Μία σεμνή και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας αφιερωμένη στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη στα Λειβάδια Σητείας. Στο «τραυματισμένο» από τον σεισμό του Οκτωβρίου του 2022 εκκλησάκι, απαιτείται η άμεση έναρξη των εργασιών αποκατάστασης.
Προς την κατεύθυνση αυτή, στην εκδήλωση η οποία φιλοξενήθηκε στον αύλειο χώρο του, υπήρξε ενημέρωση για την τεχνική μελέτη αποκατάστασης του Ναού και παρουσιάστηκε το βιβλίο του κ. Γιώργου Αλεβίου με τίτλο «Ο Μικρασιάτης Μπάρμπα Βαγγέλης Α. Αγώνες και Απαντοχή». Πρόκειται για την Β΄ Αυτοέκδοση, τον Ιούνιο του 2023, του βιβλίου με διπλάσια σχεδόν ύλη- η πρώτη με δωρεάν διάθεση εξαντλήθηκε. Τα έσοδα θα διατεθούν για την αποκατάσταση του «ραγισμένου από σεισμούς» Αγίου Ιωάννη.
Διοργανωτές της εκδήλωσης ήταν οι Σύλλογοι με τη σειρά ιδρύσεώς τους: Προοδευτικός Σύλλογος Σητείας, Σύλλογος Μικρασιατών, Ποντίων κι Αρμενίων, Πολιτιστικός Σύλλογος Παρασπορίου και Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος.
Πολύς ήταν ο κόσμος που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα των διοργανωτών, μεταξύ των οποίων ο Σεβ. Μητροπολίτης Προικοννήσου κ. Ιωσήφ, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Μαρία Γιαννακάκη, οι Σύμβουλοι Νίκος Καραμανωλάκης, Σταύρος Συλλιγαρδάκης, ο νυν Δημοτικός Σύμβουλος και υποψήφιος Δήμαρχος Σητείας Μανόλης Τσιφετάκης, εκπρόσωποι τοπικών φορέων και συλλόγων και άλλοι.
Η ιστορία του ναού
Τους παριστάμενους καλωσόρισε αρχικά ο οικοδεσπότης του ταπεινού αυτού ναού, πατέρας Φιλοκτήμονας. «Αλήθεια μας λείπει ο Αϊ -Γιάννης. Μας λείπουν οι μυσταγωγικές Θείες Λειτουργίες του. Μας λείπουν οι εόρτιες συνάξεις της μνήμης του που γέμιζαν κατάνυξη και παράκληση τις κατάξηρες καρδιές μας. Εδώ ησυχάζει το πνεύμα, γαληνεύει η ψυχή».
Εστιάζοντας στην ιστορία του και αναφέροντας στοιχεία της κ. Μαριάννας Κατηφόρη Θαλασσινού, η οποία ασχολείται με την ιστορία παλαιών εκκλησιών της Ιεράς Μητρόπολης Ιεραπύτνης και Σητείας, σημείωσε ότι ο σημερινός ναός χρονολογείται από τις αρχές του 20ού αιώνα. Τα υποκείμενα θεμέλια ωστόσο παλαιότερου ναού, είναι πιθανόν μοναστηριακού ή και μετοχίου της Ιεράς Μονής Παναγία η Ακρωτηριανή, όπως και ο παρακείμενος Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου. Τούτο μεταξύ άλλων συμπεραίνεται από τουρκικό έγγραφο του 1672, σύμφωνα με το οποίο ο Μουράτ Αγάς πωλεί στον Ηγούμενο Παρθένιο Κορνάρο οικία επτά ερειπωμένων δωματίων και το πλησίον αυτής ερειπωμένο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου μετά των δύο αυλών του και ενός φρέατος.
«Η σεμνή αυτή εκδήλωση με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του κ. Γιώργου Αλεβίζου, μας καθιστά κοινωνούς της διαχρονικής ιστορίας του Ναού και θερμαίνει έτι περισσότερο, την προσδοκία, την αγωνία, τον ζήλο, την προσευχή, αλλά και το ενδιαφέρον όλων για τη γρήγορη και σωστή αποκατάσταση του» τόνισε ο πατέρας Φιλοκτήμονας.
Ευχαρίστησε από καρδιάς «τον αίτιο αυτής της ελπιδοφόρου εκδήλωσης για όσα έπραξε και πράττει για την ανάδειξη αυτού του χώρου»,τον κ. Αλεβίζο, τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλο για το ενδιαφέρον του -ο οποίος συμμετείχε την ίδια ώρα στην λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας από την Σκοπή στη Φανερωμένη-, τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Προικοννήσου κ. Ιωσήφ και όλους τους παριστάμενους για την ένθερμη συμμετοχή τους στην εκδήλωση.
Η σύνδεση με τους πρόσφυγες
Ακολούθως, ο Συντονιστής της εκδήλωσης κ. Γιώργος Αλεβίζος καλωσόρισε τους συμμετέχοντες. Στάθηκε στη σύνδεση του Αγίου Ιωάννη στα Λειβάδια Σητείας -κοντά στα ανταλλάξιμα χωράφια τους- με τη ζωή των ξεριζωμένων από τις πατρογονικές εστίες, προσφύγων Μικρασιατών, Ποντίων κι Αρμενίων, που ήρθαν στην Σητεία. «Στο αγροτικό σταυροδρόμι Αγροκηπίου -Πετρά -Λυγαρά, υπερυψωμένος ταπεινός, απέριττος, τους περίμενε ο ρακένδυτος εικονιζόμενος. Ο Αϊ -Γιάννης». Τα κουρασμένα τους βήματα τους οδηγούσαν στο ξωκλήσι του, να σταυροκοπηθούν, μουρμουριστά να τον ευχαριστήσουν που τους κράτησε όρθιους για να ξαναστήσουν από την αρχή το βιος τους, να ξαναβρούν τον οικογενειακό βηματισμό τους «να καταλαγιάσει η ταλαιπωρία της ψυχής τους», εξήγησε.
Ο Αϊ -Γιάννης είναι από το 1998 άτυπα υιοθετημένος από τους Μικρασιάτες κι ανελλιπώς από το 1999 τελείται η Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων Μικρασιατών, Ποντίων κι Αρμενίων. Στον προαύλιο χώρο του είναι τοποθετημένη από το 2000 η μοναδική προτομή στην περιοχή του Εθνοιερομάρτυρος Αρχιμανδρίτου Ιακώβου Αρχατζικάκη, μαρτυρήσαντος στην Σμύρνη κατά την Μικρασιατική Καταστροφή.
«Ο τελευταίος ισχυρός σεισμός ταρακούνησε επικίνδυνα τη λιθοδομή του. Εθελοντικό χρέος μας, ναι εθελοντικό, να τον επαναφέρουμε σε ασφαλέστερη λειτουργική κατάσταση», τόνισε ο κ. Αλεβίζος.
Χαιρετισμοί και ενημέρωση
Χαιρετισμό απηύθυναν ακολούθως οι εκπρόσωποι των διοργανωτών συλλόγων. Ο κ. Γιώργος Τσικαλάκης, μέλος του Δ.Σ. του Προοδευτικού Συλλόγου Σητείας, ο Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Ποντίων κι Αρμενίων Σητείας Σήφης Αλάτσαρης, μεταφέροντας και τον χαιρετισμό του Προέδρου του σωματείου Λεωνίδα Τερζή. Ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Παρασπορίου Νίκος Μπουντρονικόλας και ο ιδρυτής της Στέγης Βιτσέντζος Κορνάρος Γιώργος Γαλανάκης.
Στη συνέχεια έγινε τεχνική ενημέρωση για τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη από τον Πολιτικό Μηχανικό Νίκο Ραπάνη. Αναφέρθηκε στη σημαντική φθορά που υπέστη από τους σεισμούς του 2021- είναι εμφανής- τονίζοντας ότι αρμόδιος φορέας για την αποκατάσταση των σεισμών των κτιρίων είναι η Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (ΔΑΕΦΚ), η οποία υπάγεται στην Γενική Γραμματεία Υποδομών με έδρα την Αθήνα, ενώ 2022 ιδρύθηκε και ο ΤΑΦΚ στην Κρήτη με έδρα το Ηράκλειο.
Ενημέρωσε για τις μέχρι τώρα διαδικασίες που έχουν γίνει στο πλαίσιο αποκατάστασης του ναού επισημαίνοντας ότι έχει κατατεθεί και ληφθεί αριθμός πρωτοκόλλου αδείας επισκευής στις 13/3/23 και στις 14/4/23 κλιμάκιο των μηχανικών της προαναφερόμενης υπηρεσίας προχώρησε σε αυτοψία στο ναό, ενώ στις 19/7/23 έγινε ο πρώτος έλεγχος, ζητήθηκαν επιπρόσθετα κάποια στοιχεία και πληροφορίες τα οποία και ετοιμάζονται προκειμένου να κλείσουν οι εκκρεμότητες του φακέλου.
«Σε συνομιλία που είχαμε με τους μηχανικούς της αρμόδιας υπηρεσίας, οι συνάδελφοι φάνηκαν ιδιαίτερα αισιόδοξοι καθώς ο φάκελος άδειας επισκευής του ιερού ναού είναι από τους πληρέστερους φακέλους όσον αφορά τα δικαιολογητικά και τις μελέτες, γεγονός που θα οδηγήσει σύντομα στην έκδοση της άδειας και την έναρξη εργασιών επισκευής του Ναού».
Το βιβλίο
Ακολούθησε η παρουσίαση του βιβλίου «Ο Μικρασιάτης Μπάρμπα Βαγγέλης Α. Αγώνες- Απαντοχή». Το βιβλίο προλόγισε ο Σεβ. Μητροπολίτης Προικοννήσου κ. Ιωσήφ, εστιάζοντας στον χαρακτήρα, το ήθος, τη ζωή και την προσφορά των προσφύγων Μικρασιατών που «ήταν σε όλα πρώτοι. Και στις τέχνες και στην γεωργία και στο εμπόριο και στα γράμματα». Μίλησε με θερμά λόγια για το βιβλίο του κ. Αλεβίζου, μην κρύβοντας την συγκίνησή του για ιδιαίτερες αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα.
Με θερμά λόγια μίλησε για το βιβλίο επίσης ο κ. Μιλτιάδης Παπαδάκης μέσω επιστολής του, που αναγνώσθηκε, καθώς και ο Ερρίκος Σκουλούδης.
Το βιβλίο παρουσίασαν ο κ. Γιώργος Δρακωνάκης και η κ. Φανή Παφύτα.
Πρόκειται για ένα βιβλίο με πολύ ενδιαφέροντα ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά στοιχεία για την περιοχή της Σητείας το οποίο εμπλουτίζεται με φωτογραφικό υλικό, έγγραφα, επιστολές, χάρτες, άλλα δημοσιεύματα του συγγραφέα και άλλων σε εφημερίδες…
Το 378 σελίδων βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο αναφέρεται στο επώδυνο ταξίδι των παππούδων του και στην προσπάθεια τους να ριζώσουν στο αραξοβόλι της Σητείας μέχρι το θάνατό τους. Το δεύτερο μέρος παρουσιάζει στοιχεία από άλλες προσφυγικές οικογένειες, που κατατρεγμένες άραξαν στην Σητεία. Στο τρίτο μέρος θίγονται θέματα σητειακού και γενικότερου ενδιαφέροντος.
«Στις 24 Ιουλίου 1923 έγινε η Συνθήκη της Λοζάνης. Ακριβώς πριν από 100 χρόνια και 7 ημέρες. Πάνω σε αυτό το γεγονός, αλλά κυρίως πριν και μετά κλωθογυρίζει το βιβλίο. Μία αποθέωση της μικρο-ιστορίας κάποιων συμπολιτών μας, ένα θέμα με παραλλαγές, όπως λέμε στη μουσική», ανέφερε ο κ. Δρακωκάνης.
«Το βιβλίο καταλήγει: απομεινάρι μιας ζωής παλιάς, περασμένης πια, μεστωμένης από δάκρυ και πόνο, γίνεται -όπως λέει η εκκλησία μας- χαροποιούν πένθος. Θυμίζει την ταπεινή γλυκύτητα των ηλικιωμένων προσφύγων της Σητείας, που έψαλλαν εδώ στα Λειβάδια, τις παρακλήσεις τους στο μυστηριακό εκκλησάκι των προσφύγων, τον Άγιο Ιωάννη».
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο από τον συγγραφέα στον παππού του, αλλά και σε όλους τους Μικρασιάτες, Πόντιους και Αρμένιους που κατατρεγμένοι έφτασαν στην περιοχή. Όπως τόνισε η κ. Παφύτα, «ας ζήσουμε το δράμα του 1922, τον πόνο του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, μα και το πόσο διέπρεψε ο Μπάρμπα Βαγγέλης στη νέα του πατρίδα, την Σητεία που τον καλοδέχτηκε. Κι ας θεωρηθεί η συγκέντρωσή μας κι αναφορά στην περίοδο 1922- 2022 (Εκατονταετηρίς Μικρασιατικής Εκστρατείας -Καταστροφής) σαν ένα ευλαβικό μνημόσυνο και σαν ένα μικρό, αλλά από καρδιάς αφιέρωμα στην μνήμη όλων εκείνων των γνωστών, αλλά κυρίως αγνώστων μαρτύρων, ηρώων και θυμάτων της Μικρασιατικής Καταστροφής και της βάρβαρης τουρκικής γενοκτονίας του Μικρασιατικού, Ποντιακού και Καπαδοκικού Ελληνισμού».
Την εκδήλωση πλαισίωσε μουσικά κι εξαιρετικά ο κ. Γιώργος Τσικαλάκης.
Ευχαριστίες, από το πηγάδι της ψυχής του, προς όλους για την παρουσία τους στην εκδήλωση, τους διοργανωτές, τους ομιλητές, όλους όσοι βοήθησαν για την πραγματοποίηση της απηύθυνε στο τέλος της βραδιάς ο κ. Αλεβίζος. Ιδιαίτερα προς τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Προικονήσου, τον πατέρα Φιλοκτήμονα, τον κ. Ραπάνη, την κ. Κατερίνα Παφύτα, τον κ. Γιώργο Σταυρακάκη, τον κ. Νάσο Ζαγκότη, τον κ. Αργύρη Σφενδουράκη, τον κ. Τσικαλάκη, τους ομιλητές.
Παράλληλα πρότεινε κι έγινε ομόφωνα αποδεκτή, η έκδοση ενός ψηφίσματος, με το οποίο να ζητείται η άμεση έναρξη των εργασιών αποκατάστασης του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη.
ΜΑΡΙΖΑ ΨΑΡΑΚΗ
Από την εκδήλωση