Μια Πλατεία έχει όλη κι όλη ο Άγιος Νικόλαος, αλλά δεν νομίζω ότι, από πλευράς εμφάνισης, βρίσκεται στην καλύτερη κατάσταση. Βέβαια τώρα με τη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση δείχνει αρκετά καλύτερη. Παρά την πρόσφατη ανακατασκευή του «πράσινου», αυτό παραμένει φτωχό -ιδίως περιφερειακά-, ενώ τα γύρω κτήρια δεν είναι αρχιτεκτονικά ό,τι καλύτερο στην εμφάνιση του πιο κεντρικού σημείου της πόλης.
* Στο μέσον της Πλατείας υπάρχει το «Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτου» («των Πεσόντων»). Είναι πεντάπλευρο από τις 5 επαρχίες που είχε ο νομός Λασιθίου την εποχή που ξεκίνησε η κατασκευή του, το 1930/31. Στο νομό Λασιθίου ανήκε και η επαρχία Βιάννου, ως το 1934, οπότε και υπήχθη στο νομό Ηρακλείου. Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου έγιναν το 1937 από το βασιλιά Γεώργιο.
Τα ονόματα στο Μνημείο των Πεσόντων
Στις 5 πλευρές του Μνημείου υπάρχουν τα ονόματα των ηρωικώς πεσόντων στρατιωτών της πατρίδας μας, καθώς και ο τόπος της καταγωγής τους. Δυστυχώς υπάρχει φθορά και πολλά από τα ονόματα δεν διακρίνονται, ιδίως αυτά των επαρχιών Μεραμπέλλου και Ιεράπετρας. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν τα ονόματα ορισμένων χωριών καθώς και ο αριθμός των πεσόντων από κάθε χωριό:
– Στην επαρχία Μεραμπέλλου οι περισσότεροι πεσόντες προέρχονται από την Κριτσά και από τη Νεάπολη και όχι από το μικρό τότε Άγιο Νικόλαο.
– Στην επαρχία Ιεράπετρας τα περισσότερα ονόματα προέρχονται από το Κάτω Χωριό και την Ανατολή, με αναφορά και στο χωριό Γιανίτση (Γιαννίτσι, σήμερα Βαϊνιά).
– Στην επαρχία Σητείας πολλά ονόματα είναι από τις Λιθίνες και το Καρύδι, με αναφορά στα χωριά Ρουκάκα (σήμερα Χρυσοπηγή) και Κανένε (σήμερα Άγιος Σπυρίδωνας).
– Στην επαρχία Λασιθίου πολλά ονόματα είναι από τον Άγιο Γεώργιο και το Ψυχρό, αλλά και από τους Έξω Ποτάμους που τότε υπαγόταν στην επαρχία Λασιθίου.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ