναι επιρρεπής σε κραυγαλέες ευκαιρίες, όπου πολύ ακριβά προϊόντα και υπηρεσίες πωλούνται σε παράδοξα χαμηλές τιμές.
