Μπορεί η Κρήτη να «σηκώσει» όλο το σχεδιασμό του ενεργειακού που καθιστά το νησί κόμβο στην ανατολική Μεσόγειο;
Το ερώτημα προκύπτει από την αυξημένη κινητικότητα που έχει υπάρξει τα τελευταία χρόνια σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με μεγάλα προτζεκτ να διεκδικούν την ένταξη τους στο πρόγραμμα της Ε.Ε. Πρόσφατα, υπήρξαν αναφορές για το «φρένο» που φέρεται να βάζει ο ΑΔΜΗΕ στα μεγάλα ενεργειακά έργα που διεκδικούν υλοποίηση μέσω της Κρήτης, όπως η σύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας. Ο προβληματισμός που προέκυψε και στον τύπο, ήταν γιατί δημιουργείται πρόβλημα από το αυξημένο ενδιαφέρον και τα μεγάλα έργα. Ζητήσαμε λοιπόν από τους ιθύνοντες του ΑΔΜΗΕ τα στοιχεία που επιχειρηματολογούν για την μη διέλευση – μέσω Αθερινόλακου – της διασύνδεσης Αιγύπτου – Ελλάδας.
Θα πρέπει καταρχάς να επισημανθεί πως το πρόβλημα δεν εστιάζεται στην τρέχουσα περίοδο ούτε και σε όσα έχουν σχεδιαστεί τα επόμενα χρόνια. Οι διασυνδέσεις από Κρήτη προς Αττική και Πελοπόννησο είναι σχετικά μικρές σε ισχύ και αφήνουν περιθώρια για ανάπτυξη. Η διασύνδεση Κρήτη- Αττική είναι 1000 MW HVDC. Υπάρχει επίσης και η μικρότερη διασύνδεση Κρήτη- Πελοπόννησος 400 MVA AC.
Από κει και πέρα, με την πραγματοποίηση της τελετής εγκαινίων του EuroAsia Interconnector, τον περασμένο Οκτώβριο άνοιξε και ο δρόμος για την έναρξη των εργασιών εγκατάστασης, μέχρι το 2027, των δύο μεγαλύτερων υποθαλάσσιων καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος στον κόσμο, που θα διασυνδέσουν την Κύπρο με την Ελλάδα μέσω Κρήτης σε πρώτη φάση (έργο ισχύος 1000 MW). Σε μεταγενέστερο στάδιο θα ακολουθήσει η σύνδεση με το Ισραήλ, ενώ στο στάδιο της πλήρους εγκατάστασής του, το έργο θα έχει ισχύ 2000 MW.
Με αυτά τα δεδομένα, «η προβλεπόμενη διασύνδεση Κρήτη- Κύπρος σε πρώτη φάση είναι έργο ισχύος 1000 MW. Σε μεταγενέστερο στάδιο θα ακολουθήσει η σύνδεση με το Ισραήλ, ενώ στο στάδιο της πλήρους εγκατάστασής του, το έργο θα έχει ισχύ 2000 MW HVDC. Επομένως, η ενέργεια που θα μεταφέρεται από την Κύπρο στην Κρήτη θα μπορούσε είτε να καταναλωθεί στην Κρήτη, είτε να διοχετευθεί μέσω των υφιστάμενων διασυνδέσεων προς την Αττική και την Πελοπόννησο», αναφέρει ο Δρ Ιωάννης Ν. Τζώρτζης, Πρόεδρος Επιτροπής Νομικών Εμπειρογνωμόνων ΣΔΑΜ και Νομικός Σύμβουλος Διοικητή ΕΥΔΑΜ.
Η πρώτη φάση της επένδυσης αφορά στα υποθαλάσσια καλώδια 898 χιλιομέτρων ανάμεσα στην Κοφινού της Κύπρου και την Κορακιά Ηρακλείου.
Το έργο Ηλεκτρικής Διασύνδεσης EuroAsia Interconnector είναι ένα Ευρωπαϊκό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και βρίσκεται στον κατάλογο υποδομών της ΕΕ από το 2013.
Πρόκειται για ένα πολυτερματικό έργο, τελευταίας τεχνολογίας. Για την υλοποίησή του θα τοποθετηθεί το μακρύτερο και το βαθύτερο καλώδιο στον κόσμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το βάθος της τοποθέτησης του καλωδίου σε ορισμένες περιοχές μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου αναμένεται να φθάσει τα 2200 μέτρα και σε ορισμένες περιοχές μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας τα 3000 μέτρα, ενώ το έργο έχει μήκος 898km.
Το έργο εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της ίδιας της ΕΕ, ενώ προκύπτουν γεωπολιτικά, αλλά και οικονομικά οφέλη και είναι εφικτή η μείωση των λογαριασμών ρεύματος μέχρι 200 εκατ. ετησίως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει καταθέσει γραπτή πρόταση για επενδυτική συμμετοχή 25% στον προαναφερόμενο φορέα ενισχύοντας με την τεχνογνωσία και την εμπειρία αλλά και την οικονομική συμμετοχή την υλοποίηση του στρατηγικής σημασίας έργου. Οι διαδικασίες για τη συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ είναι σε εξέλιξη.
Σε δεύτερη φάση Ελλάδα και Κύπρος θα διασυνδεθούν και με το Ισραήλ με υποθαλάσσια καλώδια μήκους 310 χιλιομέτρων ανεβάζοντας το συνολικό ύψος του επενδυτικού σχεδίου στα 2 δις ευρώ. Η χωρητικότητα της διασύνδεσης αναμένεται στα 2 GW.
Για το τμήμα Κύπρου – Ελλάδας η Ευρ. Επιτροπή μέσω του CEF χρηματοδότηση 657 εκ. ευρώ, ενώ άλλα 100 εκ. ευρώ έχουν χορηγηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν το 2023.
«Αν όμως προστεθεί σε αυτές και η σχεδιαζόμενη διασύνδεση Κρήτης-Αιγύπτου 2000 MW HVDC, η συνολική ενέργεια που θα φτάνει στο νησί δεν θα μπορεί πλέον να καταναλώνεται στην Κρήτη, την ίδια στιγμή που οι υπάρχουσες διασυνδέσεις δεν θα επαρκούν για να τη διοχετεύσουν προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Οπότε είναι προφανές πως η διασύνδεση Κρήτης-Αιγύπτου θα δημιουργούσε συνθήκες “energy blockage due to oversupply”, ή αλλιώς “υπερπροσφοράς ενέργειας“ και ως εκ τούτου προβλήματα αστάθειας και γενικότερα ασφάλειας του δικτύου», εξηγεί ο κ. Τζώρτζης.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
