Πριν από λίγες ημέρες επισκέφθηκα τη Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στον Άγιο Νικόλαο. Πρόκειται για ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης μας, κοντά στην Παναγία τη Βρεφοτρόφο.
Γύρω από το ναό υπάρχει μεγάλος προαύλιος χώρος και στα δίπλα κτίρια στεγάζεται η Σχολή Αγιογραφίας, η Σχολή Ξυλογλυπτικής και η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής, της Μητροπόλεως Πέτρας και Χερρονήσου.
Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης είναι μονόχωρος καμαροσκεπής ρυθμού βασιλικής. Ο χώρος γύρω από την εκκλησία ήταν ο παλαιός νεκροταφειακός ναός της πόλης μας, μέχρι το 1900. Σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιοτέρων, ήταν τοιχογραφημένος. Εικονίζεται, πιθανότατα, στον χάρτη του Μarco Boschini, Castel Mirabel (του 1645).
Οι τρεις παλαιές εικόνες του τέμπλου είναι της αυτής εποχής και της ίδιας τεχνοτροπίας (μεταβυζαντινής λαϊκής). «Εις την του Χριστού» εικόνα (ένθρονος) υπάρχει η ένδειξη: ΜΝΗΣΘΙΤΙ ΔΕΣΠΟΤΑ ΤΩΝ ΔΟΥΛΟΝ ΣΟΥ Χ”ΜΑΝΟΥΗΛ ΚΛΟΝΤΖΑΚΙ Γ.Τ. ΕΝ ΤΗ ΒΑΣΙΛΙΑ ΣΟΥ ΑΜΗΝ Χύρ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΕΡΓΑΚΙ αωΝΓ (1853).
Κατά την διαμόρφωση του περίβολου του ναού (Αύγουστος του 1974), ανασκάφηκαν πολλοί τάφοι και στο βόρειο μέρος, κοντά στον τοίχο, βρέθηκαν υπολείμματα φθαρμένων ιερατικών άμφιων. Εκεί, κατά τη μαρτυρία της Παπαδιώς Επιτροπάκη, είχε ταφεί ο εφημέριος της Κριτσάς Π. Γεώργ. Δαβράδος, ο οποίος, εφημερεύοντας προσωρινά στον Άγιο Νικόλαο, απεβίωσε και ενταφιάσθηκε εκεί (προ του 1900).
Στη κάτω δυτική γωνία του περίβολου είχε ενταφιασθεί και ο Κωνσταντίνος Σφακιανάκης, ο Γενικός Αρχηγός των Ανατολικών Επαρχιών της Κρήτης, ο οποίος απεβίωσε το Νοέμβριο του 1890. Τα λείψανά του μετεφέρθησαν, στις 6 Ιουλίου του 1935, στον τόπο γεννήσεώς του, στο Βραχάσι.
Τα στοιχεία για το ναό προέρχονται από το βιβλίο του Πρωτοπρεσβυτέρου Ευάγγελου Παχυγιαννάκη «Η σύντομος ιστορία της πόλεως Αγίου Νικολάου και των εκκλησιών αυτής».
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ