Αναφερθήκαμε στο ενδημικό δένδρο της Κρήτης, την αμπελιτσά. Σε εκδήλωση που είχε γίνει το 2017 στο Δημοτικό Σχολείο Καβουσίου και διοργάνωσε το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ) είχαμε πληροφορηθεί ότι η αμπελιτσ(ι)ά (με το επιστημονικό όνομα (Zelkova abelicea) είναι ένα δένδρο που υπάρχει μόνο στην Κρήτη και πουθενά αλλού στον κόσμο.
Έχει και το όνομα «ανέγνωρο» επειδή όταν ανακαλύφθηκε, δεν γνώριζαν τι είδος είναι! Αποτελεί νόστιμη τροφή για τα ζώα, τα οποία εμποδίζουν την ανάπτυξή του. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει μέχρι και 10 μέτρα σε ύψος. Θα μπορούσε να είναι το εμβληματικό δέντρο της Κρήτης καθώς απαντάται σε όλους τους ορεινούς όγκους του νησιού (από 900 έως 1700 μέτρα), σε μικρούς ή μεγάλους πληθυσμούς και είναι από τους πιο παλιούς “κατοίκους” του νησιού.
Η αμπελιτσά είναι γνωστή από την κατασκευή της παραδοσιακής κατσούνας των βοσκών, ενώ συμβολίζει ταυτόχρονα την κρητική υπερηφάνεια και παράδοση. Λόγω αυτής της σπανιότητάς της, περιλαμβάνεται και προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και από διεθνείς Συνθήκες.
Πάντως από πιο πρόσφατες έρευνες φαίνεται ότι η αμπελιτσά έχει ανακάμψει και δεν απειλείται με εξαφάνιση, αν και παραμένει ευάλωτη.
Στην περιοχής Εσταυρωμένος της Θρυπτής έχει υπολογιστεί ότι υπάρχουν περίπου 1150 αμπελιτσές.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ