Ένα άρθρο της Ελένης Μπετεινάκη για την περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη αναφέρεται στις πολύ αυστηρές διαταγές -τα λεγόμενα μπουγιουρουλντί- όσον αφορά τον τρόπο ενδυμασίας των ραγιάδων. Ανακάλεσα στο μυαλό τα λόγια του παππού μου Μανώλη Σακαδάκη, που γεννήθηκε το 1886 και μέχρι την ενηλικίωσή του έζησε στη Ρουκάκα, στη σημερινή Χρυσοπηγή Σητείας, ένα χωριό του οποίου οι κάτοικοι ήταν στην πλειοψηφία τους Τούρκοι. Μου είχε πει ότι ο πατέρας του ήταν ο μόνος στο χωριό που φορούσε κόκκινο φέσι, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους υποτελείς που φορούσαν μαύρο φέσι. Για κάποιο λόγο, μου έλεγε, δεν του δημιουργούσαν πρόβλημα γιατί, λόγω χαρακτήρα, τους είχε επιβληθεί.
¡ Όπως αναφέρει η Ελένη Μπετεινάκη, στα Τούρκικα Αρχεία του Χάνδακα που έχει μεταφράσει ο αείμνηστος Νικόλαος Σταυρινίδης, σε μια λοιπόν από τις πολύ αυστηρές διαταγές (του 1761) αναφέρεται ο τρόπος ενδυμασίας των ραγιάδων. Η συγκεκριμένη διαταγή λέγει πως απαγορεύεται οι Χριστιανοί να φορούν τα γεμενιά ( είδος μαντηλιού από χρωματιστό κλαδωτό ύφασμα που χρησιμοποιούνταν σαν φακιόλια των γυναικών) και απαγορευόταν να είναι κόκκινα, όπως και τα φέσια και άλλα ενδύματα που φορούσαν οι μουσουλμάνοι.
¡ Ένα χρόνο μετά (1762) μια νέα αυστηρότερη διαταγή ήρθε να προστεθεί στα κιτάπια του Ιερού Κώδικα. Η διαταγή λέει πως η τάξη των άπιστων -εννοεί τους Χριστιανούς- περιφέρεται με χρώματα, όπως η μουσουλμανική ενδυμασία, για το λόγο αυτό από εκείνη την ημέρα και στο εξής οι άπιστοι ραγιάδες δεν θα έπρεπε να φέρουν στην κεφαλή τους κόκκινα ή άσπρα φέσια ή θα περιτύλιγαν αυτά με λευκά ή έγχρωμα υφάσματα αλλά τα σαλβάρια τους θα ήταν μόνο μαύρα ή κυανά.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
