Η πτυχιακή εργασία της Αγιονικολιώτισσας Βηθλεέμ Κλώντζα, η οποία σπουδάζει στο Τμήμα Φαρμακευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, τομέας Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων είχε θέμα: «Φυτοχημική ανάλυση – Βιολογικές δράσεις των σπερμάτων της παιώνιας, Paeonia clusii subsp. rhodia (Stearn) Tzanoud. Η Βηθλεέμ απέσπασε πολλούς επαίνους από τους καθηγητές της. Της στέλνουμε και τα δικά μας συγχαρητήρια.
¡ Εύλογα η συγκίνηση της μητέρας της Μαρίας ήταν μεγάλη: «Τα λόγια των καθηγητών σου για τη προσωπικότητά σου θα μου χαρίζουν πάντα χαρά και ευτυχία. Κατάφερες να μαγέψεις με την συμπεριφορά σου όλους. Εύχομαι όλοι οι γονείς να έχουν όμορφες στιγμές από τα παιδιά τους».
¡ Αν μου έχει μείνει μια εικόνα από τα τόσα πολλά λουλούδια που, ειδικά φέτος, έχω περιγράψει στις σελίδες της ΑΝΑΤΟΛΗΣ είναι αυτή με τις πολλές παιώνιες που αντίκρισα στο Κυπαρισσόδασος του Καθαρού στις 25 Απριλίου.
¡ Ζητήσαμε από τη Βηθλεέμ να μας στείλει κάποια αποσπάσματα από την εργασία της. Γράφει:
Οι παιώνιες προσέλκυσαν για πρώτη φορά το ανθρώπινο ενδιαφέρον πριν από χιλιάδες χρόνια. Οι πρόγονοι μας τις θεωρούσαν ως σημαντικά φαρμακευτικά φυτά ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως ως καλλωπιστικά. Η διαδρομή της παιώνιας στην ιστορία αρχίζει με την αναφορά της στον Όμηρο και συνεχίζει μετέπειτα με την φαρμακευτική χρήση του φυτού σε όλο τον αρχαίο κόσμο, στη Ρώμη, στο Βυζάντιο, στην Αναγέννηση και στους νεότερους χρόνους.
¡ Ο πατέρας της φαρμακευτικής Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος (1ος αιώνας μ.Χ.) στο έργο του «Περί ύλης Ιατρικής» (De Materia Medica) παραθέτει την πληρέστερη περιγραφή του φυτού ενώ παράλληλα αναφέρει και μερικές από τις θεραπευτικές του χρήσεις.
¡ Οι φαρμακολογικές μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα επικεντρώνονται στις ρίζες ως επί το πλείστον και μόνο λίγες αφορούν τα σπέρματα, τα αποτελέσματα των οποίων έχουν δείξει την αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική τους ιδιότητα.
¡ Όσον αφορά τις ελληνικές παιώνιες, αυτές ανήκουν στο Κόκκινο Βιβλίο Δεδομένων των σπάνιων και απειλούμενων φυτών της Ελλάδας, εξαιτίας της συνεχούς εκμετάλλευσης τους κυρίως για καλλωπιστικούς λόγους αλλά και λόγω του μη σωστού τρόπου συλλογής από βοτανικούς.
¡ Αναπτύσσονται σε ενδιάμεσα ή μεγάλα υψόμετρα και η περίοδος ανθοφορίας τους διαρκεί όλη την άνοιξη. Ξεραίνονται και διαχειμάζουν με μορφή ριζωμάτων και αντέχουν στις καλοκαιρινές θερμοκρασίες χάρη στις σαρκώδεις ρίζες τους.
¡ Στην Ελλάδα υπάρχουν 5 είδη παιώνιας. Στην Κρήτη υπάρχει η Paeonia clusii subsp. clusii Stearn. (syn. P. cretica Sab.) που οι ντόπιοι ονομάζουν «πηγουνιά», με άρωμα γαρύφαλλου. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα φυτά αν και μορφολογικά πανομοιότυπα είναι διπλοειδή στη δυτική Κρήτη και την Κάρπαθο και τετραπλοειδή στους ενδιάμεσους πληθυσμούς της ανατολικής Κρήτης. Ανακαλύφθηκε πρώτη φορά στην Ίδη από τον Bellon, τώρα απαντάται μόνο στα Λευκά Όρη και την Δίκτη. Στα Σφακιά τη λένε και «ψευθιά», γιατί τα άνθη της είναι τόσο όμορφα που μοιάζουν σαν ψεύτικα».
¡ Αυτά και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία περιλαμβάνει η εργασία της Βηθλεέμ Κλώντζα. Εμείς θα προσθέσουμε μόνο ότι στην Ανατολική Κρήτη, τις παιώνιες οι ντόπιοι τις λένε και «παγώνια».
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ