Ένα σημαντικό εικαστικό γεγονός, με πανελλήνια σημασία και εμβέλεια, φιλοξενεί ο Άγιος Νικόλαος. Μια μεγάλη έκθεση με έργα 21 Ελλήνων ζωγράφων, οι οποίοι κομίζουν μια «νέα» έκφραση και εικαστική γραφή. Στην έκθεση η οποία φιλοξενείται στις αίθουσες του Αρχαιολογικού Μουσείου Αγίου Νικολάου και της Δημοτικής Πινακοθήκης Αγίου Νικολάου, συμμετέχουν οι ζωγράφοι: Ιελάνα Αρναούτου, Κωνσταντίνος Γιώτης, Γιώργος Γύζης, Αλεξία Καραβέλα, Στέλιος Καραμανώλης, Αντρέας Ράγκναρ Κασάπης, Παναγιώτης Κεφαλάς, Κική Κολυμπάρη, Γιώργος Κόντης, Καρολίνα Κρασούλη, Αριστείδης Λάππας, Βαρβάρα Λιακουνάκου, Αγγελος Μεργές, Νίκος Μόσχος, Αναστασία Παύλου, Γιώργος Σταμκόπουλος, Αντώνης Στοαντζίκης, Αναστάσης Στρατάκης, Sasha Streshna, Στέλλα Τσουματίδου, Georgia Fambris.
Την επιμέλεια της έκθεσης έκαναν οι καλλιτεχνικοί επιμελητές, γνωστοί μας από τη συνεργασία τους με τον Δήμο και τον ΠΑΟΔΑΝ, στο πρόγραμμα «Το Πνεύμα της Σκάλας», Θεόφιλος Τραμπούλης και Ελένη Κούκου, οι οποίοι πρόσφατα προσελήφθησαν ως σύμβουλοι (εκδόσεων και συλλογών, αντίστοιχα) στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Αθήνα, «Φιξ»).
Στο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου, συναντήσαμε τους επιμελητές και τον πρόεδρο του ΠΑΟΔΑΝ, αντιδήμαρχο Χάρη Αλεξάκη, οι οποίοι μας μίλησαν για το σπουδαίο αυτό πολιτιστικό γεγονός.
Ο κ. Αλεξάκης είπε ότι οι συζητήσεις για τη διοργάνωση μιας τόσο μεγάλης έκθεσης ζωγραφικής, ξεκίνησε με τους επιμελητές, πριν από δύο χρόνια. Σκοπός ήταν να παρουσιαστούν νέοι καλλιτέχνες, αλλά η εξέλιξη με την πανδημία, υποχρέωσε σε αναβολή της πραγματοποίησής της. Για το 2020 είχε προγραμματιστεί η έκθεση έργων από 20 ζωγράφους, πραγματοποιούμενη όμως μέσα στο 2021, συνέπεσε με την επέτειο των εορτασμών της επετείου της επανάστασης του «21» κι έτσι αποφασίστηκε συμβολικά, να προσκληθούν και 21 καλλιτέχνες… Είναι ένα πολιτιστικό γεγονός που διοργανώνει ο ΠΑΟΔΑΝ με τη συνεργασία και τη στήριξη του ΥΠ.ΠΟ.Α, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου, την Περιφέρεια Κρήτης και χορηγό την εταιρεία «Mirum».
Ο επιμελητής Θεόφιλος Τραμπούλης μίλησε στην ΑΝΑΤΟΛΗ για το γεγονός αυτός, τονίζοντας ότι η έκθεση «δεν παρουσιάζει παλιούς και καταξιωμένους καλλιτέχνες, αλλά νέους, που όμως έχουν και αναγνώριση και καταξίωση στο χώρο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. «Ο Αγιος είναι η νεώτερη πρωτεύουσα της Κρήτης και είναι εκείνη που αξίζει, περισσότερο απ’ όλες, να προωθήσει τις νέες γενιές», τόνισε. Εξ άλλου, αυτό είχε ξεκινήσει να γίνεται στον υπαίθριο χώρο της πόλεως, με καλλιτέχνες που παρενέβαιναν και εξακολουθούν να παρεμβαίνουν εικαστικά, στις σκάλες του Αγίου Νικολάου, αφήνοντας το καλλιτεχνικό στίγμα τους. Αυτή τη φορά, συμβαίνει σε εσωτερικό χώρο, εκθέτοντας τα έργα σε εσωτερικό χώρο – στο Μουσείο και στην Πινακοθήκη.
«Βλέποντας τι ζωγραφική παράγεται σήμερα στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, εννοώ στην Ελλάδα, καταλάβαμε ότι υπάρχει μια εντελώς νέα γενιά καλλιτεχνών, ζωγράφων, που αλλάζουν ριζικά το μέσον, σε σύγκριση με αυτό που συνέβαινε πριν από 10 – 15 – 20 χρόνα… Νέα θέματα, νέα χρώματα, νέα αντίληψη του τι είναι ζωγραφική. Κλασική, μεν, ζωγραφική, καμβάς, λάδι ή ακρυλικό χρώμα, αλλά μια εντελώς διαφορετική αίσθηση. Η αύρα που έχει από τα έργα είναι εντελώς διαφορετική απ’ αυτή που είχες παλαιότερα», επισημαίνει ο κ. Τραμπούλης.
«Αν, μετά την πανδημία, βγεις και περπατήσεις στους δρόμους, θα καταλάβετε ότι έχει γεννηθεί μια νέα γενιά καλλιτεχνών αλλά και νέων που δεν κάνουν μόνο Τέχνη, που ενεργούν – δημιουργούν εντελώς διαφορετικά, απ’ ό,τι ξέραμε ως τώρα. Αυτό, προσπαθούμε εδώ να το «πιάσουμε» και στη ζωγραφική. Δεν είναι όλοι νεαροί στην ηλικία, δεν είναι 30ρηδες όλοι – οι μικρότεροι είναι 25, 27 ετών… Η μεγαλύτερη είναι 60 ετών… Είναι όμως τόσο φρέσκια η ζωγραφική της. Η Στέλλα Τσουματίδου τελείωσε τη Σχολή Καλών Τεχνών, μόλις πρόπερσι και είπαμε, μια γυναίκα 60 χρονών, που αποφοίτησε μόλις από τη Σχολή Καλών Τεχνών, αξίζει να της δώσεις μια ευκαιρία ως «νεότητα», που δεν ηλικιακό θέμα, αλλά αντίληψης και προσέγγισης του σύγχρονου στοιχείου…», σημείωσε ο επιμελητής της έκθεσης.
Τον ρωτήσαμε, αν στα έργα που παρουσιάζονται, αποτυπώνεται το κλίμα της πανδημίας… Απάντησε αρνητικά, εξηγώντας ότι «αυτό που έχει φέρει η πανδημία στην Τέχνη, δεν έχει φανεί ακόμη, θα αργήσει, γιατί αυτά τα πράγματα δεν φαίνονται αμέσως. Τα έργα που εκτίθενται έχουν σχέση με μια σειρά από πολύ σύγχρονα ζητήματα. Τα πιο αναπαραστατικά έργα κατά 90% – ίσως και παραπάνω – αντλούν τη θεματική τους από εικόνες του Διαδικτύου. Αυτό είναι πια κάτι πολύ καινούριο. Το ότι η Τέχνη αντλεί υλικό όχι από «μοντέλο» ή τη φύση αλλά από το Διαδίκτυο. Και έχει ενδιαφέρον το πώς μεταβαίνει ο καλλιτέχνης από την εικόνα της οθόνης στην εικόνα από ακρυλικό… Είτε με πανδημία είτε χωρίς αυτήν, το Διαδίκτυο είναι μεγάλο μέρος της ζωής μας πια… Τα έργα των γυναικών καλλιτέχνιδων που συμμετέχουν στην έκθεση έχουν να κάνουν με το σώμα. Είναι έργα που εμπνέονται πολύ από τις σύγχρονες συνθήκες σωματικότητας που έχουν οι σύγχρονες καλλιτέχνιδες. Θα λέγαμε ότι είναι φεμινιστικά έργα, αλλά χωρίς να δει κανείς φεμινιστικές διακηρύξεις.. Θα δει μια «διαπραγμάτευση» του σώματος, που είναι και αυτό πολύ σύγχρονο κίνημα στην Τέχνη».
Στην ερώτηση, γιατί τη «σωματικότητα» την εκφράζουν περισσότερο οι γυναίκες, από τους άνδρες ζωγράφους, στα έργα τους απάντησε: «Νομίζω, γιατί για τους άνδρες το αντρικό σώμα είναι δεδομένο. Η πατριαρχική κουλτούρα μας μαθαίνει τόσο πολύ το αντρικό σώμα, που δε χρειάζεται οι άνδρες καλλιτέχνες να το… διαπραγματευτούν. Είναι παντού γύρω μας… Και όπως απεικονίζουν οι άντρες το γυναικείο σώμα, το «σεξουαλικοποιούν». Αναδεικνύουν τη σεξουαλικότητά του. Ενώ οι γυναίκες προσπαθούν να δουν πράγματα του σώματός τους, που μένουν πιο κρυφά… Οπότε είναι πιο πρόσφορο υλικό για την Τέχνη, γιατί η Τέχνη δείχνει αυτό που είναι κρυμμένο. Οι γυναίκες καλλιτέχνιδες στρέφονται στο δικό τους σώμα, όπως ο σύγχρονος πολιτισμός στρέφεται σε αυτό, όχι όμως ως σεξουαλικό αντικείμενο, αλλά ως υποκείμενο. Και τα έργα του αποδίδονται με πάρα πολλά χρώματα, είναι «χαρούμενα» έργα. Γιατί, αν κάτι έχουν να κομίσουν οι γυναίκες, μεταξύ άλλων, είναι περισσότερη χαρά και αίσθηση απο-ενεχοποιημένης ζωής », τόνισε.
Η έκθεση αυτή είναι μεγάλη και μπορώ να πω, καινοτόμα έκθεση ζωγραφικής. Δεν έχει γίνει, πανελλαδικά, άλλη έκθεση ζωγραφικής με αυτή τη γενιά καλλιτεχνών. Εκθέσεις ζωγραφικής γίνονται, δεν είναι θέμα. Αλλά όλοι αυτοί οι σύγχρονοι, νέοι, καλλιτέχνες που παρουσιάζουμε στον Αγιο Νικόλαο, είναι οι πιο γνωστοί στην Ελλάδα και διεθνώς, ορισμένοι δε απ’ αυτούς με συμμετοχές σε κορυφαίες διεθνείς εκθέσεις. Η έκθεση, αποτελεί σίγουρα εικαστικό γεγονός με πανελλήνια εμβέλεια. Φιλοδοξία μας ήταν από την αρχή, η έκθεση αυτή να κάνει μια πρόταση. Να δούμε τη ζωγραφική, σα ζωγραφική, γιατί αυτό συμβαίνει σπάνια, μιας και συνήθως τη βλέπουμε σα μέρος της Τέχνης. Είναι ίσως η πιο παλιά από τις εικαστικές τέχνες, η οποία όμως αξίζει να τη δούμε και στην αυτονομία της. Αυτό έχει πολλά χρόνια να γίνει στη Σύγχρονη Τέχνη στην Ελλάδα και νομίζω ότι είναι σημαντικό ότι αυτό το ξεκινάμε από μια πόλη, η οποία διεκδικεί τη νεότητα, όχι μόνο με ηλικιακούς αλλά και με όρους ορμής και κατανόησης του σήμερα. Και η διεκδίκηση αυτή είναι σημαντικό πράγμα. Οι καλλιτέχνες που φιλοξενούμε εδώ, κατανοούν το σήμερα. Είναι επίσης σημαντικό ότι η έκθεση γίνεται χειμώνα. Πολλές εκθέσεις εξ άλλου γίνονται καλοκαίρι για να «πιάσουν» τον τουρισμό… Εμείς δεν θέλουμε κάτι τέτοιο! Φιλοδοξία μας από την πρώτη στιγμή που ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με τον Αγιο Νικόλαο, από την έκθεση «Μια παρήγορη ιδέα» μέχρι και τώρα, είναι να απευθυνθούμε πιο πολύ στα σχολεία», επεσήμανε ο κ. Τραμπούλης.
Τέλος, ρωτήσαμε μήπως μια τόσο μεγάλη και σημαντική έκθεση απευθύνεται αναντίστοιχα σε ένα πολύ περιορισμένο κοινό και δεν θα λάβει τη δημοσιότητα ή απήχηση που θα είχε αν γινόταν σε μια μεγάλη πόλη. Ο κ. Τραμπούλης τόνισε ότι οι εκθέσεις αυτές «διακινούνται» και από τους ίδιους τους καλλιτέχνες με αναρτήσεις που κάνουν οι ίδιοι στο Διαδίκτυο. Κάθε τέτοια εικόνα πολλαπλασιάζεται. Εξ άλλου οι εικόνες των έργων τους είναι από το Διαδίκτυο και με κάποιο τρόπο, οι εικόνες αυτές επιστρέφουν στο Διαδίκτυο. Αρα δεν τίθεται αν ο Αγιος Νικόλαο είναι μια «μικρή» πόλη, σήμερα όλοι μας αποτελούμε μια παγκόσμια κοινότητα», κατέληξε.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ