Μαθήματα κατασκευής παραδοσιακών λασιθιώτικων ανεμόμυλων θα αρχίσουν σύντομα να παραδίδουν οι τρεις εναπομείναντες τεχνίτες της περιοχής που όχι απλά ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του δήμου, αλλά με φόντο την προσπάθεια που γίνεται να αναβιώσει το αιολικό πάρκο του Οροπεδίου, οι ίδιοι πρότειναν να μεταλαμπαδεύσουν την τέχνη τους, σε νεότερους, οι οποίοι ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τον παραδοσιακό τρόπο κατασκευής ανεμόμυλων, που επί χρόνια συνδέθηκαν και έγιναν ένα με τον τόπο τους.
Ο Μανώλης Χριστοφάκης , ο Μανώλης Σπανάκης και ο Γιώργος Ζερβάκης είναι οι άνθρωποι που δουλεύοντας σκληρά από τη δεκαετία του ‘40 μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, κράτησαν ζωντανή την παράδοση των ανεμόμυλων της περιοχής, οι οποίοι στην απόλυτη εξάπλωσή τους, έφτασαν σε αριθμό τις δέκα χιλιάδες.
«Σήμερα έχουμε καταφέρει να αναβιώσουμε περίπου 160 παραδοσιακούς ανεμόμυλους» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Γιάννης Στεφανάκης, που με συγκίνηση βράβευσε πριν από λίγες ημέρες τους τρεις ηλικιωμένους πλέον τεχνίτες, που περιμένουν και οι ίδιοι με χαρά να ξεκινήσουν τα σεμινάρια, τα οποία ήδη από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι θα γίνουν, έχουν συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον.
«Η προσδοκία μας είναι να καταφέρουμε μέσα από τα σεμινάρια κατάρτισης τεχνιτών ανεμόμυλων, αυτή η παράδοση του τόπου μας να μη σβήσει και να μπορέσει να ενταχθεί σε ένα βιώσιμο σχεδιασμό. Με βάση τον παραδοσιακό ανεμόμυλο και σύγχρονα υλικά που θα επιτύχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, ευελπιστούμε να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε το αιολικό πάρκο του Οροπεδίου Λασιθίου, που δεν είναι απλά το σήμα κατατεθέν της περιοχής, αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μας, από τα τέλη του 1800» όπως είπε ο κ. Στεφανάκης.
Οι ανεμόμυλοι στο Οροπέδιο Λασιθίου, έχουν τη δική τους τεχνική. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Οροπεδίου Λασιθίου, εκείνος που εφηύρε τον λασιθιώτικο αντλητικό ανεμόμυλο, ήταν στα τέλη του 1800, ο Εμμανουήλ Παπαδάκης (Σπιρτοκούτης ). «Δημιούργησε έναν ανεμόμυλο από ξύλο και μάλιστα χρησιμοποιούσε το ξύλο της ντόπιας μουριάς. Έχει μείνει σαν αστικός μύθος στην περιοχή, ότι μάζευε και επεξεργαζόταν τα ξύλα στη “λίγωση” του φεγγαριού» πρόσθεσε ο κ. Στεφανάκης, ο οποίος συνεχίζοντας την ιστορία των ανεμόμυλων στο Οροπέδιο, εξήγησε ότι αμέσως μετά τον «Σπιρτοκούτη» οι ανεμόμυλοι άλλαξαν, με την συμβολή του τεχνίτη Μάρκου Στεφανή που αντικατέστησε το ξύλο με μέταλλο.
«Είναι πραγματικά μοναδικές οι περιγραφές που φτάνουν σε εμάς και σχετίζονται με τους ανεμόμυλους. Είναι γνωστό ότι για τους λασιθιώτικους ανεμόμυλους, κατά την περίοδο που μετατρέπονταν σε μεταλλικούς, χρησιμοποιούνταν κάλυκες από τα πυροβόλα όπλα των Βαλκανικών Πολέμων που από εργαλεία πολέμου γίνονταν εργαλείο ειρήνης και ανάπτυξης για τον τόπο μας. Το ίδιο έγινε και με τα σίδερα που άφησαν πίσω τους φεύγοντας οι Γερμανοί. Κουβαλούν μια ολόκληρη ιστορία αυτοί οι ανεμόμυλοι και αποτελεί μεγάλο μας όνειρο να τους δούμε και πάλι να στολίζουν τον κάμπο του Οροπεδίου Λασιθίου» πρόσθεσε ο κ. Στεφανάκης.
Η φθίνουσα πορεία των ανεμόμυλων στο Οροπέδιο Λασιθίου ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν στην περιοχή εισήχθη η μηχανή πετρελαίου και αντικατέστησε τον παραδοσιακό τρόπο άντλησης νερού. Πάντως η ιστορία όπως εξηγεί ο δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου, γράφεται με μεγάλα γράμματα και αφήνει τα χνάρια της.
«Σε δημοσίευμα του 1894 της εφημερίδας “Ηράκλειον” διαβάσαμε ότι για την εποχή εκείνη, θεωρούνταν καινοτομία και πρωτοπορία αυτό που έκαναν οι πρόγονοί μας. Δίχως τα κατάλληλα μέσα και με δυσκολίες, να καταφέρνουν να δημιουργήσουν κάτι που για την εποχή έμοιαζε απίστευτο. Όταν σε άλλες περιοχές του νησιού το νερό μεταφέρονταν με κουβάδες, εδώ οι άνθρωποι χωρίς καν να έχουν ρεύμα, είχαν τους ανεμόμυλους για να αντλούν το νερό για τις καλλιέργειές τους και να στηρίζουν την οικονομία του τόπου τους. Είναι χρέος μας να κρατήσουμε ζωντανή την παράδοση και θα το κάνουμε» συμπλήρωσε ο κ. Στεφανάκης.
