Βελτιωμένη εικόνα παρουσιάζει η νεώτερη ανάλυση του δείγματος των αστικών λυμάτων που έστειλε η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Αγίου Νικολάου την περασμένη Τετάρτη στο ιδιωτικό εργαστήριο στην Αθήνα, με το οποίο συνεργάζεται. Όπως είπε ο Πρόεδρος της ΔΕΥΑΑΝ Βαγγέλης Μαυρικάκης στην ΑΝΑΤΟΛΗ, «η τελευταία έκθεση του εργαστηρίου αναλύσεων δείχνει σταθεροποιημένη την κατάσταση, ελαφρώς βελτιωμένη. Ευτυχώς δεν δείχνει αύξηση», υπογράμμισε σημειώνοντας ότι «παραμένουμε στη γενική εκτίμηση ότι η αναγωγή του ανιχνευμένου γονιδιώματος του covid-19 στα λύματα του βιολογικού Αγίου αντιστοιχεί και παραμένει στην ύπαρξη μερικών δεκάδων φορέων του ιού στην περιοχή μας, με μειούμενη τάση σε αυτά».

Τα δείγματα συλλέγονται σύμφωνα με πρωτόκολλα και η μεταφορά τους στο εργαστήριο  γίνεται σε συνθήκες ψύξης (4°C), για την εξασφάλιση της καλής διατήρησής τους

Όπως εξήγησε ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΑΝ, που συζήτησε την εικόνα που παρουσιάζει η τελευταία ανάλυση του δείγματος των λυμάτων με τη Χημικό της δημοτικής επιχείρησης, η βελτίωση αποδίδεται στο αποτέλεσμα που αρχίζει να διαφαίνεται ότι έχει το «lock down» στο ρυθμό μετάδοσης και στον αριθμό των φορέων, που μειώνονται σταδιακά.

Εξ άλλου, ο Δήμος Αγίου Νικολάου αλλά και η Σητεία συμπεριλαμβάνονται στους πέντε δήμους της Κρήτης που συμμετέχουν σε πρόγραμμα τακτών δειγματοληψιών και παρακολούθησης των λυμάτων σε 24ωρη βάση σε συνεργασία με τις αντίστοιχες πέντε ΔΕΥΑ Αγίου Νικολάου, Σητείας, Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων.  Σκοπός είναι  να γίνεται συστηματική παρακολούθηση της παρουσίας του γονιδιώματος του covid-19 στα λύματα, γιατί αυτό αποτελεί δείκτη του επιπέδου διασποράς του ιού στον πληθυσμό.

Πιθανόν δείγματα λυμάτων θα ληφθούν και από δομές που ενέχουν αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης του ιού.

Τα δείγματα θα συλλέγονται σύμφωνα με πρωτόκολλα της διεθνούς βιβλιογραφίας και η αποστολή/μεταφορά τους στο εργαστήριο θα γίνεται σε συνθήκες ψύξης (4°C), για την εξασφάλιση της καλής διατήρησής τους.

Δείτε επίσης: “Λευκός” από κρούσματα ο νομός Λασιθίου, 45 η Κρήτη

Έλεγχος δειγμάτων

Ο μοριακός έλεγχος των δειγμάτων γίνεται με διεθνή πρωτόκολλα τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί σε διεθνείς μελέτες. Με την χρήση ειδικών μαθηματικών μοντέλων θα γίνεται αναγωγή του ιικού φορτίου που θα ανιχνεύεται στα λύματα σε σχέση με τον δυνητικό αριθμό φορέων (συμπτωματικών και μη) στην κοινότητα.

Η επιδημιολογία λυμάτων είναι ένα νέο, πολλά υποσχόμενο και μη παρεμβατικό εργαλείο επιδημιολογικής επιτήρησης και στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για την παρακολούθηση και ταυτοποίηση ιών, όπως αυτός της πολιομυελίτιδας και γαστρεντερίτιδας, βακτηρίων ανθεκτικών σε αντιβιοτικά, παρασιτικών και διαφόρων άλλων ασθενειών. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας επιδημίας έχουν ήδη πραγματοποιηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη παγκοσμίως (ΗΠΑ, Ολλανδία, Σουηδία, Ιταλία, Αυστραλία, Ισπανία, Γαλλία, Αγγλία) μελέτες που έχουν επιτυχώς ανιχνεύσει ίχνη του γενετικού υλικού του ιού (RNA) σε ανεπεξέργαστα δείγματα αστικών λυμάτων.

Δείτε επίσης: Τέσσερα άτομα νοσηλεύονται στην κλινική κορονοϊού του ΓΝΑΝ και ένα στη ΜΕΘ

Τι επιτρέπει

Στη χώρα μας, έχουμε ήδη τα πρώτα αποτελέσματα από Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η εφαρμογή της επιδημιολογίας λυμάτων για την παρακολούθηση της εξέλιξης της πανδημίας έχει διάφορα πλεονεκτήματα:

• Η παρακολούθηση της παρουσίας του ιού στα λύματα μπορεί να παρέχει πληροφορίες για τη χρονική εμφάνιση/εξέλιξη και το πραγματικό μέγεθος μιας πανδημίας, καθώς στις μετρήσεις περιλαμβάνονται και οι ιοί που προέρχονται από τον μεγάλο αριθμό ασυμπτωματικών ή ελαφρά συμπτωματικών ατόμων, ιδιαίτερα ελλείψει της δυνατότητας διενέργειας εκτεταμένων ελέγχων στον πληθυσμό για την ανίχνευση λοίμωξης από τον ιό.
• Αποτελεί μια οικονομική, μη-επεμβατική μέθοδο, που βασίζεται σε πραγματικά/μετρήσιμα δεδομένα για την εκτίμηση της παρουσίας ή/και πραγματικής διασποράς του ιού.
• Μπορεί να επιτρέψει την ακριβέστερη εκτίμηση του πραγματικού αριθμού των λοιμώξεων σε μια λεκάνη απορροής λυμάτων, μέσω της χρήσης υπολογιστικών μοντέλων που συνδυάζουν τις μετρήσεις του ιικού φορτίου στα λύματα με το ιικό φορτίο που αποβάλλεται στα κόπρανα ύποπτων ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και την αραίωση και τροποποίηση που υφίστανται τα ίχνη του ιού στο αποχετευτικό δίκτυο.
• Μπορεί να αντικατοπτρίζει τη μέση κατάσταση της διασποράς του ιού στην κοινότητα, καθότι η ανάμιξη και η αραίωση που συντελούνται στο αποχετευτικό σύστημα εξομαλύνουν ανομοιογένειες και αβεβαιότητες που προκύπτουν από το γεγονός ότι ο ιός εκκρίνεται μόνο σε ένα ποσοστό των θετικών ασθενών/κρουσμάτων και η δυναμική της έκκρισης αυτού ποικίλει από άτομο σε άτομο και κατά τη διάρκεια της λοίμωξης.
• Μπορεί να αναδείξει περιοχές στις οποίες ο αριθμός των κρουσμάτων μειώνεται χωρίς να συνοδεύεται από αντίστοιχη μείωση του ιικού φορτίου στα λύματα πράγμα που μπορεί να υποκρύπτει την συνεχιζόμενη ύπαρξη ασυμπτωματικών φορέων στην κοινότητα.
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο για την μελέτη διαφόρων κρατικών παρεμβάσεων (όπως lockdown), ως μέτρα ανάσχεσης της επιδημίας.

Ο ΕΟΔΥ και τα Εργαστήρια Δημόσιας Υγείας που συντονίζει (ΕΟΔΥ-Γραφείο Περιβαλλοντικής Υγείας, ΚΕΔΥ, ΠΕΔΥ Κρήτης, ΠΕΔΥ Θεσσαλίας) σε συνεργασία με το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ, το οποίο έχει μακρά εμπειρία στην επιδημιολογία λυμάτων, θα εφαρμόσει το πιλοτικό πρόγραμμα επιδημιολογίας λυμάτων.

Σε πρώτο στάδιο τα δείγματα θα λαμβάνονται από: Την είσοδο των λυμάτων στις εκάστοτε περιφερειακές/ δημοτικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) πριν αυτά τύχουν οποιασδήποτε επεξεργασίας, Ενδιάμεσα αντλιοστάσια περιοχών που συνδέονται με το κεντρικό αποχετευτικό δίκτυο, τα οποία αντιστοιχούν σε συγκεκριμένο πληθυσμό και τα λύματα έχουν συγκεκριμένο χρόνο παραμονής στο αποχετευτικό σύστημα. Σε επόμενη φάση της μελέτης θα λαμβάνονται δείγματα και από νοσοκομειακά λύματα νοσοκομείων αναφοράς και όπου είναι εφικτό από κλειστές δομές αυξημένου επιδημικού κινδύνου και οικισμούς ιδιαίτερου υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Το έργο θα χρηματοδοτηθεί από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας. Συμμετέχοντες φορείς: Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) – Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (ΚΕΔΥ) – Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (ΠΕΔΥ) Κρήτης – Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (ΠΕΔΥ) Θεσσαλίας – Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (ΠΕΔΥ) Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης – Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)/Τμήμα Χημείας.

Υπεύθυνη για την Κρήτη είναι η Άννα Ψαρουλάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας – Ανθρωποζωονόσων Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης, Επιστημονική Υπεύθυνη Περιφερειακού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας Κρήτης.