Πριν από 35 χρόνια, τη Δευτέρα 22 Αυγούστου, έφυγε από τη ζωή ο Μανόλης Πιτυκάκης. Την ίδια ημερομηνία, τη Δευτέρα το απόγευμα, ο Επιμορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος της Βουλισμένης τίμησε τον καταγόμενο από το χωριό άνθρωπο του πνεύματος, με το έργο του λασιθιώτικης, παγκρήτιας και πανελλήνιας εμβέλειας. Τα κείμενά του αποτελούν και την βάση για μια σειρά από λαογραφικές έρευνες και αναλύσεις. Ο λαογράφος, συγγραφέας και ερευνητής άφησε έργο πλούσιο και πολύπλευρο.
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Δημήτρης Αγγελάκης ανέφερε στον χαιρετισμό του:
«Στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου Βουλισμένης, όπου δεκάδες όνειρα παιδιών “γεννήθηκαν” και βρήκαν το δρόμο για την πραγμάτωση τους, καλούμαστε να γυρίσουμε τις σελίδες από το ημερολόγιο του χρόνου και με την βοήθεια των εκλεκτών μας ομιλητών να σκιαγραφήσουμε όσο πιο ολοκληρωμένα μπορούμε την προσωπικότητα και το έργο του Βουλισμενιώτη λαογράφου- ιστορικού και γλωσσολόγου Μανόλη Πιτυκάκη, ενός ταπεινού εργάτη του πνεύματος, η προσφορά του οποίου δικαίως χαρακτηρίζεται από τους κριτικούς ως μνημειακή και πολύτιμη.
“Γεννήθηκα στα 1898 στο χωριό Βουλισμένη” γράφει σε γράμμα που απευθύνει στον λογοτέχνη Τάκη Δόξα, στον οποίο εξιστορεί τις πολιτικές περιπέτειες των νεανικών του χρόνων, στα διαλείμματα των οποίων, όπως ο ίδιος σημειώνει, αναπτύχθηκε η πνευματική του δραστηριότητα.
Ο Μανόλης Πιτυκάκης, γιος και εγγονός δασκάλων (των Ιωάννη Πιτυκάκη και της Καλλιόπης) του Ιωάννη Μαυραντωνάκη, του πρώτου που δίδαξε τα “νεοελληνικά γράμματα εν τω σχολείω Βουλισμένης”, σύζυγος της Μαρίας Καλλιατάκη, εγγονής του γνωστού ποιητή Διαλλυνομιχάλη, έμελλε με την αδιάκοπη εργασία και την ευχέρεια της γραφής, που τον διέκρινε, να διασώσει τον ανόθευτο λαογραφικό πλούτο του νησιού μας καθώς και τις ποικίλες του ιδιαιτερότητες, πριν πέσουν οριστικά στην αφάνεια.
Στην αυλή του παλιού Δημοτικού Σχολείου της Βουλισμένης καλούμαστε να θυμηθούμε, να μην ξεχάσουμε όχι μόνο τις χαρισματικές μορφές του τόπου μας, που σημάδεψαν ο καθένας από το δικό του μετερίζι την μακρόχρονη πνευματική διαδρομή του νησιού μας, αλλά και το χρέος μας, να διασώσουμε κάθε “σταγόνα” πολιτισμού, που κυλά αθόρυβα, δίνοντας ζωή στο μικρό ή μεγάλο ταξίδι της, σε ανθρώπους και τόπους.
Στην ίδια αυλή του Δημοτικού Σχολείου της Βουλισμένης, αφουγκραζόμαστε, θυμόμαστε, καταγράφουμε, προτείνομε και δηλώνουμε ότι με την πολύτιμη συμβολή ανθρώπων του πνεύματος, θα συνεχίσουμε σε αντίξοες συνθήκες να φυλάττουμε, να διασώσουμε την ίδια μας την ιστορία για να εξακολουθήσουμε να έχουμε παρόν και μέλλον εμείς και τα παιδιά μας».
Υπάρχει ελπίδα
Χαιρετίζοντας την εκδήλωση ο εκπρόσωπος του Σεβ. Μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμου αρχιμανδρίτης κ. Νικόδημος Κατρίνης ανέφερε: «Όταν η ανθρώπινη κοινωνία μας έχει απαντοχές να μαζέψει βότσαλα και να ταράζει με αυτά την λίμνη της λήθης και της λησμονιάς, υπάρχει ελπίδα ύπαρξης τιμής και δόξας στο ιστορικό παρόν μας και στο μέλλον του τόπου μας και της κοινωνίας μας, όχι μόνο στα κλειστά γεωγραφικά όρια της όμορφης Βουλισμένης ή του νησιού μας ή και ακόμα της χώρας μας αν θέλετε, αλλά στην ιστορική παγκόσμια εξέλιξη του κόσμου μας. Εκδήλωση σαν την αποψινή που ζωντανεύουν την προσωπικότητα και την προσφορά του Εμμανουήλ Πιτυκάκη δείχνει ότι υπάρχει ακόμα αρκετό απόθεμα από μνήμες που καταξιώνουν το παρόν της κοινωνίας, μα και καθιστούν επιτακτική την ευθύνη μας, αν το αξιοποιούμε».
- Ο Αντιδήμαρχος, υπεύθυνος για την περιοχή του Επάνω Μεραμπέλλου κ. Κωστής Κοκκίνης τόνισε την σημασία της εκδήλωσης για το έργο ενός σπουδαίου ανθρώπου του τόπου μας.
«Ο Μανόλης Πιτυκάκης ξεκίνησε από εδώ και το έργο του έχει σηματοδοτήσει όλη την χώρα κάνοντας τον ίδιο μια ιδιαίτερης αξίας πνευματική φυσιογνωμία», επεσήμανε. Εξήρε το έργο των συλλόγων και των μελών τους, που έχουν καταφέρει να κάνουν ένα βήμα πιο πέρα δημιουργώντας εκδηλώσεις που προβάλουν την ιστορία του τόπου τους και τους ανθρώπους, κορυφαίες φυσιογνωμίες σαν και του τιμώμενου.
«Παρόμοιες προσπάθειες», συμπλήρωσε, «πρέπει αν στηρίζονται από όλους μας και να μας δημιουργούν την ανάγκη να εμβαθύνουμε στο έργο τους γνωρίζοντας τους καλύτερα, ώστε να αποκτήσουμε κάτι από όλα όσα άφησαν».
Το κοινό είχε κατακλύσει την αυλή του Δημοτικού Σχολείου Βουλισμένης, που πλέον λειτουργεί ως χώρος του Συλλόγου.
Τμήματα από ομιλίες της Αικατερίνης Πολυμέρου- Καμιλάκη και του Γιάννη Χρονάκη για το έργο του Μανόλη Πιτυκάκη θα δημοσιευτούν σε επόμενο φύλλο της ΑΝΑΤΟΛΗΣ.
Τα παιδιά του χωριού, η Μαρία Τουτουδάκη και η Ελένη Ζερβού και οι μικρότεροι Λευτέρης Σαρρής και Μιχαέλα Ζερβού απέδωσαν ένα σε κρητική διάλεκτο θεατρικό δρώμενο του Μανόλη Πιτυκάκη.
Ακολούθησε κέρασμα από τον πάντα φιλόξενο Σύλλογο της Βουλισμένης.
ΘΑΝΟΣ ΚΟΡΟΜΠΥΛΙΑΣ
