Μαθαίνουμε καλύτερα, μαθαίνουμε περισσότερα και σίγουρα πιο σωστά την Ιστορία μας. Αυτό είναι ένα πρώτο συμπέρασμα, ολοκληρώνοντας το διάβασμα του βιβλίου «Το στρατιωτικόν Ημερολόγιο Εμμανουήλ Γ. Φαϊτάκη εκ Νεαπόλεως Λασηθίου Κρήτης (1919-1922), έκδοση της Πολιτιστικής και Λαογραφικής Εταιρείας Απάνω Μεραμπέλλου (Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Νεάπολης).
Πρόκειται για το προσωπικό ημερολόγιο του Εμμ. Φαϊτάκη την περίοδο του στρατιωτικού του βίου (1919-1922). Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο «το Ημερολόγιο είναι καταγεγραμμένο με λεπτομέρειες και οργανωμένο υποδειγματικά μας δίνει την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη συμβολή των νέων της Κρήτης στους εθνικούς αγώνες μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διαφύλαξη των νεοαποκτηθεισών περιοχών της Μακεδονίας και στη Μικρασιατική εκστρατεία ως το Σαγγάριο ποταμό!».
Η φιλόλογος Μαρία Κωστάκη, η οποία έχει κάνει και το σχολιασμό των κειμένων αναφέρει στην Εισαγωγή του βιβλίου ότι «το αυτοβιογραφικό κείμενο αποτελεί τεκμήριο μιας περιόδου έντονων διεργασιών σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, αλλά και μια σημαντική μαρτυρία για τη Νεάπολη, το Μιραμπέλλο και τους ανθρώπους του».
Στα προλεγόμενα της έκδοσης διαβάζουμε κείμενο του αρχιτέκτονα Οδυσσέα Σγουρού: «Οι σελίδες αυτού του συγκλονιστικού κειμένου, αναμφίβολα μπορούν να προκαλέσουν συγκίνηση και αποτελούν τη μόνη ουσιαστική μας απάντηση και το καταφύγιό μας απέναντι σε όσους διαβάζουν επιλεκτικά την επίσημη -και ενίοτε μονότροπη- αποδεκτή Ιστορία και αφήνουν εκτός του οπτικού μας πεδίου τη Μεγάλη Ιστορία, που περιέχει τις έσχατες αφηγήσεις και το ανυπόκριτο και αληθινό βίωμα των απλών ανθρώπων».
Την επιμέλεια της έκδοσης είχε η Ιωάννα Φούσκη και στο δικό της σημείωμα αναφέρει ότι «επελέγη η ελάχιστη επέμβαση στο χειρόγραφο. Διατηρήθηκε αυτούσια η πολυτονική γραφή και η ορθογραφία ακόμη και σε περιπτώσεις εμφανών σφαλμάτων. Με την εν λόγω επιλογή επιχειρείται η ανάδειξη της συναισθηματικής σύγχυσης του γράφοντος εν μέσω πολεμικών συγκρούσεων, ανθρώπινων απωλειών και εν γένει δυσμενών συνθηκών…».
Ως τελευταίο σχόλιό μας θα γράψουμε ότι είναι σωστό και οφείλουμε να μαθαίνουμε την πραγματική μας Ιστορία γιατί μόνον έτσι θα μπορέσουμε να αποφύγουμε λάθη του παρελθόντος.
Πόσος χρόνος από τον Άγιο Νικόλαο στη Νεάπολη;
Στο Ημερολόγιο του Εμμανουήλ Φαϊτάκη, στο Α’ κεφάλαιο «Κατάταξις εις στρατιωτικάς τάξεις» (10 έως 17 Δεκεμβρίου 1920), ο Φαϊτάκης αναφέρεται στο απολυτήριο που έλαβε από το στρατό. Από τη Μακεδονία κατεβαίνει στον Πειραιά για να πάρει το πλοίο και διαβάζουμε:
Ἐπί τέλους τὸ πλοῖον ἡτοιμάζετο προς ἀναχώρησιν διό ἔσπευσα και ἐπεβιβάσθην. Πράγματι ἐξεκίνησε κατ᾿εὐθείαν διά Χανιά και ἐκεῖθεν Ἡράκλειον, Ἅγιον Νικόλαον και Ἀλεξάνδρειαν. Μετά θαυμάσιον πλοῦν 17 ὡρῶν ἤτοι τήν 18ην ὥραν τῆς 16ης Δεκεμβρίου προσηγγίσαμεν τά Χανιά. Ἐδῶ τὸ πλοῖον ἐσταμάτισε προς ἐκφόρτωσιν ἐμπορευμάτων ἐπί τινας ὥρας, μετά ἐξηκολούθησε τον πλοῦν δι’ Ἡράκλειον, μέσῳ Ρεθύμνου, ὅπου και ἔφθασε τήν 10ην ὥραν τῆς 17ης Δεκεμβρίου. Ἀφοῦ ἠγόρασα τ᾿ ἀναγκαιοῦντα ἤδη μπῆκα στὸ πλοῖο και τήν 18ηνΔεκεμβρίου κινήσαμε δι’ Ἅγιον Νικόλαον. Ἐδῶ ἐφθάσαμεν τήν 2αν ὥραν τῆς 18ηςΔεκεμβρίου, ἀπεβιβάσθημεν εἰςτήν πόλιν, ἤπιαμε καφφέ εἰς τό μόνον ἀνοικτόν καφφενείον τοῦ Ματθαίου Μιχαλοδημητράκη. Ἀφοῦ ξεκουραστήκαμε λίγο μπήκαμε εἰς τ᾿ αὐτοκίνητόν του και ἐντός μίας ὥρας ἐφθάσαμεν εἰς Νεάπολιν. Ἐδόξασα τόν Θεόν πού με ἠξίωσε και ἐπανεῖδα καί πάλι τό χωριό καί τούς συγγενεῖς μου».
Αξιοσημείωτο αυτό που αναφέρει ο Φαϊτάκης ότι το αυτοκίνητο έκανε μια ώρα να πάει από τον Άγιο Νικόλαο στη Νεάπολη. Ο δρόμος αυτός ξεκίνησε να φτιάχνεται το 1908 επί Κρητικής Πολιτείας και το1920 ήταν ακόμα χωματόδρομος. Η πρώτη πίσα έπεσε το 1939 και η εφημερίδα «Ο Λαός», στις 13Αυγούστου του 1939, έγραφε: «Ήρχισε η πισόστρωσις του δρόμου Αγίου Νικολάου Νεαπόλεως η οποία ασφαλώς θα συμπληρωθή μέχρι του Σεπτεμβρίου και έτσι η συγκοινωνία μεταξύ των δύο πόλεων θα ευχερανθή».
Αν ανατρέψουμε ακόμα πιο παλιά, γύρω στο 1900, η επικοινωνία με τη Νεάπολη ήταν από καλντεριμένιο μονοπάτι και η διαδρομή απαιτούσε 2 ώρες και 50 λεπτά! Το μονοπάτι, μετά τις Λίμνες περνούσε από «του Μαυρογένη την καμάρα» και από τη «στέρνα του Χατζηπατέρα», δίπλα από το χάνι, στον Αϊ- Γιώργη στην Κεφάλα. Συνέχισε για Άγιο Νικόλαο μέσα από τους Πίσσιδες (Κατσίκια). Τη διαδρομή την περιγράφει πολύ αναλυτικά, βιβλίο Γεωγραφίας που έχει εκδοθεί το 1884, από τον Έλληνα αξιωματικό Νικόστρατο Καλομενόπουλο.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
