Η οικονομία της ζώνης του ευρώ βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης με τον ταχύτερο ρυθμό της τελευταίας δεκαετίας αφού φέτος η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται να ανέλθει στο 2,2%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα, προβλέπει ότι η οικονομική ανάπτυξη θα συνεχιστεί τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ, και θα ανέλθει σε ποσοστό 2,1 % το 2018 και 1,9 % το 2019.
Ειδικότερα σε σχέση με την Ελλάδα οι προβλέψεις αναφέρουν ότι «η ελληνική οικονομία βρίσκεται και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης, και η ανάκαμψη αναμένεται να ενισχυθεί καθώς ανακάμπτουν οι επενδύσεις και αυξάνεται η κατανάλωση. Η αγορά εργασίας ανακάμπτει ταχέως και η ανεργία αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, μολονότι ο μέσος μισθός μόνο βαθμιαία ενδέχεται να αυξηθεί. Τα δημόσια οικονομικά παραμένουν στη σωστή πορεία για την επίτευξη των στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος».
Επιστροφή στην ανάπτυξη
Από τα παραπάνω δεδομένα διαφαίνεται πως το τεχνητό ψυχολογικό κλίμα που δημιουργεί η γενική αποτίμηση για την Ελλάδα, δεν συμβαδίζει πλήρως με την πραγματικότητα που βιώνουν οι πολίτες.
Μεταφράζω από το αγγλικό κείμενο της ανάλυσης για την Ελλάδα με γενικό τίτλο: «επιστροφή στην ανάπτυξη» και υπότιτλο: «η οικονομία σε αναπτυξιακή πορεία», πως το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 0,5% το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους με τους διορθωμένους όρους.
«Σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, οι επενδύσεις εξοπλισμού αυξήθηκαν αξιοσημείωτα στο πρώτο τρίμηνο, καθώς οι εταιρείες προέβησαν σε προετοιμασίες για την τουριστική περίοδο, ενώ το δεύτερο τρίμηνο η δημόσια κατανάλωση και οι καθαρές εξαγωγές τροφοδοτούν την ανάπτυξη. Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε λιγότερο από όσο περιμέναμε το πρώτο εξάμηνο του 2017, ενώ οι επενδύσεις σε κτίρια (κατοικίες και μη) έχουν μειωθεί σε σύγκριση με τα επίπεδα που είχαν το τέλος του 2016. Ενισχυμένο από την ισχυρότερη ζήτηση στο εξωτερικό, το διεθνές εμπόριο, εντατικοποιήθηκαν οι εξαγωγές και οι εισαγωγές και αυξάνονται ταχύτερα από τις προσδοκίες».
Το δεύτερο εξάμηνο καλύτερα
Σύμφωνα με την ίδια εκτίμηση η ανάπτυξη θα κερδίσει ρυθμό στο δεύτερο εξάμηνο. «Το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης τον Ιούνιο του 2017, μαζί με την ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη στην Ελλάδα, η ζώνη του ευρώ και μια ευνοϊκή τουριστική περίοδος αναμένεται να ενισχύσουν την οικονομία κατά το υπόλοιπο έτος.
Στο τρίτο τρίμηνο του 2017, το αίσθημα εμπιστοσύνης και οι δείκτες αυξήθηκαν σε επίπεδα που δεν παρατηρήθηκαν προηγούμενα έτη και επιβεβαιώνουν ότι έγινε καλά αποδεκτή από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις η αξιολόγηση. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,6% το 2017 και 2,5% τόσο στο 2018 όσο και στο 2019.
Η πρόβλεψη εστιάζει στα έσοδα του τουρισμού που θα είναι αυξημένα και στο καλό κλίμα εξαγωγών, εκφράζοντας την πεποίθηση για αύξηση της κατανάλωσης, στοιχεία που θα βελτιωθούν και τα δυο επόμενα χρόνια, αλλά με μέτρια πρόβλεψη για τα χρόνια έσοδα.
Βελτίωση αλλά όχι ανάπτυξη
Προφανώς, τα παραπάνω οδηγούν στο συμπέρασμα πως υπάρχει βελτίωση και μάλιστα σημαντική, αλλά η λέξη ανάπτυξη είναι υπερβολική. Τουρισμός και αγροδιατροφικός τομέας είναι οι δυο τομείς της ανάπτυξης με τον δεύτερο να στηρίζει και τις εξαγωγές. Οι συγκεκριμένοι όμως τομείς της οικονομίας έχουν την μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική διαστρωμάτωση κι αυτό συνεπάγεται πως τα οφέλη είναι πολλαπλάσια από την κλασική βιομηχανία για παράδειγμα. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτυπωθεί αυτό το συμπέρασμα στα έσοδα των μικρών επιχειρήσεων και των εργαζομένων και συνεπώς στην πραγματική κατανάλωση. Αυτό είναι τεράστιο πολιτικό και αναπτυξιακό ζήτημα για την χώρα. Είναι σαφές πως και οι δυο τομείς γνωρίζουν μια μορφή ανανέωσης, αλλά είναι εξίσου κατανοητό πως τα έσοδα τους δεν διαχέονται στην κοινωνία σε βαθμό που να δημιουργείται πραγματικό αναπτυξιακό κλίμα.
Ουσιαστικά, η διάχυση της όποιας ανάπτυξης επιτευχθεί, θα είναι και το μέγιστο πολιτικό διακύβευμα για την Ελλάδα την επόμενη δεκαετία, διάστημα που θα βρίσκεται στο επίκεντρο των ανακατατάξεων του παγκόσμιου γεωπολιτικού και οικονομικού χάρτη.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ